Người mua trả góp điêu đứng trong cơn bão lãi suất (Bài 10): Tránh vỏ dưa lại gặp vỏ dừa

Méo mặt vì lãi suất thả nổi

Chỉ vài năm trước, khi tình hình kinh tế tăng trưởng tốt, người dân dễ dàng tiếp cận với các gói vay tiêu dùng, vay mua nhà, mua xe ô tô tới 70-80% giá trị tài sản và thời gian vay lên tới 35 năm. Thêm vào đó, các ngân hàng cũng ra nhiều gói ưu đãi trong thời gian 1-2 năm đầu với mức lãi suất chỉ từ 6-8%/năm. Công việc thuận lợi, thu nhập khá cao khiến nhiều người không ngần ngại vay “kịch khung” để có thể sở hữu ngôi nhà hay chiếc xe mà mình mơ ước. Tuy nhiên, nhiều người đã không lường trước được giai đoạn hết ưu đãi, lãi suất sẽ được thả nổi sẽ như thế nào.

Sau khi hết thời gian ân hạn lãi suất, nhiều người đã ngỡ ngàng khi thấy khoản tiền lãi mình phải trả bị đội lên so với lúc đầu vì lãi suất đã được thả nổi. Thông thường, các ngân hàng thương mại đều áp dụng mức lãi suất thả nổi bằng lãi suất huy động cộng với biên độ từ 2,5-4,5%. Tuy nhiên, mức lãi suất thả nổi này lại không được thấp hơn mức lãi suất tối thiểu trong từng thời kỳ.

Năm 2018, anh Bình ở Nam Từ Liêm Hà Nội vay ngân hàng T số tiền 1,2 tỷ đồng trong 35 năm để mua trả góp căn hộ trị giá 2 tỷ đồng với mức lãi suất ưu đãi 2 năm đầu chỉ 8%/năm. Như vậy, mỗi tháng anh phải trả khoảng 8 triệu đồng tiền lãi và khoảng 3 triệu đồng tiền gốc, tổng là 11 triệu đồng. Số tiền này đã chiếm khoảng 1/3 thu nhập của anh.

Do lần đầu mua nhà trả góp, nhân viên môi giới và nhân viên tín dụng lại không giải thích kỹ cho anh về lãi suất thả nổi sau khi hết thời gian ân hạn. Vì vậy, đến năm 2020, khi hết thời gian ân hạn lãi suất mỗi tháng số tiền anh phải trả đã lên tới 13 triệu đồng, trong đó 10 triệu là tiền lãi và 3 triệu là tiền gốc. Lãi suất tăng lại rơi đúng vào thời điểm dịch bệnh Covid-19 bắt đầu bùng phát nên những người làm trong lĩnh vực du lịch của anh gặp rất nhiều khó khăn.

“Mặc dù năm 2021, tôi có làm đơn xin được giảm lãi suất do thu nhập bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi dịch bệnh. Tuy nhiên, đơn của tôi không được ngân hàng chấp nhận mà thậm chí mức lãi suất thả nổi của ngân hàng còn tăng thêm”. Anh Bình chia sẻ.

Nhận thấy giai đoạn đầu thả nổi rất nhiều khách hàng vay mua nhà cảm thấy bị “sốc”, một số ngân hàng đã cho nhân viên liên tục gọi cho người vay mua nhà để tư vấn chuyển khoản vay sang ngân hàng của họ với mức lãi suất hấp dẫn. Nhiều người khi chuẩn bị hết thời gian ân hạn đã chủ động chuyển khoản vay sang ngân hàng khác nhằm tránh khoản phạt trả nợ trước hạn lên tới 1,5%. Tuy nhiên, cũng có nhiều người đắn đo, một thời gian sau mới chuyển và anh Bình là một trong số đó.

Anh Bình được một nhân viên ngân hàng A gọi điện tư vấn chuyển khoản vay sang ngân hàng của họ với mức lãi suất ưu đãi chỉ 7,5%. Sau khi tính toán, Anh quyết định chấp nhận tốn thêm một khoản để tất toán khoản vay với ngân hàng T để chuyển sang ngân hàng A. Tuy nhiên, đến cuối năm 2022, sau khi hết thời gian ân hạn, mức lãi suất thả nổi của anh tại ngân hàng A đã lên tới 15%/năm. Trong khi đó, mức lãi suất của ngân hàng T đang là 13,5%/năm.

“Đúng là tránh vỏ dưa lại gặp vỏ dừa, tưởng chuyển khoản vay sang ngân hàng khác sẽ được hưởng mức lãi suất thấp hơn, ai dè lãi suất ở ngân hàng mới còn cao hơn ngân hàng cũ”, anh Bình buồn rầu chia sẻ.

Theo ghi nhận, hiện nay nhiều ngân hàng có mức lãi suất rất thấp, chỉ 5-7%/năm. Tuy nhiên, thời gian ân hạn cho mức lãi suất này từ từ 3 tháng đến 6 tháng. Lãi suất càng thấp thì thời gian ân hạn càng ngắn. Sau khi hết thời gian ân hạn, lãi suất lại được thả nổi và đang phổ biến ở mức từ 12-16%.

Nhiều người vay đã tỏ ra bức xúc vì khi lãi suất huy động cao, các ngân hàng thương mại áp dụng theo phương án lãi suất thả nổi bằng lãi suất huy động cộng với biên độ nhằm đảm bảo lợi nhuận cho mình. Nhưng khi lãi suất huy động thấp, họ lại nâng mức lãi suất cho vay tối thiểu và áp dụng theo phương án mức lãi suất tối thiểu này.

Cắt lỗ và quay lại ở nhà thuê

Lãi suất tăng cao đã khiến nhiều người không thể cầm cự được đã buộc phải bán đi căn nhà mình đang ở nhằm thoát khỏi khoản nợ ngân hàng trước khi bị đưa vào "sổ đen” và bị phát mãi tài sản thế chấp.

Anh Thịnh ở một khu đô thị hiện đại của huyện Gia Lâm đang phải giao bán căn hộ của mình với mức cắt lỗ khá sâu tới vài trăm triệu đồng so với thời điểm khi mua từ chủ đầu tư. Chưa kể, chi phí làm nội thất cho căn nhà gần 100 triệu đồng.

Trong giai đoạn thị trường bất động sản khởi sắc, công việc môi giới bất động sản của anh Thịnh khá thuận lợi đã giúp anh kiếm được một khoản dù mới vào nghề. Nhờ khoản thu nhập từ môi giới bất động sản, năm 2020 anh đã quyết định mua trả góp căn hộ 2PN1W với giá 1,7 tỷ đồng và vay ngân hàng 1,1 tỷ đồng trong 15 năm. Do được ân hạn lãi và gốc nên khoản tiền lãi khoảng hơn 7 triệu đồng hàng tháng không thành vấn đề đối với anh.

Đến năm 2022, khi hết thời gian ân hạn, lãi suất được thả nổi ở mức 11%/năm và bắt đầu phải trả nợ gốc . Nhờ trả được thêm 200 triệu đồng trước khi hết thời gian ân hạn nên tổng số tiền hàng tháng anh Thịnh phải trả là khoảng hơn 14 triệu đồng trong đó tiền lãi là hơn 8 triệu cộng với tiền gốc khoảng 6 triệu đồng. Số tiền này đã khiến anh Thịnh khá “sốc” dù đã có tính toán trước nhưng do công việc bắt đầu khó khăn nên thu nhập vì thế cũng bị giảm theo.

“Giai đoạn cận tết tôi phải chạy vạy khắp nơi để có đủ tiền trả lãi ngân hàng. Hiện nay thị trường bất động sản đang rất khó khăn, môi giới chúng tôi gần như không có thu nhập nên việc phải trả tới 14 triệu đồng/tháng là quá nặng”.

Cảm thấy không còn khả năng “gồng” tiếp nên anh Thịnh đã buộc phải giao bán căn hộ của mình với mức cắt lỗ khá sâu tới khoảng gần 200 triệu đồng và tặng kèm toàn bộ nội thất trước khi bị phát sinh những khoản nợ quá hạn và bị đưa vào danh sách đen của ngân hàng.

Theo anh Thịnh, không phải mình anh gặp phải tình trạng buộc phải bán nhà để sớm thanh lý hợp đồng với ngân hàng. Nếu không chấp nhận cắt lỗ sẽ rất khó bán được nhà lúc này vì thanh khoản của thị trường hiện nay đang rất thấp, càng để lâu sẽ càng khó khăn. Bán được nhà mình lại quay lại cảnh thuê nhà nhưng dù sao cũng còn mấy trăm triệu đồng làm vốn và không phải lo trả lãi hàng tháng như hiện nay.

(Còn tiếp)