Những vướng mắc trong gói hỗ trợ người lao động thuê nhà

Đầu tháng tháng 3 năm nay, Chính phủ đã ban hành Quyết định 08 về thực hiện chính sách hỗ trợ mức chi phí khoảng 6.600 tỷ đồng tiền thuê nhà cho 3,4 triệu người lao động. Trong đó, TP. Hồ Chí Minh là địa phương có số người cần được hỗ trợ nhiều nhất, ước có khoảng 1,2 triệu người và chí phí hỗ trợ cần khoảng 2.000 tỷ đồng.

Những vướng mắc còn tồn tại

Tính đến chiều 23/5, văn phòng Bảo hiểm xã hội TP Hồ Chí Minh chỉ mới phê duyệt được hơn 21.000 trường hợp thuộc 1.855 đơn vị gửi hồ sơ. Mặc dù đã có chính sách hỗ trợ, nhưng trong quá trình thực hiện vẫn gặp rất nhiều khó khăn cho cả đơn vị thực hiện và người lao động. Vì vậy, Sở Lao động-Thương binh và Xã hội TP Hồ Chí Minh đã kiến nghị lên Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội tháo gỡ các vướng mắc sau.

Thứ nhất, trong quyết định có nêu "người sử dụng lao động” để chỉ các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh có thuê mướn, sử dụng lao động làm theo thỏa thuận. Nếu thế, chỉ có doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh mới đề nghị hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động. Còn các loại hình khác như văn phòng đại diện, cơ quan, các tổ chức hành nghề luật sư, hội, hiệp hội doanh nghiệp... thì người lao động không có tên trong nhóm hỗ trợ.

Thứ hai, các trường hợp làm đơn xin hỗ trợ tiền thuê, phải đáp ứng được yêu cầu đã tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc tại tháng liền kề, trước khi doanh nghiệp lập danh sách lao động đề nghị hỗ trợ. Vì vậy, những người đang hưởng trợ cấp mà không đóng bảo hiểm xã hội như: nghỉ việc hưởng trợ cấp thai sản, nghỉ việc hưởng chế độ ốm đau từ 14 ngày trở lên chưa rõ có nằm trong nhóm được hỗ trợ hay không.

Thứ ba, quyết định không làm rõ việc nhóm lao động vừa quay lại thị trường có được phép gộp hai hoặc ba tháng hỗ trợ tương tự như các trường hợp đang làm việc tại doanh nghiệp hay không.

Thứ tư, Quyết định 08 có hiệu lực thi hành từ ngày 28/3/2022, trong đó quy định thời gian tiếp nhận hồ sơ chậm nhất đến hết ngày 15/8/2022. Vậy theo điểm này, liệu người lao động được doanh nghiệp lập danh sách có thời gian thuê trọ trước thời điểm quyết định có hiệu lực thì có được xác nhận nguyện vọng hay không.

Thứ năm, Quyết định 08 yêu cầu, sau hai ngày kể từ ngày nhận được kinh phí của UBND, doanh nghiệp phải chi trả cho người lao động, tuy nhiên, trong quyết định lại không quy định thời gian thực hiện quyết toán. Điều này có thể gây ra tình trạng doanh nghiệp giữ tiền, chậm chi trả. Bên cạnh đó, quyết định cũng không đề cập đến vấn đề xử lý vi phạm như thế nào khi người sử dụng lao động chậm chi cho người lao động.

Tháo gỡ vướng mắc xoay quanh chính sách hỗ trợ người lao động tiền thuê nhà

Theo đó, ngày 24/5, Cục Việc làm thuộc Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội đã có văn bản trả lời về vấn đề trên như sau.

"Người sử dụng lao động" được xác định tại khoản 1 điều 3, Quyết định 08/2022/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, chỉ có các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh mới được áp dụng chính sách của quyết định này.

Về đối tượng được nhận hỗ trợ chính sách, điểm a khoản 3 Điều 8 Nghị định 145/2020/NĐ-CP ngày 14/12/2020 của Chính phủ quy định, thời gian người lao động đã làm việc thực tế cho người sử dụng lao động được tính cả thời gian nghỉ hưởng chế độ ốm đau, thai sản theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội.

Trường hợp, người lao động nghỉ việc hưởng trợ cấp thai sản, người lao động nghỉ việc hưởng chế độ ốm đau từ 14 ngày làm việc trở lên trong tháng, không phải đóng bảo hiểm xã hội theo quy định nhưng vẫn có tên trong danh sách tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc của cơ quan bảo hiểm xã hội. Chính vì thế, người lao động nghỉ việc hưởng trợ cấp thai sản, người lao động nghỉ việc hưởng chế độ ốm đau vẫn nằm trong danh sách các đối tượng được hỗ trợ chính sách tiền thuê nhà nếu như đủ điều kiện theo Quyết định số 08/2022/QĐ-TTg.

Phương thức chi trả và xác nhận của cơ quan bảo hiểm xã hội được quy định tại khoản 3, khoản 4 điều 7 Quyết định 08. Cụ thể, doanh nghiệp lập danh sách người lao động đề nghị hỗ trợ tiền thuê nhà theo từng tháng và có thể đề nghị cơ quan bảo hiểm xã hội xác nhận về việc gộp 2 hoặc 3 tháng đối với chính sách hỗ trợ người lao động đang làm việc trong doanh nghiệp.

Chính sách hỗ trợ người lao động quay trở lại thị trường, người sử dụng lao động phải gửi danh sách đề nghị hỗ trợ tiền thuê nhà hàng tháng đến cơ quan bảo hiểm xã hội trước ngày 15 hàng tháng, không quy định cho phép gộp 2 hoặc 3 tháng được quy định tại khoản 3 điều 9, khoản 3 và khoản 4 điều 11 Quyết định 08/2022/QĐ-TTg.

Thời gian thực hiện chính sách được quy định tại khoản 1 điều 4 Quyết định 08/2022/QĐ-TTg, ở thuê, ở trọ trong khoảng thời gian từ ngày 1/2 - 30/6/2022. Theo đó, nếu người lao động có thời gian ở thuê, ở trọ trong khoảng tháng 2-3/2022 mà đủ điều kiện thìn vẫn được hỗ trợ tiền thuê nhà tháng này.

Về việc thanh toán, quyết toán kinh phí, theo quy định tại khoản 1 điều 7, khoản 1 điều 11 Quyết định 08, người sử dụng lao động có trách nhiệm chi trả cho người lao động trong 2 ngày làm việc kể từ ngày nhận được kinh phí hỗ trợ. Đồng thời, tại điểm Đ khoản 2 điều 12 có quy định trách nhiệm của người sử dụng lao động thực hiện chi trả tiền hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động, thanh, quyết toán kinh phí theo quy định của pháp luật. Vì vậy, nếu người sử dụng lao động nếu vi phạm trong việc chi trả hỗ trợ, thanh, quyết toán kinh phí áp dụng xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài chính, kế toán.

Theo Quyết định 08/2022/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc thực hiện chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động đang làm việc tại các doanh nghiệp có mức hỗ trợ là 500.000 đồng/tháng và tối đa 3 tháng; còn người lao động quay trở lại thị trường lao động được hỗ trợ 1 triệu đồng/tháng và tối đa 3 tháng.