Sau chính phủ số là gì? Định hướng xây dựng chính phủ số

Sau chính phủ số là gì?

Có ba mức độ phát triển trong quy trình chuyển đổi số của chính phủ.

Đầu tiên chính là chính phủ điện tử. Đối với mức độ phát triển này, chính phủ sẽ chủ yếu chỉ tập trung vào việc thực hiện quy trình số hoá các nguồn tài nguyên, ứng dụng các phương pháp công nghệ thông tin, thực hiện tin học hoá cho các quy trình nghiệp vụ từ đó nhằm mục tiêu nâng cao hiệu lực, hiệu quả của việc hoạt động, cung cấp các hoạt động dịch vụ hành chính công trực tuyến phục vụ cho người dân và các doanh nghiệp.

Bước thứ hai phát triển cao hơn sẽ là chính phủ số. Đối với mức độ phát triển này, thì cơ quan chính phủ sẽ hoạt động, vận hành, ban hành ra các điều luật, chính sách, đưa ra những quyết định chỉ đạo điều hành và cung cấp cho người dân, doanh nghiệp những dịch vụ số một cách hoàn toàn chủ động theo nhu cầu thực tế của người dân, doanh nghiệp một cách hiệu quả, tối ưu nhất dựa trên năng lực tiến hành khai thác và phân tích các thông tin dữ liệu, lấy dữ liệu để làm trung tâm.

Để tiến được đến mức độ phát triển như thế này, các cơ quan nhà nước, các đơn vị bộ ngành các cấp từng bước cung cấp các thông tin dữ liệu mở và mở kho dữ liệu. Hoạt động này cũng sẽ góp phần trong việc thúc đẩy phát triển nền kinh tế số và xã hội số.

Sau chính phủ số là gì? Đó sẽ là chính phủ thông minh. Ở giai đoạn mức độ phát triển này, chính phủ sẽ kiến tạo nên một sự phát triển bền vững, ổn định, cung cấp ra các loại hình dịch vụ tiên phong, đổi mới, có tính chất sáng tạo, đồng thời cũng có tính dự báo trước cho người dân và các đơn vị doanh nghiệp dựa trên các nền tảng công nghệ số và mô hình cung cấp những loại hình dịch vụ mới, đã được thực hiện tối ưu hoá.

Hiện nay các nhà khoa học, nghiên cứu chưa xác định được sau chính phủ thông minh là gì. Đây là câu hỏi mà chỉ có tương lai mới trả lời chính xác được.

Những mức độ phát triển vừa nêu ra ở trên không mang tính tuần tự, cũng không mang tính chất là phủ định lẫn nhau. Ngay ở mức độ các giai đoạn phát triển chính phủ điện tử đã hình thành nên những yếu tố của một chính phủ số và cả chính phủ thông minh.

Ngược lại, ở mức độ phát triển của chính phủ số và chính phủ thông minh cũng vẫn có đầy đủ những đặc điểm rất đặc trưng của bộ máy chính phủ điện tử.

Định hướng trong việc xây dựng và phát triển chính phủ số 

Định hướng

Định hướng của Nhà nước trong vấn đề xây dựng chính phủ số như sau:

• Cơ quan nhà nước cắt giảm, đơn giản hóa quy trình, tái cấu trúc, thống nhất, chuẩn hóa quy trình, thống nhất những thủ tục hành chính phục vụ xã hội ở trên phạm vi toàn quốc.
• Các đơn vị cơ quan nhà nước cung cấp dịch vụ mới trên nguyên tắc đảm bảo tối đa về mặt chất lượng dịch vụ, giảm tối đa chi phí, tăng tối đa về năng suất lao động xã hội một cách chủ động, linh hoạt, kịp thời đáp ứng nhu cầu của xã hội.
• Cơ quan nhà nước thiết kế mô hình tổ chức, cách thức vận hành dựa trên các thông tin, dữ liệu và công nghệ số, tạo ra môi trường làm việc và công cụ làm việc hiện đại hơn để các cán bộ nhân viên, công chức, viên chức có thể thực hiện hoàn thành tốt nhất nhiệm vụ của mình, kết nối, và hợp tác với nhau một cách đơn giản, dễ dàng, nhanh chóng và thuận lợi nhất, đưa ra những quyết định chính xác và kịp thời hơn, ban ra quy định, chính sách tốt hơn, sử dụng các nguồn lực một cách tối ưu hơn.
• Người dân, các đơn vị doanh nghiệp có thể sử dụng các loại hình dịch vụ số hiện đại theo nhu cầu cá thể hóa, đi theo cá nhân suốt cuộc đời, có thể sử dụng ngay khi cần, theo một cách thuận tiện, trực tuyến hoặc trực tiếp, vô cùng dễ dàng, đơn giản, nhanh chóng, không cần phải có giấy tờ, không cần phải hiện diện nếu như pháp luật không yêu cầu.

Mục tiêu khi phát triển chính phủ số

•  100% đơn vị cơ quan nhà nước cung cấp các loại hình dịch vụ công hoạt động 24/7, sẵn sàng phục vụ trực tuyến bất cứ khi nào mà người dân và tổ chức, doanh nghiệp cần đến. 100% viên chức, công chức được gắn định danh số trong quá trình thực hiện xử lý công việc.
• 100% các hoạt động chỉ đạo, lãnh đạo, điều hành công việc và quản trị nội bộ của những đơn vị cơ quan nhà nước được trao quyền thực hiện công việc dựa trên nền tảng quản trị tổng thể và thống nhất.
• 100% văn bản trao đổi thông tin giữa các đơn vị cơ quan nhà nước được thực hiện dưới dạng thư tín điện tử, được tiến hành ký số bởi chữ ký số chuyên dùng, trừ các loại hình văn bản mật theo như quy định của cơ chế pháp luật.
• 90% hồ sơ công việc ở cấp bộ ngành, tỉnh; 80% số lượng hồ sơ công việc ở cấp huyện và 60% lượng hồ sơ công việc tại cấp chính quyền xã được xử lý và thông qua ở trên môi trường mạng (trừ những loại hình hồ sơ công việc thuộc về phạm vi bí mật của nhà nước).
• 100% công tác báo cáo đều sẽ được thực hiện ở trên hệ thống thông tin báo cáo của quốc gia.
• 100% hồ sơ được khởi tạo, lưu trữ, và thực hiện công việc chia sẻ thông tin dữ liệu điện tử theo quy định pháp luật.
• 100% các đơn vị cơ quan nhà nước cấp bộ, cấp tỉnh sở hữu nền tảng phân tích, xử lý các thông tin dữ liệu tổng hợp tập trung, có ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo để từ đó tối ưu hóa cao nhất các hoạt động vận hành.
• Tối thiểu đạt tỷ lệ là 50% các hoạt động giám sát, thanh tra, kiểm tra của các đơn vị cơ quan quản lý được tiến hành xử lý, thực hiện thông qua môi trường số và hệ thống thông tin dữ liệu của đơn vị cơ quan quản lý.
• Mỗi người dân đều sở hữu danh tính số đi kèm theo mã QR code, tiến tới việc tất cả mọi người đều có một chiếc điện thoại thông minh. Mỗi hộ gia đình đều có thông tin địa chỉ số, có khả năng truy cập vào mạng Internet cáp quang băng rộng.
• Mỗi người dân đều sẽ được sống ở trong một môi trường an toàn, bảo đảm tuyệt đối về an ninh, có trật tự an toàn xã hội và có được quyền riêng tư cá nhân ở trong môi trường số được quy định pháp luật bảo vệ.

Những nhiệm vụ cơ bản trong việc xây dựng chính phủ số

• Xây dựng, phát triển và vận hành hệ thống hạ tầng mạng Internet chuyên dùng một cách ổn định, thông suốt, an toàn, kết nối 04 các cấp hành chính từ cấp trung ương cao nhất cho đến các cấp xã ở trên cơ sở Mạng truyền số liệu chuyên dùng của các đơn vị cơ quan Đảng, Nhà nước, hệ thống mạng diện rộng của các đơn vị bộ, ban ngành, các cấp cơ sở địa phương, mạng Internet băng rộng để từ đó phục vụ cho Chính phủ số;
• Xây dựng hệ thống Nền tảng điện toán đám mây Chính phủ (CGC) tập trung thống nhất dựa trên cơ sở về việc quy hoạch, kết nối điện toán đám mây của các đơn vị cơ quan nhà nước tại những bộ, ban ngành, các địa phương (AGC) nhằm tạo ra một môi trường chung để thực hiện việc lưu trữ, chia sẻ các dữ liệu tài nguyên, phát triển các loại hình dịch vụ dùng chung cho Chính phủ số ở trên quy mô toàn quốc một cách nhanh chóng, thuận lợi và linh hoạt; kết nối thông tin, khai thác một cách hiệu quả nhất những hệ thống đám mây của các đơn vị doanh nghiệp (EGC) để từ đó cung cấp được hệ thống hạ tầng điện toán đám mây cho Chính phủ số.
• Xây dựng, phát triển hệ thống Nền tảng tích hợp, chia sẻ thông tin, dữ liệu quốc gia (NDXP) để từ đó thực hiện việc, kết nối, tích hợp, chia sẻ các thông tin dữ liệu giữa những hệ thống thông tin, các thông tin cơ sở dữ liệu của các đơn vị ban bộ, ngành, địa phương ở trên quy mô toàn quốc thông qua việc kết nối trực tiếp với Nền tảng tích hợp, chia sẻ các thông tin dữ liệu của các bộ, ban ngành, các địa phương (LGSP).
• Xây dựng, Phát triển Nền tảng trao đổi định danh và xác thực điện tử quốc gia (NIXA) hướng đến mục tiêu là xây dựng nên mô hình liên hiệp định danh số, tận dụng được tối đa những hình thức xác thực thông tin bằng hình thức điện tử hiện có để có thể tiết kiệm tối đa thời gian, chi phí triển khai.
• Việc thực hiện phát triển dữ liệu số quốc gia sẽ tạo ra những nền tảng vững mạnh cho việc thực hiện triển khai về Chính phủ số, đảm bảo cung cấp các thông tin dữ liệu số cho những loại hình dịch vụ công trực tuyến, chia sẻ các thông tin, dữ liệu thông suốt giữa các đơn vị cơ quan nhà nước, cung cấp những bộ dữ liệu thông tin mở có chất lượng cao và có giá trị tham khảo, khai thác cao, mở cổng dữ liệu theo như quy định của hệ thống pháp luật để từ đó thực hiện việc phát triển Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số.
• Những thông tin cơ sở dữ liệu quốc gia phục vụ cho việc triển khai những  dịch vụ thiết yếu, cơ bản liên quan đến đối tượng người dân, các tổ chức doanh nghiệp, các cơ quan nhà nước cần được thực hiện phát triển trước. Xác định các thông tin dữ liệu về mật độ, số lượng dân cư, tình hình đất đai, doanh nghiệp sẽ là dữ liệu trụ cột, là yếu tố cốt lõi cần phải hoàn thành, đưa vào thực hiện khai thác từ sớm để có thể dẫn dắt, liên kết, thống nhất được toàn bộ hệ thống các dữ liệu trong cơ quan nhà nước về các ngành, lĩnh vực.
• Xây dựng hệ thống thông tin, dữ liệu có phạm vi ở trên toàn quốc phục vụ cho việc phát triển hệ thống kinh tế - xã hội, ưu tiên các dữ liệu, thông tin ở trong những lĩnh vực quan trọng như: cơ sở hạ tầng không gian địa lý; y tế, bảo hiểm, an sinh xã hội; căn cước; tài chính; hộ tịch; đào tạo giáo dục; cán bộ công chức, viên chức; sản xuất nông nghiệp nuôi trồng; việc làm, lao động; các phương tiện giao thông, việc xây dựng, xuất nhập khẩu.

Sau chính phủ số là gì vốn là câu hỏi được nhiều người quan tâm khi mà việc chuyển đổi số đang diễn ra ngày một mạnh mẽ hơn. Sau khi thực hiện chính phủ số sẽ là chính phủ thông minh và để làm được điều này sẽ còn mất khá nhiều thời gian.