Những trường hợp nào khi bị kiểm tra phải xuất trình CMND/CCCD gắn chip nếu không sẽ bị phạt?

Những trường hợp nào phải xuất trình CMND/CCCD gắn chip khi bị kiểm tra nếu không sẽ bị phạt?

Thứ nhất, khi Công an kiểm tra cư trú

Theo như quy định tại Điều 25 Thông tư 55/2021/TT-BCA và khoản 4 Điều 2 Luật Cư trú 2020 có ghi, công an cấp xã có quyền tiến hành kiểm tra cư trú định kỳ, đột xuất hoặc kiểm tra để phục vụ cho yêu cầu phòng, chống tội phạm và đảm bảo an ninh, trật tự trên địa bàn.

Trong quá trình thực hiện kiểm tra cư trú, công an xã có quyền kiểm tra việc triển khai cũng như tổ chức thực hiện các nội dung đăng ký, quản lý cư trú, thu thập, cập nhật và khai thác thông tin cư trú tại Cơ sở dữ liệu về cư trú; quyền và trách nhiệm của công dân, hộ gia đình, cơ quan, tổ chức; các nội dung khác theo pháp luật cư trú.

Trong trường hợp này, những cá nhân và thành viên hộ gia đình bị cơ quan chức năng kiểm tra cư trú có trách nhiệm phải xuất trình giấy tờ tùy thân là CMND hoặc thẻ CCCD còn hạn kèm theo sổ hộ khẩu hoặc sổ tạm trú.

Thứ hai, khi cảnh sát giao thông tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm

Theo như quy định tại điểm a, khoản 2 Điều 10 Thông tư 65/2020/TT-BCA, Cảnh sát giao thông trong quá trình thực hiện nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát, lực lượng có quyền kiểm soát các giấy tờ có liên quan đến người và phương tiện giao thông.

Những giấy tờ này bao gồm: Giấy đăng ký xe, giấy phép lái xe, giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường. Bên cạnh đó, những giấy tờ kiểm tra còn có chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức pháp luật về giao thông đường bộ, bằng cấp hoặc chứng chỉ điều khiển xe máy chuyên dùng, giấy chứng nhận bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới và các giấy tờ liên quan khác.

Do đó,  khi bị Cảnh sát giao thông dừng xe để tuần tra kiểm soát, người tham gia giao thông nếu được yêu cầu xuất trình CMND hoặc thẻ CCCD thì sẽ bắt buộc phải chấp hành và xuất trình đầy đủ. 

Thứ ba, khi công an xử lý vi phạm hành chính

Theo như quy định tại Điều 39 Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012, sửa đổi, bổ sung năm 2020 có ghi rõ, lực lượng công an có quyền xử phạt vi phạm hành chính trong rất nhiều lĩnh vực và nhiều trường hợp xảy ra.

Đặc biệt, khi tiến hành lập biên bản vi phạm pháp luật hoặc ra quyết định xử phạt hành chính, công an sẽ yêu cầu người vi phạm phải xuất trình CMND hoặc CCCD. Trong trường hợp này, người vi phạm có nghĩa vụ phải chấp hành theo yêu cầu của lực lượng chức năng.

Thứ tư, khi kiểm tra giấy tờ, tang vật đối với người phạm tội quả tang

Theo như quy định tại Khoản 6 Điều 9 Pháp lệnh công an xã 2008 đã nêu rõ về nhiệm vụ quyền hạn của Công an xã như sau:

Khi bắt được cá nhân vi phạm pháp luật quả tang, lực lượng công an xã hoàn toàn có quyền kiểm tra người, đồ vật, giấy tờ tùy thân, đồng thời thu giữ vũ khí, hung khí của người đó. Lúc này cá nhân vi phạm pháp luật phải có nghĩa vụ chấp hành yêu cầu của công an xã là xuất trình CMND hoặc thẻ CCCD đúng theo quy định. 

Không mang CMND/CCCD ra đường có bị phạt hay không?

Thực tế, Chứng minh nhân dân (CMND) và Căn cước công dân (CCCD) chính là những giấy tờ tùy thân quan trọng nhất của người dân. Những giấy tờ này chứa những thông tin cơ bản về lai lịch, nhận dạng của công dân, được cấp bởi những cơ quan công an có thẩm quyền. 

Khi được cấp CMND/CCCD, người dân phải sử dụng để làm chứng nhận nhân thân, mang theo khi đi lại và khi tiến hành các giao dịch. Đồng thời, người dân cũng có nghĩa vụ xuất trình khi người có thẩm quyền yêu cầu kiểm tra, kiểm soát.

Trong trường hợp yêu cầu kiểm tra mà người dân không xuất trình được CMND/CCCD sẽ bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 300.000 - 500.000 đồng dựa theo điểm a khoản 1 Điều 10 Nghị định số 144/2021/NĐ-CP.

Một số trường hợp không xuất trình được CMND/CCCD khi có yêu cầu kiểm tra cí thể bị lực lượng chức năng giữ lại. Điều này khiến không ít người cho rằng không mang CMND/CCCD khi ra ngoài sẽ bị “bắt” hoặc tạm giữ hành chính. Tuy nhiên đây là nhận định hoàn toàn không chính xác.

Thực tế, theo Điều 16 Nghị định 142/2021/NĐ-CP thì chỉ có 5 trường hợp dưới đây bị tạm giữ hành chính, bao gồm: 

Cần ngăn chặn, đình chỉ ngay hành vi gây rối trật tự công cộng, gây thương tích cho người khác.

Cần ngăn chặn, đình chỉ ngay hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.

Để thi hành quyết định đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc.

Người có hành vi bạo lực gia đình vi phạm quyết định cấm tiếp xúc theo quy định của pháp luật về phòng, chống bạo lực gia đình.

Để xác định tình trạng nghiện ma túy đối với người sử dụng trái phép chất ma túy.

Như vậy, ngoài các trường hợp nêu trên, người không mang CMND/CCCD sẽ không bị tạm giữ hành chính mà công an chỉ mời về để xác minh nhân thân.