Chuyên gia tài chính Sam Van và CEO Sam muốn "mở đường" cho doanh nghiệp Việt Nam IPO trên đất Mỹ

Theo Nhịp sống kinh tế, trong chuyến bay kéo dài 6,5 tiếng từ New York về Washington D.C, ông Louis Nguyễn đã đọc hết hơn 100 trang cáo bạch F1 của VinFast. Với ông, đó là một báo cáo hết sức kỹ thuật và nó khiến cho ông cảm thấy bất ngờ. 

Có thể thấy, VinFast đã thực sự nghiêm túc với câu chuyện niêm yết cổ phiếu ở trên đất Mỹ và họ cũng đã bỏ ra rất nhiều tiền. Tập đoàn Vingroup, các công ty liên kết cũng như bên cho vay bên ngoài đã sử dụng hơn 7,5 tỷ USD để có thể tài trợ chi phí hoạt động cũng như chi phí vốn dự án từ năm 2017.

Ông Louis vừa mới đáp xuống California đã lập tức gọi cho Sam Van. Ông nói: “Tôi nghĩ chúng ta có thể hợp tác. Nếu VinFast thành công, nhiều công ty khác sẽ làm theo”. Và VinFast đã không niêm yết thành công quá khó tin với ông Louis thời điểm này. CEO SAM nói rằng: “Khi bạn đã đi qua hơn nửa đường, bạn sẽ đi tiếp”. 

Cuộc gặp gỡ của hai chuyên gia tài chính tại New York

Ông Louis có kinh nghiệm dày dặn trong ngành tài chính. Người đàn ông Việt Kiều 60 tuổi, khỏe mạnh và từng làm việc cho cả Apple lẫn KPMG Mỹ vào những năm 90 của thế kỷ trước. Sau đó thì ông Louis đã tham gia ngành đầu tư mạo hiểm (VC) cũng như chinh chiến ở thung lũng Silicon - đây chính là nơi tập trung những bộ não phi thường cũng như cũng sôi động nhất trong lĩnh vực khởi nghiệp công nghệ toàn cầu.

Vào năm 2003, ông đã về Việt Nam - đây là lần đầu tiên sau hàng chục xa quê. Ông đã trở thành thành viên sáng lập của IDG Ventures - đây là quỹ đầu tư tập trung vào công nghệ đầu tiên trong nước. Sau đó thì ông đã có thời gian 2 năm làm việc ở VinaCapital dưới vị trí là giám đốc quỹ đầu tư mạo hiểm DFJ VinaCapital. Có thể thấy, sự nghiệp đầu tư ở Việt Nam của ông Louis đạt đỉnh cao khi mà ông trực tiếp điều hành hai quỹ đầu tư vào cổ phiếu niêm yết cũng như quản lý 125 triệu USD. Quỹ này hoạt động 10 năm, nằm trong số hiệu suất tốt nhất trên thị trường so sánh tương quan. 

Vào mỗi năm, ông Louis đã bay qua bay lại Việt Nam - Mỹ vài lần thăm gia đình. Thời gian gần đây, ông đã đi nhiều hơn, một phần cũng để xử lý công việc. Được biết, đội ngũ SAM do ông Louis lãnh đạo chính là đơn vị tư vấn trực tiếp thương vụ Tập đoàn Tài chính Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (DFC) đã đầu tư 200 triệu USD vào Seabank. Khoản vay này với mục đích tạo điều kiện để tiếp cận tài chính dành cho khối doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME), doanh nghiệp phụ nữ làm chủ cũng như giải quyết các vấn đề về biến đổi khí hậu ở Việt Nam. 

Vào đầu năm nay, ông Louis cùng với đoàn Seabank đến Mỹ ký giải ngân nốt 100 triệu USD trong tổng số 200 triệu USD gói đầu tư. Và khi có cơ hội bay về bờ Đông nước Mỹ thì ông đều sắp xếp để gặp gỡ Sam Van - đây là một người mà ông quen biết cách đây 10 năm.

Sam Van chính là Việt Kiều nổi tiếng trong giới tài chính New York và có lẽ chỉ sau Chính Chu - là tỷ phú USD từng làm giám đốc cấp cao ở Blackstone. Sam Van đã có hơn 10 năm làm việc tại sàn chứng khoán New York (NYSE) đồng thời là giám đốc niêm yết quốc tế đảm nhận nhiệm vụ phát triển kinh doanh. Sau đó thì ông dành 5 năm làm việc tại FINRA - đây chính là cơ quan quản lý ngành tài chính tại Mỹ.

Ông Sam Van am hiểu sâu sắc về thị trường vốn Mỹ và đặc biệt là niêm yết chứng khoán. Ông cũng đã từng hỗ trợ cho 60 công ty niêm yết thành công ở NYSE với tổng giá trị vốn hóa ghi nhận trên 7 tỷ USD. Ông Louis nói rằng: “Người Mỹ gốc Việt như Sam Van không có nhiều”. 

Việt Kiều Sam Van không chỉ là chuyên gia về thị trường chứng khoán Mỹ mà ông còn thiết lập được mối quan hệ rất tốt. Từ lãnh đạo cấp nhà nước cho đến các chủ doanh nghiệp lớn của Việt Nam đến New York đều sắp xếp để gặp Sam Van. Và phải cho đến cuộc gặp lần này thì ông Louis mới hiểu thêm nhiều khía cạnh thú vị về Sam Van.

Cái tên tạo sự khác biệt đó là VinFast

Cả ông Louis và ông Sam Van đều có chung quan điểm về một vấn đề đó là người Việt Nam không hiểu thị trường Mỹ và ngược lại người Mỹ cũng không biết Việt Nam hấp dẫn như thế nào. Ông Louis nói rằng: “Khi hai bên không hiểu nhau, họ sẽ không làm việc với nhau”.

Ở New York, CEO Sam đã được nghe rất nhiều về câu chuyện niêm yết của VinFast - là nhà sản xuất xe điện Việt Nam. Xét ở góc nhìn của mình, ông Louis tin rằng VinFast chính là cái tên tạo ra sự khác biệt khi tiến hành niêm yết lần này bởi vì họ đã có những bước tiến rất xa.

Trong tài liệu mẫu F1 của VinFast công bố vào tháng 12/2022 tiết lộ nhiều điều có thể lạ lẫm cũng như nhạy cảm đối với một công ty Việt Nam. Đó chính là rào cản vượt quá nhiều ông chủ chớm lóe lên ý định niêm yết ở thị trường Mỹ trong đầu. Ngoài ra thì mức phí dịch vụ cũng chẳng hề nhỏ. 

Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất khiến cho đến thời điểm hiện tại chưa có công ty Việt Nam nào niêm yết thành công cũng như tồn tại ở trên thị trường chứng khoán Mỹ theo ông Louis đó là đến từ cách tư duy. Tư duy có thể sẽ khiến cho các ông chủ Việt Nam tỏ ra rụt rè về các yêu cầu minh bạch ở thị trường chứng khoán lớn nhất trên thế giới. 

Và chỉ khi vượt qua được rào cản về tư duy thì việc niêm yết chứng khoán ở thị trường Mỹ mới có thể thực sự diễn ra. CEO Sam nói rằng: “Tôi nghĩ VinFast đã dám chơi”.

Mở cửa sáng cho các công ty Việt Nam

Cũng tương tự như ông Louis, một năm chuyên gia tài chính Sam Van bay giữa Mỹ và Việt Nam vài lần. Sam Van sinh ra ở TP. Hồ Chí Minh và nhà của ông cách phố đi bộ Nguyễn Huệ không xa. Ông đã sang Mỹ sống khi còn nhỏ, đến hiện tại thì tiếng Việt của ông chỉ còn giữ được chút ít. 

Ông đã chứng kiến sự phát triển rất mạnh mẽ của kinh tế Việt Nam, nhất là trong thời gian 20 năm trở lại đây. Ông đã rời Việt Nam khi mà cả phố Nguyễn Huệ chỉ có 2 tòa nhà lớn, giờ đây nó đang trở nên sầm uất. Giới trẻ của Việt Nam cũng được đào tạo một cách bài bản hơn, họ đã bắt đầu nói tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai. 

Vào hồi giữa tháng 2, ông Sam Van đã về Việt Nam thăm quê hương. Và vấn đề là cả ông Sam Van và ông Louis đều muốn tận dụng những chuyến đi Việt Nam - Mỹ không chỉ để thăm thân mà còn có thể xử lý được công việc. Với họ đó chính là tối đa hóa lợi ích. 

Trong chuyến trở về lần này, ông Sam Van đã ký với Saigon Asset Management một thỏa thuận hợp tác chiến lược. Như thế, bộ đôi Sam sẽ cùng với nhau hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam có nhu cầu huy động vốn cũng như niêm yết trên thị trường chứng khoán Mỹ. Và mục tiêu của họ chính là những  công ty vừa và nhỏ, có mức doanh thu từ 50 – 200 triệu USD. Và những công ty này không cần phải có lợi nhuận, tuy nhiên cần tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ cũng như tiềm năng lợi nhuận ở trong tương lai. 

Dỡ bỏ mọi rào cản

Theo ông Sam Van, rào cản khiến cho hầu như không có công ty nào của Việt Nam niêm yết chứng khoán ở thị trường Mỹ cho đến hiện tại chính là yếu tố tâm lý. Ông nói rằng: “Có thể họ nghĩ rằng rất khó. Nó không khó đến như thế, khi mà lãnh đạo công ty tìm đúng người và nắm được quy trình cũng như đặt các mục tiêu, chuẩn bị theo lộ trình thì họ có thể sẽ thành công”. 

Mặc dù vậy, cả ông Sam Van và ông Louis không cho rằng mảng tư vấn dành cho doanh nghiệp Việt Nam huy động vốn cũng như niêm yết trên đất Mỹ là con gà đẻ trứng vàng. Mặc dù đã có những cái tên tiên phong, tuy nhiên về bản chất thì câu chuyện niêm yết Mỹ vẫn còn quá sớm với phần đông doanh nghiệp Việt Nam. Ông Sam Van nói rằng: “Có điều, thà bắt đầu sớm còn hơn bắt đầu muộn”.

Không hề đao to búa lớn, ông Louis cho rằng hợp tác chiến lược giữa hai chuyên gia ngành tài chính giống như một bàn tay nhỏ để có thể giúp cho các công ty Việt Nam có thể thành công hơn trên đất Mỹ. 

Ông Sam Van cũng không nhất thiết phải về Việt Nam, bản thân của ông đã làm công việc tư vấn niêm yết cho các công ty khu vực châu Á suốt nhiều năm. Tuy nhiên trên hết, động lực của ông chính là việc ông là người có gốc gác Việt Nam.

Chuyên gia này nói rằng: “Sẽ không một nhà tư vấn Mỹ nào đến Việt Nam để làm công việc này bởi vì khoảng cách quá xa”. Và dĩ nhiên họ cũng không thể biết được cơ hội lớn đến thế nào. 

Còn đối với ông Louis, quãng thời gian làm tài chính ở Việt Nam bản thân của ông luôn cảm thấy mình vào cuộc quá sớm. Khi mà ông làm DFJ VinaCapital, đầu tư mạo hiểm nó không sôi động như hiện tại. Cả khi ông Louis muốn đem quỹ ETF vào thị trường Việt Nam vào những năm 2012 thì chưa ai biết nó là gì. CEO Sam nhấn mạnh: “Hợp tác SAM và Sam Van, cả hai chúng tôi đều biết rằng còn hơi sớm. Nhưng quá khứ chứng minh rằng, những gì tôi đi sớm thì cuối cùng rồi cũng diễn ra”.