Người mua trả góp điêu đứng trong cơn bão lãi suất (Bài 8): Gỡ khó cho người vay

"Điêu đứng" vì lãi suất

Đang nợ ngân hàng gần 1,5 tỷ đồng tiền mua căn hộ, anh Đào Văn Lộc (Gò Vấp, TP Hồ Chí Minh) không khỏi lo lắng khi thời gian vừa qua mặt bằng lãi suất ngân hàng liên tục tăng. Năm 2021, anh vay ngân hàng mua nhà với lãi suất ưu đãi 6%/năm. Tuy nhiên đến năm 2022, khoản vay ưu đãi này đã kết thúc và anh phải trả mức lãi suất thả nổi ở mức gần 13%/năm.

“Trước đây, mỗi tháng tôi trả 7 triệu đồng tiền lãi nhưng nay phải trả gần 12 triệu đồng. Chi phí sinh hoạt, ăn uống hàng tháng cũng phải cân đối, tiết kiệm hết mức để có tiền trả lãi hàng tháng”, anh Lộc nói.

Đồng cảnh ngộ, chị Nguyễn Thị Huyền (Cầu Giấy, Hà Nội) cũng cho biết, 2 năm trước, chị vay 1,2 tỷ đồng để một căn hộ có diện tích 85m2. Năm đầu tiên, chị được hỗ trợ mức lãi suất ưu đãi gần 6,8%/năm. Những năm sau đó, chị phải chịu mức lãi suất 9%/năm và bây giờ đang là lãi suất thả nổi.

Đầu tháng 2 vừa qua, chị vừa nhận được thông báo tăng mức lãi suất vay mua nhà lên mức 12%/năm. Thông tin này khiến chị thực sự lo lắng vì mức lãi suất mới đã vượt quá mức kiểm soát của chị. “Mấy tháng nay, tôi phải vay mượn tiền của bạn bè, người thân để đủ tiền trả lãi hàng tháng. Nếu lãi suất cứ tiếp tục tăng như vậy thì tôi chắc cũng phải bán nhà để trả nợ”, chị Huyền nói.

Trong thời gian gần đây, các ngân hàng liên tục điều chỉnh lãi suất vay mua nhà cho các khoản vay mới và cũ. Khảo sát tại các ngân hàng thương mại cho thấy, mức lãi suất vay mua nhà hiện tại đang dao động ở mức 11-13%/năm. Đây là một mức lãi suất “không tưởng” với những ai đang có dự định mua nhà và là “gánh nặng” cho những ai đã vay mua nhà từ trước.

Báo cáo mới đây của Công ty cổ phần Chứng khoán SSI nhận định, lãi suất huy động tại một số ngân hàng đang tăng mạnh từ tháng 10/2022 lên khoảng 9-10%/năm. Điều này kéo theo lãi suất cho vay cũng tăng mạnh lên khoảng 14-15%/năm đối với các khoản vay của cá nhân, doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Đơn vị này dự báo, lãi suất huy động sẽ còn tăng khi hạn mức tăng trưởng tín dụng mới được cấp. Bên cạnh đó, từ 1/10, tỷ lệ tối đa vốn ngắn hạn sử dụng cho các vay trung dài hạn sẽ phải giảm từ 37% xuống 34% nên các ngân hàng phải gia tăng nguồn vốn huy động dài hạn. Hai yếu tố này đẩy chi phí vốn bình quân của các ngân hàng cao hơn, kéo theo áp lực tăng lãi suất đầu ra.

Giảm áp lực tài chính cho người vay mua nhà

Việc tăng lãi suất cho vay mua nhà được các nhà băng lý giải là do áp lực lãi suất đầu vào tăng và các chính sách kiểm soát tín dụng. Giám đốc một ngân hàng thương mại có trụ sở tại quận 9, TP Hồ Chí Minh cho biết, trong thời gian vừa qua, việc lãi suất huy động liên tục được các ngân hàng điều chỉnh đã khiến lãi suất cho vay tăng lên. Bên cạnh đó, áp lực lợi nhuận của các cổ đông và các chính sách kiểm soát room tín dụng đã khiến lãi suất cho vay cá nhân đi lên.

Theo ông Ngô Lê Đình Quốc Chương – Chuyên gia tư vấn tài chính cá nhân, vay mua nhà thường có thời hạn dài 10-20 năm. Trong khoản thời gian này sẽ xảy ra 2-3 chu kỳ kinh tế nên việc tăng lãi suất là điều chắc chắn và người vay mua nhà sẽ không thể biết chính xác khi nào xảy ra. Thông thường, người vay mua nhà sẽ được hưởng mức lãi suất ưu đãi của các ngân hàng trong một vài tháng đầu tiên, tuy nhiên sau đó sẽ phải trả theo mức lãi suất thả nổi trong từng thời kỳ.

Đưa ra lời khuyên cho người mua nhà trong thời điểm lãi suất tăng cao, vị chuyên gia này cho biết, trong trường hợp người mua có ý định vay tiền mua nhà thì hãy tận dụng các nguồn vốn vay lãi thấp hoặc không lãi từ phía gia đình (nếu có thể) trước khi vay ngân hàng.

Nếu không có nguồn vay lãi thấp hoặc không lãi thì người mua hãy chuẩn bị hồ sơ vay phù hợp với các ngân hàng có cơ chế lãi suất thấp như các khối ngân hàng nước ngoài hoặc nhóm ngân hàng nhà; lựa chọn loại hình bất động sản có giá phù hợp với thu nhập của mình; vay ở mức không quá 50% giá trị của căn nhà; duy trì thu nhập của vợ và chồng, phải cố gắng đi làm, không nên để một người làm nội trợ và một người làm lao động chính.

Trong trường hợp đã vay và đang đối diện với lãi suất tăng cao của ngân hàng thì người mua có thể thực hiện các biện pháp sau để vượt qua khó khăn giai đoạn này: tìm kiếm việc làm thêm để tăng thêm thu nhập; giảm mức chi tiêu tối thiểu; thu hẹp không gian sống để cho thuê một phần diện tích trong căn nhà.

Còn theo ông Nguyễn Quốc Anh – Phó tổng giám đốc Batdongsan.com.vn, trong bối cảnh kinh tế khó khăn như hiện nay, người mua nhà nên cân đối tài chính để xem nên mua hay thuê. Lãi suất tăng cao, thị trường bất động sản bất ổn, việc tiếp cận nguồn vốn vay khó khăn là những yếu tố để người mua nhà nên cân nhắc giữa hai lựa chọn này.

Để tránh gặp áp lực, rủi ro về tài chính, người mua nhà chỉ nên dành tối đa 40% tổng thu nhập hàng tháng cho nhà ở để đảm bảo chi phí cho những nhu cầu cơ bản khác. Việc trả lãi vay, nợ gốc nếu không tính toán kỹ lưỡng và hợp lý sẽ tạo ra áp lực tài chính cho người mua nhà sau này.

Cùng chung quan điểm, chuyên gia kinh tế Đinh Thế Hiển khuyên những người có nhu cầu mua nhà thật sự nên chuẩn bị tài chính và chấp nhận mức lãi suất tăng thêm 1-2%/năm để không thấy áp lực quá lớn. Còn đối với những người chưa có nhu cầu cấp thiết về nhà ở thì chưa nhất thiết vay bây giờ để tránh việc phải trả lãi suất cao.

(Còn tiếp)