Tư vấn về việc bị đòi lại nhà đã xây trên đất của người khác

Hỏi: “Bố tôi được ông bà nội cho phép xây nhà trên mảnh đất của ông bà và chuyển đến sinh sống từ năm 1995 đến nay. Nay ông bà nội nghe theo lời chú (em trai của bố tôi), yêu cầu bố tôi phải tháo dỡ toàn bộ nhà trên mảnh đất đó, trả lại đất cho ông bà. Nếu không làm ông bà sẽ kiện ra tòa. Vậy gia đình tôi phải làm gì và có quyền lợi gì khi ra tòa. Tôi xin cảm ơn!” - Nguyễn Đức Mạnh.

Trả lời:

Liên quan đến câu hỏi của anh Mạnh, Luật sư Vũ Thị Quyên - Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội xin tư vấn như sau:

Để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bản thân cũng như hài hòa lợi ích giữa các bên, gia đình anh Mạnh nên thương lượng, thỏa thuận để giải quyết mâu thuẫn trong nhà. Một số phương án có thể như: bố mẹ bạn thỏa thuận với ông bà nội về việc tặng cho/chuyển nhượng phần thửa đất mà bố mẹ bạn đã xây nhà; hoặc nếu ông bà bạn lấy lại toàn bộ thửa đất thì có thể sử dụng luôn ngôi nhà mà bố mẹ bạn xây dựng đồng thời thanh toán cho bố mẹ một khoản tiền hợp lý…

Trường hợp phải ra tòa giải quyết, gia đình anh cần cung cấp những bằng chứng xác thực về việc bố mẹ anh được phép xây nhà trước đó. Và đưa ra các yêu cầu trên để tòa án xem xét giải quyết. 

Một số quy định về sở hữu nhà ở có thể tham khảo thêm:

– Điều 9 Luật Nhà ở: Chủ sở hữu nhà ở là tổ chức, cá nhân tạo lập hợp pháp nhà ở; trường hợp chủ sở hữu nhà ở có yêu cầu thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu đối với nhà ở cho họ.

– Điều 10 Luật Nhà ở quy định về điều kiện để được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu đối với nhà ở: Tổ chức, cá nhân có các điều kiện sau đây được cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở:

+ Thuộc đối tượng quy định tại khoản 2 Điều 9 của Luật này;

+ Có nhà ở được tạo lập hợp pháp thông qua việc đầu tư xây dựng, mua bán, tặng cho, thừa kế, đổi nhà ở và các hình thức khác theo quy định của pháp luật.

– Giấy chứng nhận quyền sở hữu đối với nhà ở được cấp cho chủ sở hữu theo quy định sau đây (Điều 11 Luật Nhà ở):

+ Trường hợp chủ sở hữu nhà ở đồng thời là chủ sử dụng đất ở, chủ sở hữu căn hộ trong nhà chung cư thì cấp một giấy chứng nhận là Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở;

+ Trường hợp chủ sở hữu nhà ở không đồng thời là chủ sử dụng đất ở thì cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở.

Như vậy, Luật Nhà ở đã có quy định bảo vệ quyền hợp pháp của cá nhân đối với nhà ở do mình tạo lập, kể cả trong trường hợp xây dựng nhà ở trên thửa đất của người khác. Khi bố mẹ xây dựng nhà trên thửa đất thuộc quyền sử dụng của ông bà nội thì có quyền đăng ký chủ sở hữu nhà ở và được cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở đối với trường hợp chủ sở hữu nhà ở không đồng thời là chủ sử dụng đất ở như nêu trên. 

Khi đăng ký quyền sở hữu ngôi nhà, bố mẹ anh phải có văn bản đồng ý của ông bà nội về việc cho phép bố mẹ anh xây nhà trên thửa đất của họ.