AI dần trở thành ngành công nghiệp nền tảng, đóng góp 15.7 nghìn tỷ USD cho kinh tế toàn cầu

Một trong sáu ngành công nghiệp nền tảng 

Theo Vneconomy, mới đây, hội thảo chuyên đề về “Thúc đẩy ứng dụng và phát triển trí tuệ nhân tạo trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa” đã được diễn ra trong khuôn khổ “Diễn đàn cấp cao thường niên về công nghiệp 4.0 năm 2023 gắn với triển khai Nghị quyết số 29-NQ/TW của Hội nghị lần thứ 6 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” do Ban Kinh tế Trung ương chủ trì phối hợp với các Bộ tổ chức.

Tại hội thảo, ông Dương Duy Hưng, Trợ lý Trưởng Ban Kinh tế Trung ương cho biết, hiện nay trên thế giới, các chính phủ, tập đoàn và các viện nghiên cứu, trường đại học đã và đang dành sự quan tâm, đầu tư rất lớn để phát triển AI và những lợi ích nó đem lại. 

Các tổ chức quốc tế đã đưa ra nhận định AI chính là công nghệ nền tảng quan trọng nhất để dẫn dắt hoạt động chuyển đổi số tại các ngành, các lĩnh vực, tổ chức, doanh nghiệp. Công ty kiểm toán hàng đầu thế giới PriceWaterhouseCoopers dự báo, đến năm 2030, AI sẽ đóng góp thêm 15,7 nghìn tỷ USD cho nền kinh tế toàn cầu. Trí tuệ nhân tạo cũng sẽ tạo ra những ngành công nghiệp mới và hàng loạt việc làm mới. 

Ông Hưng nói: “Sự phát triển của công nghệ AI đã được công nhận rộng rãi như một biểu hiện của sức mạnh toàn diện của một quốc gia thông qua năng lực thực hiện đổi mới, sáng tạo”.

Theo Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng xác định mô hình công nghiệp hóa, hiện đại hóa của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 dựa trên nền tảng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và các thành tựu cuộc cách mạng 4.0 với việc coi phát triển công nghiệp chế tạo, chế biến là then chốt, chuyển đổi số là phương thức mới có tính đột phá để rút ngắn quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa. 

Trong đó, giai đoạn 2021 - 2030 tập trung chỉ đạo thúc đẩy ứng dụng mạnh mẽ khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo thúc đẩy ứng dụng mạnh mẽ khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, đặc biệt là thành tựu của cuộc Cách mạng 4.0 để tạo bứt phá về năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của các ngành, lĩnh vực, nền kinh tế. Đồng thời thực hiện chuyển đổi số toàn diện, thực chất, hiệu quả, bền vững. Nâng cao năng lực tự chủ về sản xuất, công nghệ và thị trường.

Theo ông Hưng, lần đầu tiên Việt Nam đã coi ngành công nghiệp công nghệ số trong đó ưu tiên phát triển trí tuệ nhân tạo, dữ liệu số, điện toán đám mây, chuỗi  khối, thiết bị điện tử viễn thông, Internet vạn vật, thiết kế và sản xuất chip bán dẫn là 1 trong 6 ngành công nghiệp nền tảng. 

Trong đó, riêng về lĩnh vực AI, trong những năm gần đây Việt Nam đã có những bước phát triển nhanh chóng, tập trung phát triển chiều sâu và mở rộng ở nhiều lĩnh vực. Báo cáo “Chỉ số sẵn sàng về AI của chính phủ” do tổ chức Oxford Insights kết hợp với Trung tâm nghiên cứu phát triển quốc tế của Canada thực hiện được công bố vào tháng 2/2023, chỉ số sẵn sàng cho AI của Việt Nam đã đạt mức 51,82/100 tăng 14 bậc so với trước và vượt qua mức trung bình toàn cầu là 47,72. 

Kết quả này cho thấy những dấu hiệu tích cực về khả năng tiếp cận và phát triển lĩnh vực trí tuệ nhân tạo tại Việt Nam. 

Cơ hội phát triển cho nhiều ngành, lĩnh vực 

Tại hội thảo, các cơ quan quản lý, chuyên gia và doanh nghiệp công nghệ thông tin đã làm rõ cái nhìn toàn cảnh thực trạng AI tại Việt Nam, nhận diện xu hướng, những nguy cơ trong việc phát triển, ứng dụng. Hầu hết các ý kiến đề cập tới tương lai những ngành nghề mũi nhọn, tiềm năng để các tập đoàn công nghệ lớn trong nước, các start-up khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đi đúng hướng trong nghiên cứu, ứng dụng AI cho nhiều mô hình kinh doanh mới. Các giải pháp này để doanh nghiệp vừa có thể tận dụng lợi thế của trí tuệ nhân tạo cho việc tối ưu hóa vận hành doanh nghiệp, đồng thời đưa ra quyết định hiệu quả hơn dựa trên dữ liệu, vừa áp dụng AI vào tự động hóa để thúc đẩy chuyển đổi số mà vẫn đảm bảo an toàn. 

Ông Thiều Phương Nam, Tổng Giám đốc Qualcomm Vietnam, Lào, Cambodia khẳng định AI đã đi vào tất cả các ngành công nghiệp. Tại Việt Nam, AI sẽ tác động rất lớn tới 3 ngành nghề gồm sản xuất, AI làm thay đổi trải nghiệm khách hàng và an toàn giao thông, nâng cao hiệu quả quản lý giao thông trong môi trường đô thị. Bên cạnh đó, ứng dụng AI trong y tế cũng là một thị trường có nhiều tiềm năng. 

Các chuyên gia đánh giá Việt Nam đã có những bước đi sớm, nhanh chóng nắm bắt các xu hướng công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo, ChatGPT. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã đầu tư nguồn lực nghiên cứu, phát triển các giải pháp sản phẩm cụ thể cho AI như FPT, VNPT, Viettel, VinAI…

Dự báo về cơ hội mới trong nghiên cứu, xuất khẩu phần mềm AI, ông Lê Vũ Minh, Giám đốc tư vấn chuyển đổi số FPT Digital cho rằng, việc gia công, xuất khẩu phần mềm không nằm ngoài xu hướng dịch chuyển công nghệ mới như Blockchain, AI… FPT đã nhận thấy đây là một cơ hội lớn, tuy nhiên vấn đề là có thể nắm bắt được hay không. 
Theo ông Minh, Việt Nam có nhiều ngành nghề có thể đi chậm hơn so với thế giới nhưng với những ngành công nghệ mới, khoảng cách giữa Việt Nam và thế giới gần nhau hơn và có nhiều cơ hội ghi dấu ấn lớn hơn việc xuất khẩu phần mềm. Vì vậy, FPT đã đầu tư rất lớn cho nghiên cứu AI, doanh nghiệp đã mời nhiều chuyên gia hàng đầu thế giới cùng nghiên cứu. Ông Minh khẳng định, việc tạo ra những cơ hội nghiên cứu mới, những dấu ấn riêng của doanh nghiệp là rất quan trọng để có hướng phát triển xa hơn, vị thế tốt hơn và tạo ra giá trị lớn hơn. 

Còn theo ông Lê Thái Hưng, Giám đốc chiến lược Hệ sinh thái VNPT AI, VNPT hiện đã có một Hệ sinh thái chuyển đổi số với các bộ giải pháp trong các lĩnh vực. VNPT đã phát triển những trợ lý AI theo hướng chuyên sâu, chuyên biệt cho một ngành, một lĩnh vực, một nghiệp vụ cụ thể như trợ lý AI chăm sóc khách hàng; trợ lý AI y tế, trợ lý AI tra cứu bộ ngành, trợ lý hỗ trợ đưa ra quyết định…

VNPT AI xác định chiến lược phát triển là tập trung làm chủ công nghệ và cung cấp các sản phẩm AI trong các lĩnh vực nhận dạng hình ảnh, xử lý ngôn ngữ tự nhiên, xử lý âm thanh. Dẫn dắt áp dụng AI trong các ngành thế mạnh và sở trường gồm viễn thông, chính quyền, giáo dục, y tế, tài chính; cũng như cung cấp nền tảng, dịch vụ AI cho xã hội, doanh nghiệp, cá nhân cùng khai thác và phát triển. Đại diện VNPT cho biết, tầm nhìn 2030 VNPT sẽ trở thành một trong 10 thương hiệu AI có uy tín trong khu vực; một trong 3 trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia về AI; một trong 03 trung tâm quốc gia về lưu trữ dữ liệu lớn và tính toán hiệu năng cao; một trong 20 cơ sở nghiên cứu AI dẫn đầu khu vực ASEAN.

Về phát triển hệ thống cơ sở dữ liệu, đại diện của Tập đoàn Viettel cho biết, các bên liên quan cần có sự tương tác với nhau để chia sẻ cũng như từ đó sản sinh, khai thác dữ liệu. Đặt ra yêu cầu cần có hệ sinh thái tạo môi trường để tạo và quản lý, chia sẻ các sáng kiến về dữ liệu. Song song với đó, việc xây dựng hệ sinh thái đang gặp nhiều vấn đề và các yếu tố từ lãnh đạo, cơ chế hợp tác, sự tin tưởng, chất lượng dữ liệu, tương tác, quy chế chia sẻ dữ liệu. 

Do đó, đại diện Viettel kiến nghị cần xây dựng một chính sách tường minh về công việc, trách nhiệm của các cấp, đơn vị, dựa trên cơ sở áp dụng chế tài, cơ chế thúc đẩy công nghệ số. Cùng với đó, cơ sở hạ tầng cần được đảm bảo từ cloud, viễn thông, IoT và AI. Cùng với đó là chính sách phổ cập di động và internet để người dân có thể tiếp cận rộng rãi dữ liệu số, môi trường hợp tác chặt chẽ giữa chính quyền và doanh nghiệp, khuyến khích doanh nghiệp tham gia chia sẻ dữ liệu. Cần tăng cường hợp tác công - tư về đào tạo nguồn nhân lực có kiến thức, kỹ năng liên quan tới dữ liệu số.