Quý 2/2022, hàng loạt doanh nghiệp thủy điện báo lãi lớn nhờ thủy văn thuận lợi

Theo Nhịp sống kinh doanh, số liệu từ Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho thấy, sản lượng điện sản xuất toàn hệ thống trong 6 tháng đầu năm đạt mức 133,11 tỷ kWh, so với cùng kỳ tăng 3,8%. Trong đó, thủy điện đóng góp 41,58 tỷ kWh (chiếm 31,2%); nhiệt điện than 55,79 tỷ kWh (chiếm 41,8%); tua bin khí 15,22 tỷ kWh (chiếm 11,4%); năng lượng tái tạo 19,2 tỷ kWh (chiếm 14,4%) và điện nhập khẩu 1,32 tỷ kWh (chiếm 1%).

Mặc dù đóng góp sản lượng điện ít hơn so với nhiệt điện than nhưng trong 6 tháng đầu năm 2022, hầu hết các doanh nghiệp thủy điện lại ghi nhận kết quả kinh doanh tăng trưởng có phần tốt hơn nhờ điều kiện thủy văn tích cực, trong khi đó nhiệt điện than lại gặp khó khăn bởi giá nguyên liệu đầu vào tăng cao. Theo báo cáo của các công ty chứng khoán cũng đưa ra những nhận định tích cực đối với các doanh nghiệp thủy điện. Dù vậy thực tế thì tăng trưởng kết quả kinh doanh giữa các doanh nghiệp thủy điện phân bổ không đồng đều do khác biệt về vị trí địa lý ảnh hưởng đến hiệu quả phát điện và mức độ hưởng lợi từ thủy văn cũng như câu chuyện riêng của từng doanh nghiệp. Cũng tương tự, đối với các doanh nghiệp nhiệt điện than, dù giá nguyên liệu đầu vào tăng cao nhưng vẫn có doanh nghiệp ghi nhận doanh thu và lợi nhuận tăng nhờ có sẵn nguồn nguyên liệu. 

Lợi nhuận của các doanh nghiệp ngành điện phân hóa

Trong quý 2/2022, Công ty Cổ phần Sông Ba (SBA) được xem là một trong những doanh nghiệp có lãi sau thuế tăng mạnh nhất ngành điện, đạt mức 46 tỷ đồng, so với cùng kỳ gấp gần 5 lần. Trong khi đó, doanh thu thuần ghi nhận tăng gấp đôi lên mức 95 tỷ đồng. Lũy kế trong 6 tháng công ty ghi nhận doanh thu thuần đạt mức 190 tỷ đồng và lãi sau thuế là 91 tỷ đồng, so với cùng kỳ lần lượt tăng 58% và 138%. 

Còn một doanh nghiệp thủy điện khác cũng có mức lợi nhuận tăng trưởng mạnh đó là Công ty Cổ phần Thủy điện Vĩnh Sơn - Sông Hinh (VSH) với mức lãi sau thuế quý 2 ghi nhận tăng hơn 90% lên mức 257 tỷ đồng với doanh thu thuần tăng 32,7% lên mức 661 tỷ đồng. Trong 6 tháng đầu năm, công ty đã ghi nhận doanh thu 1.470 tỷ đồng, tăng hơn 2,1 lần còn lãi sau thuế là 661 tỷ đồng, so với 6 tháng năm 2021 tăng gần 1,8 lần. 

Công ty Cổ phần Thủy điện Miền Nam (SHP) cũng ghi nhận doanh thu thuần quý 2/2022 đạt mức 178 tỷ đồng, tăng 33% còn lợi nhuận sau thuế là 78 tỷ đồng, so với cùng kỳ tăng hơn 90%. Lũy kế trong 6 tháng đầu năm, doanh thu thuần của Công ty đạt mức 316 tỷ đồng, tăng 56% và lợi nhuận sau thuế ghi nhận tăng 179% lên mức 139 tỷ đồng. 

Công ty Cổ phần Thủy điện Miền Trung (CHP) mới đây cũng công bố doanh thu quý 2 tăng 91%, đạt mức 287 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế đạt 146 tỷ đồng, so với cùng kỳ tăng đến 446%. Lũy kế trong 6 tháng, công ty đạt mức 493 tỷ đồng doanh thu thuần, tăng 154% và lợi nhuận sau thuế đạt 223 tỷ đồng, trong khi đó cùng kỳ lại lỗ 36,5 tỷ đồng. 

Cũng tương tự, Công ty Cổ phần Thủy điện Thác Mơ (TMP), Công ty Cổ phần Thủy điện Thác Bà (TBC), Công ty Cổ phần Thuỷ điện Gia Lai (GEC), Công ty Cổ phần Thuỷ điện Nậm Mu (HJS), Công ty Cổ phần Thuỷ điện - Điện lực 3 (DRL),... cũng đều ghi nhận doanh thu và lợi nhuận tăng trưởng 2 chữ số trong quý 2/2022. 

Đưa ra giải trình cho kết quả kinh doanh tăng trưởng tốt trong quý 2 và 6 tháng đầu năm, các doanh nghiệp thủy điện cho hay phần lớn đều là nhờ yếu tố thủy văn thuận lợi, lượng nước mưa đổ về hồ chứa của các công ty lớn. Bên cạnh đó, nền kinh tế ở trong nước dần hồi phục cũng giúp cho lượng tiêu thụ điện tăng từ đó tác động đến kết quả kinh doanh của các công ty.

Và trong khi các doanh nghiệp thủy điện đồng loạt báo lãi lớn thì lợi nhuận của nhiều doanh nghiệp nhiệt điện lại bị đốt cháy bởi giá vốn lớn. Đáng chú ý là Tổng Công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam (PV Power - POW) cũng báo doanh thu thuần quý 2/2022 giảm 6% chỉ còn  7.462 tỷ đồng và lãi sau thuế ghi nhận giảm gần 33% về hơn 582 tỷ đồng. Lũy kế trong 6 tháng đầu năm, POW đã đạt mức doanh thu 14.524 tỷ đồng và lãi sau thuế 1.386 tỷ đồng, so với cùng kỳ lần lượt giảm 7% và 3%. Sở hữu nhiều nhà máy nhiệt điện, PV Power cho biết bất lợi kép từ việc suy giảm sản lượng và giá nhiên liệu than, khí đốt lên cao cũng trở thành nguyên nhân chính ảnh hưởng đến lợi nhuận. Trong đó, sản lượng nhà máy nhiệt điện Cà Mau 1 - 2 giảm hơn 36% còn Nhiệt điện Vũng Áng 1 lại giảm đến 2,4 lần so với cùng kỳ năm trước. 

Còn Công ty Cổ phần Nhiệt điện Phả Lại (PPC) cũng chứng kiến lợi nhuận sau thuế trong quý 2 giảm  27,5% so với cùng kỳ còn 75 tỷ đồng, mặc dù doanh thu tăng gần 6% lên mức 1.290 tỷ đồng. Lũy kế trong 6 tháng, Công ty đã báo lãi sau thuế là 155 tỷ đồng, giảm 67% trong khi đó doanh thu tăng không đáng kể. 

Cũng theo đó, mức giảm tương tự cũng xảy ra với Tổng công ty Phát điện 3 (EVNGENCO 3 - PGV). Trong quý 2/2022, PGV đã ghi nhận doanh thu đạt mức 11.891 tỷ đồng, tăng trưởng 13%. Mặc dù vậy, giá vốn hàng bán tăng 15% cùng chi phí tài chính gấp 2 lần cùng kỳ (lên mức 680 tỷ đồng) bởi vì lỗ chênh lệch tỷ giá hơn 385 tỷ đồng đã góp phần kéo tụt lợi nhuận sau thuế của PGV xuống chỉ còn hơn 420 tỷ đồng, so với cùng kỳ giảm tương ứng 51%.

Lũy kế trong 6 tháng đầu năm, doanh thu của PGV đạt gần 22.796 tỷ đồng, so với cùng kỳ tăng 16% và lãi sau thuế lại chỉ đạt 1.263 tỷ đồng, so với cùng kỳ giảm 23,3%. 

Ở chiều hướng ngược lại, cũng nhờ giá vốn giảm nê Nhiệt điện Quảng Ninh (QTP) lại chứng kiến lợi nhuận quý 2 tăng trưởng mạnh. Mặc dù doanh thu thuần quý 2 của công ty giảm 2,3% xuống còn 2.416 tỷ đồng nhưng nhờ giá vốn giảm nên dù lỗ chênh lệch tỷ giá 24,2 tỷ đồng và chi phí tài chính, chi phí quản lý tăng thì công ty vẫn ghi nhận lãi sau thuế quý 2/2022 tăng 31,6% lên mức 254 tỷ đồng. Lũy kế trong 6 tháng, Nhiệt điện Quảng Ninh đạt mức doanh thu thuần là 5.014 tỷ đồng, tăng 17,6% và lợi nhuận sau thuế là 600 tỷ đồng, so với cùng kỳ tăng 93,4%. 

Còn ở mảng năng lượng tái tạo, lợi nhuận của doanh nghiệp cũng đang chứng kiến sự phân hóa. Và theo đó, gánh nặng lãi vay đã bào mòn lợi nhuận quý 1 của một số doanh nghiệp ví dụ như Tập đoàn PC1 (PC1), CTCP Điện Gia Lai (GEG). Cũng trong quý 2, Điện Gia Lai đã công bố doanh thu thuần 506 tỷ đồng, tăng 58% chủ yếu là nhờ các nhà máy điện gió đã đi vào vận hành thương mại. Trong cơ cấu doanh thu, 12 nhà máy thủy điện đóng góp 168 tỷ đồng và chiếm 17% doanh thu của toàn hệ thống; 5 nhà máy điện mặt trời cùng 34 hệ thống áp mái đã đóng góp 439 tỷ đồng, chiếm 445 doanh thu cùng 3 nhà máy điện gió 130 MW đóng góp 390 tỷ đồng và chiếm 39% doanh thu. 

Mặc dù vậy, do giá vốn tăng và đặc biệt là chi phí tài chính, trong đó chi phí lãi vay tăng 64% lên mức 145 tỷ đồng đã khiến cho lợi nhuận sau thuế của GEG giảm 46,7% chỉ còn 39 tỷ đồng. Lũy kế 6 tháng, công ty đạt mức doanh thu là 1.076 tỷ đồng và lãi sau thuế 213 tỷ đồng, so với cùng kỳ tăng 72% và 42%. 

Ở Tập đoàn PC1, doanh thu hợp nhất quý 2 ghi nhận đã sụt giảm phân nửa xuống còn 1.518 tỷ đồng. Giá vốn giảm mạnh hơn 57% nên lợi nhuận gộp ghi nhận tăng 42% đạt mức 345 tỷ đồng. Trong khi doanh thu ở mảng xây dựng và thiết bị ngành điện cùng các hoạt động sản xuất công nghiệp và bán hàng hóa, vật tư đều sụt giảm mạnh thì doanh thu lĩnh vực điện ghi nhận tăng 2,4 lần lên mức 465 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, doanh thu tài chính giảm 94% trong khi đó chi phí tài chính lại cao gấp 2,8 lần lên mức 216 tỷ đồng do chi phí lãi vay tăng mạnh 83% lên mức 142 tỷ đồng khi 3 dự án điện gió được đưa vào vận hành và lỗ chênh lệch tỷ giá khi đánh giá lại số dư cuối kỳ 72 tỷ đồng. Kết quả, PC1 báo lãi 67,4 tỷ đồng, so với cùng kỳ giảm 80,3%. Lũy kế 6 tháng, PC1 báo lãi 2,996 tỷ đồng, so với cùng kỳ giảm 35%. Lãi sau thuế ghi nhận 247 tỷ đồng, so với bán niên năm ngoái giảm 41%. Và dù doanh nghiệp đã đá chéo sang mảng điện nhưng Tập đoàn Hà Đô (HDG) lại đang gặt hái được quả ngọt. Trong quý 2/2022, doanh thu thuần của công ty đạt mức 1.007 tỷ đồng, so với cùng kỳ năm trước tăng gấp đôi. Và sau khi đã trừ chi phí, Hà Đô đã lãi ròng 418 tỷ đồng, so với cùng kỳ năm trước tăng gấp 5 lần. Lũy kế 6 tháng đầu năm, Hà Đô đã ghi nhận gần 1.692 tỷ đồng doanh thu thuần, so với cùng kỳ giảm 7% nhưng lợi nhuận sau thuế đạt gần 714 tỷ đồng, tăng 48%. 

Đặc biệt, cơ cấu doanh thu trong 6 tháng đầu năm 2022 của Hà Đô có sự khác biệt rất đáng kể so với cùng kỳ năm trước. Chi tiết, doanh thu kinh doanh bất động sản ghi nhận giảm 38%, doanh thu xây lắp giảm 99% và doanh thu dịch vụ khách sạn cũng giảm 75% nhưng doanh thu thủy điện và điện mặt trời lại ghi nhận tăng 89%, đạt mức 954 tỷ đồng, đóng góp hơn 56% vào tổng doanh thu.

Những tháng cuối năm, ngành điện vẫn có triển vọng

Mặc dù lợi nhuận có sự phân hóa trong nửa đầu năm nhưng nhìn chung ngành điện được dự báo vẫn sẽ có triển vọng tích cực. Agriseco nhận định, toàn ngành điện sẽ đạt được tăng trưởng tốt trong năm 2022 dựa trên mức nền tăng trưởng thấp của năm 2021 và theo đà hồi phục của nền kinh tế. 

Thống kê cho thấy, trong điều kiện bình thường không bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, phụ tải điện có hệ số tăng trưởng trên 1,5 đến 1,8 lần tăng trưởng GDP. Cũng theo đó, nhóm thủy điện sẽ được hưởng lợi trong phần còn lại của năm 2022 nhờ vào 2 yếu tố chính: 

Đầu tiên là sản lượng huy động từ nguồn điện tái tạo mới biến động mạnh trong ngày và giữa các ngày trong tháng, đồng thời cũng duy trì ở mức thấp trong các tháng đầu năm. Trong khi điện mặt trời đã cho thấy thời gian phát điện hiệu quả chỉ trong thời gian từ 4 - 5 giờ/ngày thì điện gió vẫn cần theo dõi khả năng phát điện theo mùa gió để đánh giá hiệu quả. Như thế, có thể cho rằng thủy điện vẫn sẽ đóng vai trò quan trọng là năng lượng nền tảng trong đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia bởi vì tính ổn định cao. 

Thứ hai chính là tình trạng thiếu hụt than và giá nguyên liệu đầu vào tăng cao cũng đã ảnh hưởng đến nhóm nhiệt điện. Rủi ro thiếu than trong các tháng tới cũng đã khiến cho các nhà máy phải chủ động tìm kiếm nguồn than nhập khẩu để có thể bổ sung sản lượng thiếu hụt. Mặc dù vậy, do giá than bị giới hạn bởi EVN nên các doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn trong việc thỏa thuận giá với nhà cung cấp nước ngoài để có thể đảm bảo biên lợi nhuận cho các nhà máy.