Vinataba - Đại gia thuốc lá lớn nhất tại Việt Nam đang làm ăn ra sao?

Nhớ lại thời điểm ngày 5/4/1985, Liên hiệp các Xí nghiệp Thuốc lá Việt Nam - Tiền thân của Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam (Vinataba) đã chính thức được thành lập theo đúng Nghị định số 108/HĐBT của Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ). Sau gần 40 năm xây dựng và phát triển, Tổng công ty hiện đang trên con đường hướng đến mục tiêu xây dựng thành một tập đoàn kinh tế vững mạnh trong lĩnh vực thuốc lá cũng như công nghiệp thực phẩm, với uy tín và sở hữu vị thế vững chắc trên thị trường trong nước cũng như quốc tế.

Thời điểm đó, Vinataba có trụ sở nằm tại đường Lý Thường Kiệt, Hoàn Kiếm, Hà Nội. Tiền thân từ một Xí nghiệp liên hiệp với 4 nhà máy sản xuất thuốc lá điếu cùng với một số xí nghiệp sản xuất nguyên liệu thuốc lá, cho đến nay Vinataba đã trở thành đơn vị duy nhất tại Việt Nam đã phát triển một cách hoàn chỉnh những hoạt động sản xuất kinh doanh thuốc lá khép kín, từ sản xuất nguyên phụ liệu cho đến thuốc lá điếu, xuất nhập khẩu và thương mại cũng như dịch vụ thuốc lá.

Kể từ ngày 01/01/2006, Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam đã bắt đầu chuyển hướng sang hoạt động theo mô hình công ty mẹ và công ty con với 11 đơn vị sản xuất thuốc lá điếu, 3 đơn vị nguyên liệu cùng với 2 đơn vị phụ liệu và 1 đơn vị khối nghiên cứu khoa học. Ngoài ra, Vinataba còn có 2 công ty liên doanh sản xuất thuốc lá cùng với các đối tác nước ngoài.

Trong giai đoạn từ năm 2010 đến năm 2020, Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam luôn giữ vững vị trí đầu ngành của thuốc lá Việt Nam. Theo đó, sản lượng của Tổng công ty vẫn ghi nhận mức tăng trưởng đều đặn, bình quân từ 2 cho đến 3 điểm % trong một năm. Đáng chú ý, thị phần nội địa của của Vinataba cũng chiếm trên 65% toàn ngành, đồng thời dẫn đầu thị trường đối với phân khúc sản phẩm trung cấp. Ngoài ra, thị phần xuất khẩu cũng chiếm ở mức xấp xỉ 75%, những sản phẩm thuốc lá được sản xuất tại Việt Nam cũng đã được xuất khẩu sang nhiều quốc gia tại khu vực châu Á, châu Phi và cả châu Mỹ.  

“Ông lớn” thuốc lá Việt Nam Vinataba đang làm ăn ra sao?

Thời điểm năm 2019, Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam đã thiết lập được mức đỉnh cao nhất về nộp ngân sách kể từ khi thành lập, vượt 11.300 tỷ đồng. Ngoài ra, lợi nhuận trong năm này cũng đã tăng gần 6% so với kế hoạch, đời sống của người lao động tiếp tục được nâng cao nhờ mức thu nhập bình quân đã tăng trên 8%.

Đến năm 2021, sản lượng tiêu thụ nội địa của Vinataba đạt 3.882 triệu bao, tương đương với 107,5% kế hoạch đề ra. Tổng sản lượng thuốc lá điếu tiêu thụ cũng đã vượt 6% kế hoạch. Chưa kể, thị phần của Vinataba trong năm 2021 chiếm khoảng 64,4% sản lượng toàn ngành. Tổng doanh thu năm 2021 của Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam là 24.000 tỷ đồng, vượt 8% so với kế hoạch đã được giao. Đồng thời, Vinataba đã nộp hơn 12.000 tỷ đồng ngân sách nhà nước, so với kế hoạch đã vượt 9%. Đặc biệt, Vinataba cũng giúp đảm bảo thu nhập cho người lao động, bình quân đạt 18,4 triệu đồng/người/tháng. Mức lương này đã tăng 4,1% cùng kỳ năm trước và đạt mức cao nhất từ trước đến nay.

Chia sẻ về tình hình sản xuất của Tổng công ty, ông Hà Quang Hòa - Tổng Giám đốc Vinataba, cho biết giữa bối cảnh thị trường trong nước vẫn còn nhiều khó khăn, trong nửa đầu năm 2022, Vinataba vẫn duy trì cũng như giữ vững thị phần sản lượng nội tiêu so với cuối năm trước, chiếm gần 65% thị phần nội tiêu toàn ngành.

Theo như báo cáo tài chính hợp nhất của Tổng công ty được kiểm toán bởi Deloitte, doanh thu thuần hợp nhất của Công ty mẹ và các đơn vị thành viên trong 6 tháng đầu năm nay đạt 10.557 tỷ đồng, so với cùng kỳ năm trước đã tăng 6%. Ngoài ra, lợi nhuận trước thuế là 879 tỷ đồng, tăng 34% so với cùng kỳ năm 2021.

Trong nửa đầu năm 2022, biên lợi nhuận gộp của Vinataba đã được cải thiện đáng kể so với nửa đầu năm trước, tăng từ mức 19% lên con số 21%. Theo Tổng công ty, bước sang năm 2022, dù diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid-19 đã được điểm soát, tuy nhiên Tổng công ty vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức khác, bao gồm: Diễn biến thời tiết thất thường đã tác động lớn đến sản lượng cũng như chất lượng nguyên liệu sản xuất ở trong nước; Tình trạng tranh mua tranh bán trên thị trường đã góp phần đẩy giá bán nguyên liệu nội địa tăng cao; Tình hình cạnh tranh trong ngành cũng đang tiếp tục diễn ra mạnh mẽ, kể từ cuối năm 2021, thuốc lá nhập lậu đã quay trở lại thị trường trong bối cảnh các tỉnh và thành phố bắt đầu trở lại trạng thái bình thường mới.

Cũng theo báo cáo tài chính hợp nhất của Tổng công ty, tính tại thời điểm ngày 30/06/2022, tổng tài sản của Vinataba là 19.798 tỷ đồng, so với thời điểm đầu năm đã tăng 5%. Trong đó, Tổng công ty có 4.662 tỷ đồng tiền các loại và chiếm hơn 23% tổng tài sản tính đến cuối quý 2 năm nay.

Trong số hơn 204 tỷ đồng mà Tổng công ty góp vốn vào 7 công ty liên kết, có hiệu quả nhất chính là khoản đầu tư vào Công ty liên doanh thuốc lá BAT - Vinataba. Được biết, doanh nghiệp này ra đời trên cơ sở liên doanh giữa Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam (Vinataba) cùng với Tập đoàn British American Tobacco (BAT). Trong đó, tỷ lệ sở hữu của Vinataba là 30%. Đây được coi là một khoản góp vốn thành công của Vinataba bởi báo cáo tài chính nửa đầu năm nay cho thấy, giá trị ghi nhận theo vốn chủ sở hữu đối với khoản góp vốn này là 525 tỷ đồng, so với giá gốc của khoản góp vốn này là 88,4 tỷ đồng đã cao hơn gần 6 lần. 

Chưa kể, Tổng công ty còn được hưởng khoản cổ tức đáng kể đến từ  BAT- Vinataba. Theo như số liệu cho thấy, trong nửa đầu năm nay, chỉ riêng cổ tức Vinataba được nhận từ BAT - Vinataba đã lên đến 117 tỷ đồng, con số này tương đương với 1,3 lần giá trị góp vốn vào doanh nghiệp theo giá gốc. Bên cạnh liên doanh BAT-Vinataba, Vinataba còn “bắt tay” với BAT để thành lập nên một công ty con của Vinataba có tên là Công ty TNHH liên doanh VINA - BAT.

Đáng chú ý, VINA - BAT JV là liên doanh giữa Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam và Công ty British-American Tobacco Marketing (Singapore) Private Limited (BAT). Vốn điều lệ ban đầu của công ty này là 138,6 tỷ đồng, tương đương với 6,6 triệu USD. Trong đó, Vinataba sở hữu 51% vốn, còn lại 49% vốn là do BAT sở hữu. Liên doanh này trụ sở tại khu công nghiệp Vĩnh Lộc, huyện Bình Chánh (TP.HCM) trên diện tích gần 4.500 m2; chủ yếu tập trung vào việc sản xuất thuốc lá điếu với những nhãn hiệu cao cấp của BAT.