TP Hồ Chí Minh thực hiện lấy mẫu ngẫu nhiên nhằm sàng lọc biến chủng Omicron

TP Hồ Chí Minh giải trình tự gene xác định biến chủng Omicron

Biến chủng Omicron được các chuyên gia y tế trên thế giới đánh giá là có tốc độ lây nhiễm nhanh hơn so với biến chủng Delta (loại biến chủng gây ra làn sóng dịch lần thứ 4 tại Việt Nam). Không những thế, biến chủng Omicron cũng được cho rằng gây ra mức độ bệnh nhẹ. Ngoài ra, biến chủng này vẫn còn chứa những điều bí ẩn mà giới khoa học chưa thể giải thích. Việc kiểm soát tốc độ lây lan của loại biến chủng này vẫn là ưu tiên hàng đầu của các quốc gia trên thế giới. 

Tính đến 16h ngày 21/2/2022, Việt Nam đã ghi nhận 205 ca mắc Covid-19 do biến thể Omicron. Trong đó, TP Hồ Chí Minh có số ca nhiều nhất cả nước, lên tới 97 ca. Vì vậy, để xác định được việc biến chủng có xuất hiện trong cộng đồng tại TP Hồ Chí Minh hay không. Sở Y tế TP Hồ Chí Minh đã chỉ đạo Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP Hồ Chí Minh (HCDC) lấy mẫu bệnh phẩm ngẫu nhiên các F0 để giải trình tự gene, xác định biến chủng.

“Omicron đa số triệu chứng nhẹ, do đó, dùng phương pháp giải trình tự gene mới xác định được sự có mặt của biến chủng này tại cộng đồng hay không. Chúng tôi cho lấy mẫu tại các bệnh viện, ca bệnh nặng lẫn nhẹ, trường học để giải mã gene để xem có bao nhiêu %, tôi nghĩ có thể sẽ tăng dần theo tỷ lệ”, lãnh đạo Sở Y tế TP Hồ Chí Minh.

Thông thường, việc giải trình tự gene để xác định biến chủng SARS-CoV-2 phải mất vài ngày. 

Theo PGS.TS Đỗ Văn Dũng, Trưởng khoa Y tế Công cộng, Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh, cho rằng số lượng ca nhiễm Covid-19 hiện nay tại thành phố này nói riêng và tại Việt Nam nói chung không hẳn do biến chủng Omicron.

Bởi sự gia tăng số lượng ca bệnh xảy ra sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, người dân di chuyển từ nơi quê về các đô thị lớn để làm việc lại. Điều này đã khiến mầm bệnh có điều kiện phát tán. Ngay tại TP Hồ Chí Minh vốn đã có sự tồn tại của các F0 trong cộng đồng. 

“Nếu sự gia tăng này do biến chủng Delta, người dân tuân thủ 5K nghiêm túc, số ca nhiễm sẽ có chiều hướng giảm. Ngược lại, nếu sự gia tăng này có liên quan biến chủng Omciron, khuynh hướng số ca bệnh sẽ có chiều hướng tăng lên”, PGS Dũng nói.

Việc giám sát tình trạng lây lan của biến chủng Omicron trong thời điểm này là rất quan trọng. PGS.TS Đỗ Văn Dũng cho biết: “Mặc dù biến chủng này được thế giới cho rằng có mức độ gây bệnh nhẹ, nhưng với khả năng lây lan nhanh hơn so với Delta, chúng ta vẫn nên thận trọng và giám sát động học của dịch. Với Omicron, chúng ta sẽ có những khuyến cáo đầy đủ, rõ ràng hơn”. 

Theo chuyên gia y tế, việc xác định được sự lưu hành của biến chủng còn nhiều bí ẩn mang tên Omicron sẽ giúp chúng ta hiểu được nguyên nhân và quá trình lây lan dịch bệnh. Đồng thời giúp cơ quan chức năng cũng như người dân chuẩn bị phương án phòng dịch tốt khi số ca nhiễm ngày càng nhiều. 

“Thần tốc” tiêm vắc-xin mũi 3 cho người dân 

Việc tiêm vắc-xin phòng Covid-19 đã cho thấy tác dụng khi số người nhiễm ngày càng nhiều, nhưng số ca chuyển nặng thì giảm hơn so với thời điểm lần bùng phát dịch thứ 4 (bắt đầu từ ngày 27/4/2021) bùng phát. Tuy nhiên, đối với biến chủng Delta, việc tiêm đủ 2 liều vắc-xin có thể tạm yên tâm. Nhưng đối với biến chủng mới Omicron thì hiệu lực của vắc-xin chỉ còn khoảng 10-20%. 

Vì vậy, PGS.TS Đỗ Văn Dũng cho rằng, việc tiêm mũi 3 cho người dân từ 18 tuổi trở lên trong thời điểm này càng nhiều càng tốt. 

“Hiện tại, tỷ lệ tiêm chủng ở Việt Nam chưa thể tự tin là rất cao được. Bởi theo thống kê của chúng tôi, vẫn còn khoảng 600.000 người ở các địa phương, bao gồm người lớn và trẻ từ 12 tuổi, chưa tiêm đủ 2 mũi vắc-xin", Trưởng khoa Y tế Công cộng, Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh cho biết. Bên cạnh đó, biến chủng Omicron vẫn còn khiến thế giới lo ngại, Việt Nam chưa thể xem Covid-19 là bệnh đặc hữu.

PGS Dũng cũng cho rằng việc xác định loại biến chủng hiện nay có thể cần chờ kết quả giải trình tự gene. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) có hướng dẫn phương pháp S gene dropout hay S gene target failure (SGFT). Việc sử dụng cách tiếp cận SGTF có thể đem đến tỷ lệ phát hiện nhanh hơn thông qua xét nghiệm rRT-PCR. 

Mặc dù vậy, đối với biến chủng Omicron tàng hình tức là biến chủng Omicron BA.2 thì kỹ thuật này không thể phát hiện được. Bởi để giải trình tự cho BA.2, phải giải trình tự hàng chục nghìn trường hợp SARS-CoV-2 mới phát hiện được BA.2 nếu nó có hiện diện.

Điều may mắn là hiện nay giới khoa học cho rằng biến chủng Omron tàng hình chỉ chiếm khoảng 1% trong tổng số Omicron. Do đó, cách tiếp cận SGTF vẫn là phương án tối ưu nhất hiện nay. 

Theo chia sẻ của một phó giám đốc Sở Y tế TP Hồ Chí Minh ngoài giải trình tự gene thì có một số biện pháp khác mang lại hiệu quả sàng lọc ban đầu, giúp tiết kiệm chi phí hơn. Sau khi phát hiện các mẫu nghi ngờ thì vẫn phải giải trình tự gene để xác định chính xác loại biến chủng nào. 

"Thực tế, việc xác định Omicron, Delta hay biến chủng nào không thay đổi quá nhiều về biện pháp phòng, chống dịch nhưng giúp chúng ta giám sát và lưu hành dịch. Bởi thế giới đang rất lo lắng về biến chủng này", ông nói.

TS.BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu, Phó giám đốc Sở Y tế TP Hồ Chí Minh, cho biết: “Biến chủng Omicron có thể ủ bệnh ngắn, dễ lây lan nhưng không thể xuyên qua khẩu trang và không thể sống sót sau khi rửa tay đúng cách”.

Do đó, thực hiện nghiêm túc nguyên tắc 5K và không hoang mang, lo lắng vẫn là cách để người dân ứng phó với mọi loại biến chủng SARS-CoV-2.