Dự báo ngành xi măng vẫn sẽ dư thừa nguồn cung trong năm 2023

Hiệp hội xi măng Việt Nam (VNCA) chi biết toàn ngành sản xuất được hơn 6,3 triệu tấn trong tháng 10, tăng nhẹ so với tháng 9. Cũng trong tháng 10, tiêu thụ xi măng trong nước đạt 5,38 triệu tấn, tăng 16% so với tháng trước và tăng nhẹ so với cùng kỳ.

Việt Nam là nước có khả năng sản xuất xi măng đứng thứ 3 toàn cầu, chỉ sau Ấn Độ và Trung Quốc, có thể sản xuất được 107 triệu tấn/ năm.

Thế nhưng, theo ông Nguyễn Quang Cung, Chủ tịch VNCA, tình trạng mất cân bằng cung cầu đang là thách thức lớn của ngành. Nguồn cung dư thừa và phụ thuộc vào xuất khẩu là những gì mà ngành đang đối mặt trong những năm qua.

Sau khi trải qua một năm 2021 xuất khẩu xi măng, clinker kỷ lục đạt gần 46 triệu tấn, xuất khẩu đã giảm đáng kể trong những tháng gần đây vì lĩnh vực bất động sản dân dụng tại Trung Quốc vốn chiếm 30-35% tổng tiêu thụ suy yếu. Đó là nguyên nhân chính khiến sản lượng xi măng, clinker xuất khẩu của Việt Nam sụt giảm mạnh.

Mặt khác, Philippines là thị trường lớn thứ 2 cũng bị tác động bởi tình trạng vận tải biển gặp khó và giá cước cao cùng với thuế chống bán phá giá trên 10% đối với xi măng nhập khẩu từ Việt Nam.

Theo dự báo, tình trạng dư thừa nguồn cung và cạnh tranh khốc liệt trong ngành xi măng sẽ tiếp tục kéo dài sang năm sau.

Công ty Cổ phần Chứng khoán VNDIRECT cho biết ngành xi măng nước ta đang trong giai đoạn thừa cung khi công suất sản xuất vượt nhu cầu, nhưng vẫn đang thiếu hụt các nhà máy sản xuất xi măng lớn.

Tại Thanh Hóa vừa qua, dây chuyền 4 nhà máy Xi măng Long Sơn có công suất đạt 2,5 triệu tấn/ năm đã bắt đầu hoạt động, giúp tăng quy mô công suất tại địa phương này đạt gần 30 triệu tấn/ năm.

Theo lãnh đạo Công ty Xi măng Nghi Sơn (Thanh Hóa), các doanh nghiệp xi măng vẫn phải khai thác thêm các thị trường xuất khẩu mới trong bối cảnh quy mô công suất lớn và thị trường nội địa hiện có hạn. Việc xuất khẩu cũng gặp khó khi chính sách ở mỗi quốc gia khác nhau. Có nhiều thị trường dùng các hàng rào kỹ thuật để hạn chế nhập khẩu.

Ngành xi măng còn phải đối mặt với một vấn đề khác trong năm nay và năm sau là xuất khẩu khó hơn vì các nước nhập khẩu vẫn duy trì nhiều chính sách bảo hộ sản xuất trong nước, giá cước vận chuyển cao hay thực hiện các hàng rào kỹ thuật thương mại…

Bên cạnh đó, Nghị định số 101 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 122 và Nghị định số 57 từ ngày 1/1/2023 cho thấy sẽ điều chỉnh tăng thuế xuất khẩu 5-10% với clinker nhằm hạn chế xuất khẩu sản phẩm sử dụng nhiều nhiên liệu, nguyên liệu và tài nguyên khoáng sản không tái tạo.

Giá xuất khẩu sẽ trở nên đắt đỏ hơn khi thuế và chi phí tăng lên. Các nước nhập khẩu mặt hàng này sẽ phải xem xét nhiều hơn khi lựa chọn nhập khẩu từ nước nào. Điều này dự báo những năm tiếp theo, kênh xuất khẩu không có nhiều cơ hội tăng trưởng.

Theo VNCA, ngành xi măng sẽ phải kỳ vọng vào những tín hiệu khả quan từ việc giải ngân mạnh mẽ của chính phủ sẽ phần nào bù đắp lại cho sự sụt giảm của thị trường xuất khẩu.