Giấc mơ rời chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc: Liệu Apple có thể chuyển ra ngoài 10% công suất trong vòng 8 năm tới

Theo Doanh nghiệp & Kinh doanh, trong những năm qua, ngày càng có thêm các lý do từ những công ty Mỹ muốn hạ cấp mối quan hệ với Trung Quốc. Xuất phát từ cuộc chiến thương mại dưới trướng của cựu Tổng thống Trump, tới việc Trung Quốc giữ lại chính sách zero-Covid hay những vấn đề liên quan đến eo biển Đài Loan. Nhưng việc “chia tay” này có lẽ rất khó thực hiện, tờ Bloomberg nhận xét.

Đây là kết quả rút ra từ một phân tích của Bloomberg về công ty công nghệ lớn nhất thế giới - Apple và việc họ đang cố gắng để giảm bớt sự phụ thuộc vào nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới. Công ty có trụ sở tại Cupertino và bắt đầu thực hiện sản xuất các mẫu iPhone 14 tại Ấn Độ.  Foxonn Technology - Nhà cung cấp lớn nhất của Apple mới đây đã lên kế hoạch đầu tư 300 triệu USD nhằm mở rộng sản xuất tại Việt Nam. 

Theo ước tính của Bloomberg, Apple có thể sẽ mất khoảng 8 năm để chuyển ra khỏi Trung Quốc khoảng 10% công suất sản xuất của hãng. Nơi đây đang sản xuất khoảng 98% lượng sản phẩm iPhone.

Một phân tích về Apple của Bloomberg Intelligence cho thấy, công ty công nghệ của Mỹ đang tìm cách để giảm phụ thuộc vào Trung Quốc. Mạng lưới các đơn vị cung cấp linh kiện, nguồn điện tới thông tin liên lạc và giao thông,... đều là những lý do để mục tiêu thoát khỏi Trung Quốc trở nên đặc biệt khó khăn.

“Trung Quốc đã chiếm được gần 70% tổng sản lượng smartphone trên toàn cầu và những nhà cung ứng hàng đầu tại Trung Quốc đã chiếm khoảng một nửa tổng lượng xuất xưởng toàn cầu. Như vậy, Apple sẽ rất khó khăn trong việc xây dựng chuỗi cung ứng tương tự ở nơi khác nếu muốn chuyển dây chuyền sản xuất ra khỏi Trung Quốc” - Báo cáo chỉ ra.

Trong hai thập kỷ qua, những công ty công nghệ Mỹ đã rót vốn hàng chục tỷ USD để xây dựng chuỗi phản ứng phức tạp cho việc sản xuất. Việc thay đổi quan hệ sản xuất này dự kiến sẽ mất một thời gian dài và dẫn tới thiệt hại lâu dài. Vì vậy nền kinh tế toàn cầu đã bị tổn thương từ trước đó.

Theo dữ liệu được Bộ Thương mại Trung Quốc tổng hợp, số vốn đầu tư trực tiếp của các công ty Mỹ rót vào Trung Quốc là 90 tỷ USD tính tới cuối năm 2020 và đã tăng thêm khoảng 2,5 tỷ USD vào năm 2021. Bloomberg đưa tin, con số thực tế có thể còn cao hơn nữa vì một số khoản đầu tư đã được chuyển sang Hong Kong và những thiên đường thuế khác như Cayman.

Chuỗi cung ứng công nghệ của Mỹ đang phụ thuộc vào những công ty Đài Loan (Trung Quốc) và một số địa phương khác của Trung Quốc đại lục.

Mức độ tiếp xúc của Apple đối với Trung Quốc đang lớn hơn rất nhiều so với nhiều hãng công nghệ khác như HP, Microsoft, Amazon, và Dell - là những công ty đều phụ thuộc vào Trung Quốc nhằm sản xuất được phần cứng máy chủ, sản phẩm lưu trữ hay thiết bị mạng. Nhưng mức độ phụ thuộc của họ lại thấp hơn đáng kể so với Apple, theo tờ Bloomberg.

Bloomberg Intelligence cho hay, sự phụ thuộc của ngành công nghệ về tổng thể có thể giảm khoảng 20 - 40% trong năm 2030. Đối với những nhà sản xuất phần cứng và điện tử, sự phụ thuộc đối với thị trường Trung Quốc sẽ giảm xuống từ 20 - 30% trong khoảng 10 năm tới đây.

Chính quyền ông Biden hiện nay đang triển khai hai hướng để làm yếu đi quan hệ kinh tế với Trung Quốc, đồng thời cũng khuyến khích các công ty này chuyển dịch sản xuất về nước qua các gói hỗ trợ và sự trừng phạt vào Trung Quốc, hay kiểm soát xuất khẩu,...

Ông Biden đã ký kết hai đạo luật gồm những điều khoản thúc đẩy sản xuất trong nước với một số mặt hàng chiến lược bản chất bán dẫn, xe điện, pin và dược phẩm. Bên cạnh đó, luật cũng cấm những công ty liên bang tiếp cận với khoản hỗ trợ có giá trị 52,7 tỷ USD nếu họ mở rộng sản xuất chip tiên tiến lên hơn 28 nm tại Trung Quốc hoặc Nga trong khoảng 1 thập kỷ tới. 

Đồng thời, chính quyền Mỹ mở rộng hạn chế xuất khẩu chất bán dẫn tới Trung Quốc với những yêu cầu như phải có giấy phép bán thiết bị sản xuất chip cho những nhà máy sản xuất chip 14 nm trở lên. Mỹ dự kiến đưa ra những rào cản mới đối với thương mại Mỹ - Trung trong mùa thu này để hạn chế xuất khẩu công nghệ. 

Về phía doanh nghiệp, tâm lý trong khu vực tư nhân đang dần xấu đi. Hay như cuộc khảo sát gần đây được Hội đồng Kinh doanh Mỹ - Trung thực hiện, cho thấy sự lạc quan của những công ty Mỹ về Trung Quốc đã giảm đến mức kỷ lục. Có khoảng một nửa số người tham gia cho biết công ty đã trì hoãn hoặc hủy đi doanh mục đầu tư đã được lên kế hoạch tại Trung Quốc.

Khoảng 1/4 người tham gia cho biết đã chuyển một phần dây chuyền sản xuất thuộc chuỗi cung ứng của họ ra khỏi Trung Quốc trong năm qua. Ông Gina Raimondo - Bộ trưởng Bộ Thương mại Mỹ cho biết ngay cả những công ty “bám rễ” vào Trung Quốc trong nhiều thập kỷ qua mà việc rời đi sẽ rất khó khăn, nhưng họ cũng đang thực hiện cuộc hành trình “thoát Trung”.

Tuy nhiên, trên thực tế đây không phải cuộc “di cư hoàn toàn khỏi Trung Quốc”. Cách tiếp cận phổ biến nhất sẽ là “Trung Quốc cộng một”. Trung Quốc theo đó vẫn là cơ sở sản xuất chính, đồng thời sẽ bổ sung thêm một số quốc gia khác là Ấn Độ, Việt Nam, Thái Lan, Malaysia, Indonesia.

Vào năm ngoái, một số công ty Mỹ đã cam kết đầu tư gần 740 triệu USD vào Việt Nam, đây là con số FDI lớn nhất kể từ năm 2017 và gấp đôi năm 2020.