Chân dung doanh nhân Phạm Văn Hoàng - CEO Fastship : Hành trình từ công nhân dọn cống đến ông chủ chuỗi 200 bưu cục

Khởi đầu là công nhân dọn cống…. 

Anh Phạm Văn Hoàng (sinh năm 1991) ở Hàm Tân, Bình Thuận để có tiền chi trả học phí Cao đẳng FPT và liên thông Đại học Kinh tế - Tài chính (UEF) đi làm công nhân vệ sinh đường cống. Anh cũng đã chọn nghề này bởi vì có thu nhập tốt và linh động do làm theo ca. 

Những ngày sáng ở lên giảng đường tối về đi vệ sinh môi trường đã nuôi cho mình ước mơ làm chủ doanh nghiệp cho Hoàng. Anh Hoàng nói rằng: “Hồi ấy, cứ đi đường nhìn các biển hiệu, tôi luôn nghĩ đến ngày sở hữu một thương hiệu riêng trên thương trường". 

Hiện tại, anh là sáng lập kiêm CEO Fastship - đây là một doanh nghiệp khởi nghiệp logistics về chuyển phát nhanh, sở hữu 200 bưu cục nhượng quyền. Công ty này mới đây đã lọt top 50 của Startup 2022 của VnExpress. Để có được ngày hôm nay, anh Hoàng đã nói điểm mạnh bản thân là rất là lì đòn. 

Những ngày đầu ra trường, Hoàng nhập khẩu nấm linh chi Nhật Bản về bán. Nhưng bởi chọn đầu vào đắt đỏ nên giá thành của anh cao hơn so với mặt bằng thị trường, dao động ở mức 7 - 8 triệu đồng sau 6 tháng. Nghĩ công việc dù sao cũng không thể tiến xa mà chỉ dừng lại ở mức độ an toàn và anh Hoàng quyết định đóng cửa. 

Vào năm 2018, anh đã đầu quân cho một công ty thức ăn chăn nuôi. Sau thời gian 3 - 4 tháng thì anh đã trở thành quản lý kinh doanh tại Tây Nguyên với mức lương là 2.000 USD. Nhận mức lương đó, anh Hoàng vẫn không vui bởi vì anh thực ra không muốn làm thuê. 

Sau đó một thời gian khi nhận ra thương mại điện tử và ngành nhượng quyền chuyển phát có triển vọng thì anh Hoàng xin nghỉ để có thể thâm nhập từ bước cơ bản nhất chính là nhân viên giao hàng (shipper). Anh Hoàng kể lại: “Bạn bè ai cũng nói tôi điên, ai cũng cười bảo rằng ăn học cho lắm về làm shipper".

Trong thời gian 6 tháng, Hoàng từ shipper trở thành trợ lý vận hành toàn quốc của một thương hiệu chuyển phát nhượng quyền ở nước ngoài. Cũng do gia nhập khi thương hiệu này mới vào Việt Nam bên anh đã nắm bắt được đặc tính của mô hình. Nghĩ bản thân đã hiểu nên anh đã xin nghỉ để mở một bưu cục và tập tành làm chủ nhưng bưu cục của anh lỗ 2 tỷ đồng trong một năm. 

Khi anh cầm sổ đỏ gia đình và chạy tiền khắp nơi để trả nợ, anh đã nhận ra bản thân đã vận hàng sai cách và mô hình nhượng quyền hiện tại cũng có không dễ ăn. Bản thân của anh và bên bán nhượng quyền đã không tìm ra cho mình được tiếng nói chung để có thể vận hành hiệu quả. Bưu cục của anh cũng đã phải tự tìm kiếm cho bản thân đơn hàng mà ít được hỗ trợ. Bên cạnh đó, việc ôm đơn của các sàn thương mại điện tử vốn yêu cầu giao nhanh đã tạo ra áp lực lớn nếu như không đúng tiến độ thì anh thua lỗ. 

…. đến ông chủ chuỗi 200 bưu cục

Anh Hoàng nói rằng, thất bại này một phần là do không thể chủ động mà phải chơi theo luật của người khác. Vào thời điểm đó cũng có nhiều điểm nhượng quyền khác chết như anh. Vì vậy mà việc thua lỗ là chuyện bình thường. Nếu như đã muốn làm việc lớn thì phải chấp nhận. 

Sau khi trả xong nợ thì anh Hoàng đã rút ra được những điểm yếu của lần làm ăn trước để thành lập nên Fastship từ 30 triệu còn lại cũng với mô hình nhượng quyền bưu cục. Về cơ bản thì đây là một công ty chuyển phát nhanh hàng hóa nhưng đa phần bưu cục không do họ bỏ tiền xây dựng mà sẽ tiến hành bán nhượng quyền cho người ngoài đầu tư. 

Bên cạnh đó, đại lý nhận nhượng quyền sẽ tự đầu tư cơ sở vật chất, trả phí nhượng quyền với mục đích tận dụng mạng lưới toàn quốc của công ty để có thể nhận hàng đổ về hay phát đi. Bưu cục đầu tiên của anh được đặt ở TP. Hồ Chí Minh vào tháng 11/2021 với mức âm 5 triệu và nợ tiền mặt bằng. Sau thời gian một tháng đầu khi có bưu cục mẫu thì anh Hoàng đã đi bán mô hình nhượng quyền nhưng chẳng có ai tin. 

Quyết không chịu thua, anh Hoàng đã mượn 200 triệu đồng để ra miền Bắc bán nước bọt. Anh Hoàng lập luận rằng, thị trường miền Nam là để giao hàng còn thị trường để lấy hàng về giao thì phải là miền Bắc. Tại đó, shop online rất nhiều nên việc mua điểm nhượng quyền tại miền Bắc sẽ nhanh hơn và máu kinh doanh của người miền Bắc cũng cao hơn. 

Theo đó, anh đã bán được bưu cục nhượng quyền đầu tiên ở Mộc Châu - Sơn La. Bưu cục bán 0 đồng nhưng sẽ phải chuyển tiền ký quỹ  cho Fastship. Và từ số tiền ký quỹ của các bưu cục đầu tiên (thường dao động từ 50 - 100 triệu đồng) thì họ sẽ có ngân sách rong ruổi khắp miền Bắc để thực hiện việc bán nhượng quyền. 

Tháng 1/2022, anh Hoàng đã cùng với một nhóm 5 - 6 đồng nghiệp cũ cùng chấp nhận về việc làm không lương và bán nhượng quyền 40 bưu cục. Đến cuối tháng 3 thì họ có 140 bưu cục nhượng quyền trong khi chưa vận hành gì. Được biết, các thuyết phục của họ chính là nêu ra những giải pháp khắc phục hạn chế của các mô hình nhượng quyền bưu cục cũ đồng thời trình bày rõ lộ trình sẽ phát triển. 

Lấy ví dụ, thay vì các bưu cục nhượng quyền khác phải đầu tư xe tải thì Fastship sẽ chịu trách nhiệm đội xe và bớt đi gánh nặng cho đại lý, Anh Hoàng nói thêm, bản thân cũng bị chọn đúng thời điểm ra đời, lúc mà các cứu cục nhượng quyền khác bị lỗ. 

Đến đầu tháng 4 thì Fastship đã có gần 200 bưu cục ở trên toàn quốc đồng thời đi vào vận hành. Nhưng với tốc độ phát triển quá nhanh cũng sẽ dẫn đến việc mất kiểm soát. Theo đó, một số bưu cục do công ty trực tiếp mở lại đã xảy ra việc gian lận tiền thu hộ đến gần 3 tỷ đồng. Song song với đó, chi phí vận hành đội xe tải tốn gần 5 tỷ đồng/tháng. Các bưu cục cũng chỉ chờ công ty đổ hàng về đi giao mà không chủ động đi bán thêm dịch vụ. Hơn thế, dòng tiền ra cũng tăng mạnh nhưng dòng tiền vào lại co hẹp bởi anh Hoàng lúc đó quyết định dừng lại ở 200 bưu cục để có thể hoàn thiện mô hình. 

Bởi vì mất kiểm soát và chất lượng dịch vụ giảm nên sản lượng giao từ vài chục nghìn đơn mỗi ngày đã xuống chỉ còn vài nghìn đơn. Cộng với chi phí vận tải lớn và thất thoát COD thì đến đầu tháng 7 họ nợ gần 5 tỷ đồng. Anh Hoàng nói rằng: "Chúng tôi khủng hoảng, những khoản phải thu còn 6 tỷ nhưng phải trả được 5 tỷ mới thu được phần kia".

Theo đó, một công ty Ấn Độ đã ngỏ ý mua Fastship nhưng anh Hoàng không bán. Giám đốc công ty Vận chuyển Express Việt Nam, Đối tác nhượng quyền 6 bưu cục của Fastship tại Bình Dương và TP. Hồ Chí Minh - anh Nguyễn Văn Tuấn cho biết vấn đề của Fastship ở giai đoạn đó chính là phát triển quá nhanh mà nhân sự yếu và tiền. 

Anh Tuấn bày tỏ: “Họ yếu nhân sự vận hành, hệ thống, lẫn kinh doanh nên không đáp ứng được nhu cầu. Các đơn vị khác lại mạnh về vốn trong khi bên này tăng trưởng nóng nhưng thiếu tiền bơm tiếp". Cuối cùng thì một số đại lý tâm huyết đã hùn vốn cứu Fastship đồng thời cũng tư vấn để cho anh Hoàng cải thiện nhân sự. 

Bản thân của anh Hoàng cũng đã cho đi bán nhượng quyền bưu cục lại. Lúc đó anh Hoàng đã lập đội bán dịch vụ vận chuyển xe tải và kiếm thêm trong những chuyến chở không đầy hàng. 

Anh Hoàng bộc bạch: “Ban đầu tôi rất tự tin và háo thắng, rằng xe chỉ chở hàng của mình chứ không có chở thuê. Nhưng đời đã tát cho vài cái mới tỉnh ra. Xe tải 5 tấn thì hiện tại 4 tấn là hàng người khác". Cũng nhờ chở thuê mà anh đã giải quyết được 90% chi phí vận hận đội xe 50 xe tải và dự kiến đến cuối tháng 9 sẽ không còn lỗ. 

Vị CEO trẻ này cho biết: “Chúng tôi chưa hết nợ nhưng cũng trả xong được 95%". Hiện tại, công ty đang xây dựng thêm một kho hàng tại Đà Nẵng đồng thời sẽ hướng đến mô hình dịch vụ trọn gói từ đầu đến cuối. Anh cũng tiến hành hợp tác với các thương hiệu để tiếp thị, phân phối sản phẩm cũng như chăm sóc khách hàng. Theo như kế hoạch thì họ sẽ sở hữu 400 bưu cục và hơn 700 shipper cuối năm 2022.

Cũng thừa nhận mô hình của công ty không còn mới và chuyển phát nhanh là một thị trường đỏ - nghĩa là cạnh tranh vô cùng gay gắt nhưng Hoàng lại không dễ bị các đại gia khác đè bẹp. Nguyên nhân theo anh chính là nhờ vào tinh thần dân tộc và nhiều shop đã ủng hộ anh bởi vì đó là doanh nghiệp nội địa. Thứ hai chính là khả năng giao hàng thành công, xử lý khiếu nại cho đến đền bù. 

Bên cạnh đó, với anh Hoàng, trong chuyển phát nhanh thì tinh thần làm việc cũng quyết định thành công hơn đó chính là mạng lưới. Anh Hoàng nói rằng: "Mình tạo cho họ sự minh bạch và tài sản lớn nhất đến hiện tại của tôi chính là đội ngũ và những đối tác nhượng quyền. Cũng trong khủng hoảng vừa rồi, đúng là có mất vài người, nhưng bù lại anh em nhiệt huyết và trách nhiệm hơn".

Fastship mới đây cũng đã ký hợp tác với Ngân hàng Quân đội để cung cấp dịch vụ cho bưu cục vay 2 - 50 triệu đồng. Công ty cũng rất tất bật tuyển thêm người. Anh cũng quan niệm phải tìm có khát vọng đủ lớn và khi đó họ sẽ bằng mọi giá để làm được. 

Giám đốc công ty Vận chuyển Express Việt Nam là đối tác của Fastship cho rằng thương hiệu này chưa được nhiều người biết đến và cần mở rộng việc tiếp thị hơn. 

Ông Tuấn cho hay, trong bối cảnh có nhiều đơn vị mạnh về vốn thì các ông lớn ở nước ngoài đã tung tiền canh tranh từ quy trình cho đến công nghệ, Fastship cũng cần tiếp tục thay đổi và không phải chỉ để cạnh tranh với họ mà để sống được.