Những điều cần biết về trái phiếu chiết khấu cao

1. Trái phiếu là gì?

Trước tiên, cần phải tìm hiểu khái niệm trái phiếu là gì. Theo khoản 3 Điều 4 Luật Chứng khoán năm 2019 đã ghi nhận: "Trái phiếu là loại chứng khoán xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần nợ của tổ chức phát hành". Như vậy có thể hiểu một cách đơn giản trái phiếu là một loại giấy ghi nhận nợ quy định nhiệm vụ của công ty phát hành phải trả cho người mua sở hữu trái phiếu một khoản tiền xác định bao gồm cả gốc và lãi.

Người phát hành trái phiếu có thể là một doanh nghiệp cũng có thể là một tổ chức chính quyền. Người mua trái phiếu có thể là cá nhân hoặc doanh nghiệp, chính phủ. Thông thường tên của người mua trái phiếu sẽ được ghi trên trái phiếu nhưng cũng có những loại trái phiếu sẽ không ghi tên. Người mua trái phiếu chính là người cho nhà phát hành vay tiền và họ không chịu bất kì trách nhiệm nào về kết quả sử dụng vốn vay của người vay. Người phát hành trái phiếu sẽ phải có nghĩa vụ thanh toán đầy đủ gốc và lãi theo định kỳ đã được cam kết xác định trong trái phiếu.

2. Trái phiếu chiết khấu cao là gì?

Trái phiếu chiết khấu cao là một loại trái phiếu được phát hành với giá thấp hơn mệnh giá đang lưu hành trên thị trường thứ cấp. Một loại trái phiếu sẽ được coi là trái phiếu chiết khấu cao nếu như được bán với giá thấp hơn rất nhiều so với mệnh giá thường là từ mức 20 % trở lên.

Trái phiếu chiết khấu cao có thể được giao dịch mua bán bởi những cá nhân tổ chức, nhà đầu tư trên thị trường. Tuy nhiên khi mua bán trái phiếu chiết khấu cao sẽ phải tuân thủ các quy định cụ thể để đảm bảo không xảy ra những vi phạm ngoài ý muốn.

3. Lãi suất trái phiếu chiết khấu cao  là gì?

Giữa lãi suất và giá trị trái phiếu chiết khấu cao luôn có mối quan hệ nghịch đảo. Nghĩa là khi lãi suất tăng thì giá trị trái phiếu sẽ giảm và ngược lại khi lãi suất giảm thì giá trị trái phiếu sẽ tăng.

Khi lãi suất trên thị trường tăng đủ để đẩy giá trái phiếu xuống dưới mệnh giá ban đầu thì đó sẽ được gọi là trái phiếu chiết khấu. Trường hợp trái phiếu đã được giảm giá chiết khấu thì sẽ nhỏ hơn lợi tức quyền tại. Khoản tiền lãi của trái phiếu chiết khấu chính là phần chênh lệch sướng mệnh giá trái phiếu với giá mua trái phiếu ở thời điểm công ty phát hành.

4. Tại sao trái phiếu được bán với giá chiết khấu?

Trái phiếu chiết khấu được xem là một loại ưu đãi nhưng không phải ai cũng đủ điều kiện để mua được. Do đó, trái phiếu được bán với giá chiết khấu bởi số lý do như sau:

Thứ nhất, Lãi suất của thị trường ở thời điểm hiện tại cao hơn so với lãi suất mà tổ chức phát hành chi trả. Do đó, các nhà đầu tư sẽ trả ít thương cho trái phiếu nhằm thu được mức lãi suất thực tế cao hơn đối với những khoản đầu tư mà họ đã bỏ tiền ra.

Thứ hai, Có nhiều nhà đầu tư cho rằng công ty phát hành có khả năng sẽ không mua lại số trái phiếu mà họ đã phát hành ra thị trường, sau đó công ty sẽ sẵn sàng bán trái phiếu với giá thấp hơn để tránh được các rủi ro vỡ nợ trong tương lai.

Thứ ba, khi cơ quan xếp hạng tín nhiệm giảm xếp hạng tín nhiệm của tổ chức phát hành, điều này có thể kích hoạt khối lượng bán ra cao của các nhà đầu tư trên thị trường thứ cấp, làm giảm giá của trái phiếu.

5. Mua trái phiếu chiết khấu cao có rủi ro không?

Khi đầu tư vào thị trường chứng khoán thì đương nhiên nhà đầu tư sẽ phải chấp nhận một số rủi ro có thể xảy ra. Tuy nhiên, đầu tư vào trái phiếu là hình thức an toàn nhất của thị trường này. Trên thực tế, khi mua trái phiếu chiết khấu thì xác suất trái phiếu tăng giá là khá cao. Nên nhiều nhà đầu tư đã giữ trái phiếu đến tận thời kỳ đáo hạn thì số tiền nhận được tương ứng với mệnh giá in trên trái phiếu. Một số rủi ro mà nhà đầu tư cần phải xác định khi mua trái phiếu chiết khấu cao như sau:

Trái phiếu chiết khấu dài hạn: Loại trái phiếu này có thể gây ra những rủi ro vỡ nợ cao và phụ thuộc khá nhiều vào việc phục hồi của doanh nghiệp cũng như xã hội. Trong khi đó trái phiếu chiết khấu ngắn hạn cũng có rủi ro nhưng sẽ ít hơn so với trái phiếu dài hạn bởi lẽ, thời hạn ngắn thì sẽ ít phải chịu những biến động so với thời hạn dài.  Bên cạnh đó cũng tồn tại một số rủi ro khác như: Rủi ro lãi suất, rủi ro tín dụng, rủi ro lạm phát, rủi ro tái đầu tư, rủi ro thanh khoản,...

Trên thực tế trái phiếu chiết khấu cao khi đầu tư có thể giúp cho nhà đầu tư bù đắp phần lợi tức hao hụt của trái phiếu so với lãi suất chung trên thị trường. Ví dụ trái phiếu được bán ở mức 100.000 đồng được gọi là trái phiếu chiết khấu khi giá trị thực của nó giao dịch ở trên thị trường là 120.000 đồng. Xong, về cơ bản thì trái phiếu chiết khấu cao sẽ có khả năng vỡ nợ cao hơn, khó khăn hơn. Chẳng hạn trái phiếu được bán ở mức 90.000 đồng được gọi là trái phiếu chiết khấu khi mệnh giá thực của nó là 100.000 đồng. Tuy nhiên, về cơ bản, trái phiếu chiết khấu vẫn có tiềm năng vỡ nợ cao hơn, lợi tức giảm. Do đó, các nhà đầu tư khi quyết định đầu tư với trái phiếu chiết khấu cần chú ý những vấn đề sau:

- Thứ nhất, Nhà đầu tư cần phải cân nhắc những khoản chi phí phát sinh như thuế nếu như sở hữu trái phiếu chiết khấu.

- Thứ hai, Nhà đầu tư phải trang bị các kiến thức cơ bản vì thị trường, cũng như loại trái phiếu chiết khấu cao mà mình định đầu tư. Đồng thời các nhà đầu tư phải có tầm nhìn và khả năng dự đoán thị trường vì đầu tư trái phiếu có thể mang lại rủi ro mà cũng có thể mang lại lợi nhuận cao cho nhà đầu tư. Bên cạnh đó trái phiếu chiết khấu cao còn là loại trái phiếu chủ yếu chỉ được phát hành ở những thị trường lớn nhà đầu tư cần trang bị kiến thức, tầm nhìn và khả năng dự đoán vì đầu tư trái phiếu chiết khấu có thể mang lại rủi ro và nguy cơ thua lỗ cho nhà đầu tư. Chưa kể, trái phiếu chiết khấu còn là loại trái phiếu chủ yếu được phát hành ở các thị trường lớn như Châu  u. Do đó, nếu muốn tham gia thị trường và mua trái phiếu chiết khấu cao thì nhà đầu tư đặc biệt thì nghiên cứu thị trường trong nước và quốc tế cũng như sẽ có sự nhảy bén nhất định với các biến động chính trị xã hội.

- Thứ ba, Các nhà đầu tư phải hết sức lưu ý để chọn được một doanh nghiệp phát hành uy tín. Thông thường, nên chọn những nhà đầu tư những nhà phát hành đã được thành lập lâu năm, khả năng tài chính tốt, kết quả kinh doanh khả quan. Đây là những điều kiện cơ bản để đánh giá và đảm bảo Trái phiếu của bạn sẽ không bị hao hụt hay rơi vào tình cảnh và sản. 

6. Lợi ích của trái phiếu chiết khấu

Nếu như trái phiếu chiết khấu cao không phải là loại trái phiếu không lãi suất thì nhà đầu tư sẽ nhận được một khoản lãi thường xuyên định kỳ đồng thời sẽ được thanh toán đầy đủ số tiền được ghi trên mệnh giá khi đến ngày đáo hạn. Miễn là doanh nghiệp phát hành không phá sản không vỡ nợ thì cơ hội để trái phiếu tăng giá là rất cao. Lợi nhuận đầu tư loại trái phiếu này khá cao, tuỳ thuộc vào đơn phát hành có thể lên đến 50% mệnh giá của trái phiếu.

Ngoài ra, còn phải tùy vào mục đích đầu tư để người mua có thể chọn mua trái phiếu với kỳ hạn ngắn hoặc dài. Đối với hai loại trái kiểu này thì lãi suất đáo hạn cũng sẽ khác nhau. Thông thường trái phiếu ngắn hạn sẽ có thời gian dưới một năm còn trái phiếu dài hạn thì sẽ kéo dài từ 10 đến mười lăm năm hoặc có thể là lâu hơn tùy vào nhu cầu của người gửi. Trường hợp nhà đầu tư có nguồn vốn lưu động và khả năng nhận định thị trường chính xác thì có thể đầu tư trái phiếu dài hạn để thu được nguồn lợi nhuận cao hơn.

7. Sự khác nhau giữa trái phiếu chiết khấu và trái phiếu thông thường

Trên thị trường chứng khoán trái phiếu chiết khấu cao và trái phiếu thông thường đều là những loại trái phiếu được giao dịch phổ biến, chúng sẽ có những điểm giống và khác nhau. Về điểm giống nhau hai loại trái phiếu chuyện đều là Chứng khoán nợ, đại diện cho nghĩa vụ mà một bên phải hoàn thành và trách nhiệm sẽ phải thanh toán một khoản tiền đã được hai bên xác định và thống nhất ngay từ đầu, Khoản tiền này đã bao gồm cả gốc và lãi mà bên phát hành phải thanh toán cho bên sở hữu. Tuy nhiên đây là hai loại trái phiếu hoàn toàn riêng biệt và có sự khác nhau rõ rệt ở các điểm như sau:

- Thứ nhất, về giá mua trái phiếu: Trái phiếu chiết khấu có giá mua thấp hơn mệnh giá thực của trái phiếu, trong khi đó, giá mua trái phiếu thông thường bằng với mệnh giá của trái phiếu.

- Thứ hai, về cách chi trả lãi suất khi đáo hạn: Vào ngày đáo hạn, lợi tức của trái phiếu chiết khấu sẽ được trả 1 lần với tiền gốc bằng đúng số tiền trên mệnh giá và phần chênh lệch giữa mệnh giá với giá mua tại thời điểm phát hành chính là tiền lãi. Trong khi đó, lãi suất trái phiếu thông thường được trả định kỳ hoặc nhận gốc và lãi khi đáo hạn theo hợp đồng.

Trái phiếu chiết khấu cao có rất nhiều lợi ích với người mua và người phát hành nhưng loại trái phiếu này sẽ dành cho những người có dòng tiền nhàn rỗi, những người muốn sử dụng trái phiếu này để tiết kiệm một cách có kế hoạch.