Tiềm năng “khủng” của thị trường Việt: Nhiều đại gia nước ngoài đua nhau rót tiền

Nhịp Sống Thị Trường thông tin, ngành dược sở hữu đặc thù có thể tăng trưởng ổn định bất chấp khủng hoảng kinh tế. Do đó, đây là một trong những lĩnh vực đầu tư hấp dẫn nhất với giới đầu tư, và đặc biệt là khối ngoại.

Thời điểm hiện tại, hầu hết những doanh nghiệp sản xuất dược hàng đầu của Việt Nam là Dược Hậu Giang (DHG), Traphaco (TRA), Domesco (DMC), Imexpharm (IMP), Dược Hà Tây (DHT), Pymepharco (PME)… đều đang có các cổ đông chiến lược nước ngoài. Thậm chí, một số cổ đông nước ngoài đã tiến đến nắm quyền chi phối doanh nghiệp dược với tỷ lệ sở hữu trên 51% hoặc đã thâu tóm toàn bộ.

Hiện nay, Taisho Pharmaceutical (Nhật Bản) đang là công ty mẹ của Dược Hậu Giang và nắm quyền chi phối 51% cổ phần của công ty này. Ngoài ra, “ông lớn” Abbott cũng đã thâu tóm thành công 52% cổ phần của Domesco thông qua công ty con của mình là CFR International Spa. Đặc biệt, Tập đoàn STADA Arzneimittel AG (Đức) đã mua lại toàn bộ cổ phần của Pymepharco, sau đó huỷ niêm yết cổ phiếu PME vào năm 2021.

Bên cạnh đó, thành viên của SK Group (Hàn Quốc) là SK Investment Vina III cũng đang là cổ đông lớn nhất của Imexpharm, nắm giữ gần 48% cổ phần của doanh nghiệp này. Tỷ lệ sở hữu của nhóm cổ đông này (tính cả các công ty liên quan) đã lên đến 55%. Thời điểm hiện tại, Daewoong Pharmaceutical (Hàn Quốc) đang là cổ đông chiến lược tại Traphaco với tỷ lệ sở hữu 15%, trong khi ASKA Pharmaceutical (Nhật Bản) là cổ đông lớn của Dược Hà Tây với tỷ lệ sở hữu là 25%.

Sẵn sàng chi tiền “khủng” để thâu tóm doanh nghiệp dược 

Thực tế, việc thâu tóm một số lượng lớn cổ phần của các doanh nghiệp dược không hề đơn giản. Thậm chí, một số thương vụ còn kéo dài đến cả năm, số tiền chi ra để thâu tóm có thể lên đến hàng nghìn tỷ đồng.

Điển hình nhất là thương vụ “đình đám” năm 2012 khi Abbott thực hiện thâu tóm doanh nghiệp Domesco. Khi đó, “gã khổng lồ” này tiến hành việc mua gom liên tục 8,2 triệu cổ phiếu DMC, nắm giữ 45,94% cổ phần và trở thành cổ đông lớn của Domesco. Sau đó, ngay khi Domesco nới room ngoại lên mức 100% vào tháng 9/2016, Abbott đã nhanh chóng tận dụng cơ hội để nâng tỷ lệ sở hữu của mình tại Domesco lên 51,69% cổ phần.

Theo ước tính, cổ đông ngoại này đã chi đến 400 tỷ đồng để phục vụ cho việc “thâu tóm” Domesco. Tính đến thời điểm hiện tại, số cổ phần ở trong tay Abbott đã lên đến gần 1.100 tỷ đồng, so với khoản đầu tư ban đầu đã cao gấp hơn 2 lần. Con số này vẫn chưa tính đến số cổ tức khổng lồ mà Abbott nhận được hàng năm từ Domesco.

Cũng trong năm 2016, doanh nghiệp ngoại Taisho bắt đầu hành trình thâu tóm Dược Hậu Giang khi chi 100 triệu USD để sở hữu 24,44% cổ phần, tương đương với giá 100.000 đồng/cổ phiếu, so với giá của thị trường vào thời điểm đó đã cao hơn 20-30%. Sau nhiều lần tăng vốn chủ sở hữu, cổ đông ngoại đến từ Nhật Bản này đến giữa năm 2019 đã nâng tỷ lệ sở hữu lên hơn 51% cổ phần, chính thức hoàn tất việc thâu tóm Dược Hậu Giang. Động thái này diễn ra ngay sau khi doanh nghiệp dược này thực hiện việc nới room ngoại từ 49% lên mức 100% hồi tháng 7/2018. 

Theo ước tính, Taisho đã chi ra khoảng 7.000 tỷ đồng để có thể thâu tóm được Dược Hậu Giang. Được biết, đây là thương vụ M&A lớn nhất của ngành dược nước ta tính đến thời điểm hiện tại. Sau 3 năm hoàn tất việc thâu tóm, tính đến nay cổ đông ngoại đến từ Nhật Bản này đã ghi nhận lãi lớn. Cụ thể, số lượng cổ phiếu DHG của Dược Hậu Giang mà Taisho đang nắm giữ có giá trị thị trường lên đến gần 8.300 tỷ đồng, chưa kể số tiền cổ tức nhận được hàng năm.

Năm 2017, doanh nghiệp dược Traphaco cũng “thay máu” cổ đông cùng với sự xuất hiện của nhóm cổ đông Hàn Quốc. Cụ thể, 2 pháp nhân đại diện cho quỹ đầu tư Mirae Asset và Daewoong Pharmaceutical là Magbi Fund Limited (25%) và Super Delta Pte Ltd (15%) đã chi tổng cộng hơn 2.350 tỷ đồng để mua thỏa thuận 16,6 triệu cổ phiếu TRA của Traphaco (tương đương với tỷ lệ 40,12%) từ Mekong Capital và Vietnam Holding Ltd.

Tính đến thời điểm hiện tại, Daewoong Pharmaceutical đang là cổ đông chiến lược của Traphaco, hỗ trợ đắc lực về cả tài chính lẫn công nghệ cho doanh nghiệp này. Theo ước tính, giá trị thị trường của lượng cổ phiếu mà nhóm cổ đông Hàn Quốc đang nắm giữ lên đến 1.500 tỷ đồng, so với số vốn ban đầu bỏ ra đã thấp hơn 36%. Tuy nhiên, mức cổ tức cao hàng năm được Traphaco chi trả cũng đã bù đắp phần nào cho khoản lỗ này. 

Năm 2020, SK Group tiếp nối làn sóng đầu tư trên khi chính thức rót vốn vào Imexpharm thông qua việc nhận chuyển nhượng hơn 12,3 triệu cổ phiếu (tương đương với tỷ lệ 24,9%) từ nhóm quỹ Dragon Capital, CAM Vietnam Mother Fund, Mirae Asset, Kingsmead… Đến năm 2022, tập đoàn đến từ Hàn Quốc này cũng đã hoàn tất việc thâu tóm Imexpharm sau khi mua Red Capital (công ty mẹ của KBA đang nắm giữ 7,37% cổ phần Imexpharm). Đồng thời, cổ đông ngoại này còn tiếp tục chào mua công khai thêm 1,1% cổ phần nhằm nâng tỷ lệ sở hữu lên 55%.

Theo ước tính, SK Group đã chi tối thiểu 1.700 tỷ đồng cho việc thâu tóm Imexpharm, số tiền này chưa bao gồm khoản mua lại Red Capital. Hiện nay, giá trị thị trường của số lượng cổ phiếu trong tay nhóm cổ đông này đang ở mức khoảng hơn 2.200 tỷ đồng. Nhiều khả năng SK Group đang có lãi với khoản đầu tư kể trên nếu như tính thêm cả cổ tức.

Đầu tháng 2/2021, ASKA Pharmaceutical cũng đã chi khoảng 440 tỷ đồng để sở hữu 24,9% cổ phần của Dược Hà Tây, trở thành cổ đông lớn nhất của doanh nghiệp này. Sau đó, cổ phiếu DHT của Dược Hà Tây liên tục lao dốc, mãi cho đến thời gian gần đây mới bắt đầu bứt phá mạnh mẽ. Cổ đông ngoại đến từ Nhật Bản dù chưa “về bờ” nhưng chắc chắn vẫn cảm thấy an tâm vì hàng năm vẫn đều đặn nhận về hàng chục tỷ đồng tiền cổ tức.

Tiềm năng khủng của ngành dược

Không thể phủ nhận, sự xuất hiện của các cổ đông chiến lược nước ngoài với tiềm lực tài chính cùng sức mạnh công nghệ siêu “khủng” đã giúp cho các doanh nghiệp dược Việt Nam gia tăng được nhiều lợi thế cạnh tranh và mở rộng thị trường. Ngoài ra, việc các doanh nghiệp liên tục mở rộng hoạt động nghiên cứu, chú trọng việc phát triển sản phẩm mới… cũng góp một phần không nhỏ cho việc thúc đẩy sự phát triển ngày càng mạnh mẽ của thị trường dược.

Ngoài ra, tiềm năng tăng trưởng của ngành dược cả trung lẫn dài hạn đều được đánh giá rất cao. Nguyên nhân bởi, quy mô dân số của Việt Nam thời điểm hiện tại đang ở mức lớn, đang trong quá trình già hóa với tốc độ nhanh. Chưa kể, thu nhập bình quân đầu người tăng lên, đời sống ngày càng nâng cao cũng giúp người dân chi tiêu nhiều hơn cho các sản phẩm y tế và chăm sóc sức khỏe. 

Theo thông tin dữ liệu từ BMI, quy mô thị trường dược thời điểm hiện tại là khoảng 7,7 tỷ USD, đến năm 2026 có thể tăng lên 16,1 tỷ USD. Trong khi đó, theo dự báo của Fitch Solutions, doanh thu ngành dược phẩm của Việt Nam sẽ tăng trưởng đều đặn, CAGR trong giai đoạn 2022 – 2026 rơi vào khoảng khoảng 6,72% nhờ tăng trưởng chi tiêu sức khỏe của người dân.

Ngoài ra, thị trường dược Việt Nam còn được đánh giá là một trong những thị trường có mức tăng trưởng tiềm năng và khá nhanh chóng. Theo như xếp hạng của Tổ chức UQVIA Institute, Việt Nam trong nhóm Pharmerging Market, đây là nhóm 17 quốc gia trên thế giới có mức tăng trưởng ngành dược phẩm cao nhất toàn cầu. Do đó, việc cổ đông ngoại chấp nhận chi tiền khủng, thậm chí là “đu đỉnh” để chi phối ngành dược Việt Nam càng chứng tỏ sự hấp dẫn của ngành này.