Nghịch lý khó hiểu trên thị trường, nhà ở tái định cư không ai ngó tới, nhà ở giá rẻ “hiếm có khó tìm”

Nhà ở tái định cư bỏ hoang gây lãng phí ngân sách

Sau gần 7 năm xây dựng hoàn thành, cho đến thời điểm hiện tại khu tái định cư Vĩnh Lộc B (H.Bình Chánh) vẫn rất thưa thớt người dân về sinh sống. Nhiều block chung cư dù xây xong đã lâu nhưng vẫn cửa đóng then cài nằm phơi sương gió bong tróc, xuống cấp nghiêm trọng.

Ngoài một số hộ dân tái định cư hoặc thuê nhà dài hạn của người được suất tái định cư để mở quán kinh doanh, đa số các căn hộ tầng trên của chung cư này vẫn đang bị bỏ trống. Do thiếu vắng cư dân đến ở nên một số mặt tiền block chung cư bị cỏ hoang mọc um tùm, khung cảnh ảm đạm.

Ông Phạm Ngọc Tư, một hộ dân sống ở block A1.6 trong khu tái định cư Vĩnh Lộc B - chia sẻ thông tin gia đình ông mua lại căn hộ tầng trệt block A1.6 từ một người dân được bố trí theo suất tái định cư vào năm 2017. Khi gia đình ông Tư dọn về khu tái định cư, cả khu nhà với 40 căn hộ chỉ có duy nhất một hộ dân nhận nhà. Sau khi sinh sống tại đây 3 năm, ông Tư cho biết chỉ có thêm một hộ dân về ở. Dù vậy, hằng ngày đơn vị quản lý vẫn phải sắp xếp cho người đến dọn dẹp vệ sinh các tòa nhà.

Tương tự, hàng chục block căn hộ chung cư tái định cư nằm ở "vị trí vàng" của quận 2, mặt tiền đường nối giữa đại lộ Mai Chí Thọ và đường Lương Định Của, cũng bị bỏ không mấy năm nay, vô cùng lãng phí. Hơn 3.700 căn hộ của khu dự án tái định cư diện tích 38,4ha Bình Khánh với chất lượng nhà và quy mô không thua kém với khu nhà ở thương mại trong cùng khu vực nhưng vẫn không thể thu hút được người dân. 

Trên địa bàn Thủ đô hà Nội hiện nay cũng còn khá nhiều khu nhà tái định cư rơi vào cảnh dư thừa, thậm chí có hàng ngàn căn hộ bị bỏ hoang, dẫn đến lãng phí nghiêm trọng ngân sách thành phố.

Đơn cử là tại ngõ 13 phố Lĩnh Nam, 2 tòa nhà cao 9 tầng dù đã xây dựng xong gần 10 năm, nhưng trong cảnh bỏ hoang, lác đác chỉ có vài căn hộ có người đến ở. Tại chân tòa nhà, rác thải chất đống, vô cùng mất vệ sinh môi trường, gây ra cảnh nhếch nhác, mất mỹ quan đô thị.

Theo chia sẻ của người dân, đây là nhà tái định cư phục vụ cho việc giải phóng mặt bằng dự án xây dựng trụ sở UBND phường Mai Động và mở rộng khu vực ngõ 13 Lĩnh Nam. Tuy nhiên, do nhiều lý do khác nhau đã dẫn đến khu tái định cư này có nhiều người dân chuyển về sinh sống.

Theo tìm hiểu, hiện nay tòa nhà tái định cư có 9 tầng, thế nhưng trong mỗi tầng chỉ có 1 -2 hộ dân chuyển đến sinh sống. Hành lang chung của tầng bị các hộ dân chiếm dụng làm nơi chứa đồ. Theo chia sẻ của những người dân sinh sống tại đây thì chất lượng công trình kém, không đáp ứng được tiêu chuẩn sinh hoạt là yếu tố khiến cho người dân không mặn mà chuyển đến đây an cư.

Cũng rơi vào cảnh tương tự như trên là tòa nhà tái định cư N01 - D17 Duy Tân (phường Dịch Vọng Hậu) sở hữu một vị trí “vàng” ở quận Cầu Giấy thế nhưng 10 năm qua không có người sinh sống nên đành bỏ hoang. Quy mô của dự án này bao gồm 15 tầng nhà nổi và 1 tầng hầm, với tầng 1 và 2 là tầng thương mại, các căn hộ nhà ở bố trí từ tầng 3 đến tầng 15.

Hay có thể kể đến khối nhà 20 tầng tại ô đất CT3 Khu đô thị mới Nghĩa Đô, quận Cầu Giấy cũng rơi vào tình cảnh “đắp chiếu nằm không”. Chủ đầu tư thậm chí còn phải in tấm biển cảnh báo, tòa nhà tái định cư này chưa được đưa vào sử dụng, mua bán…để người dân được biết. Những hàng rào lan can lâu ngày không bảo dưỡng, sơn sửa đang dần gỉ sét cùng thời gian.

Khu 3 tòa nhà màu xanh nước biển nằm trên đường Tân Mai (thuộc phường Hoàng Văn Thụ, quận Hoàng Mai) dù đã được xây dựng hoàn thiện 3 năm nay nhưng đến thời điểm hiện tại vẫn không được đưa vào sử dụng. Các tòa nhà này đã bắt đầu xuất hiện dấu vết xuống cấp với những vết nứt nằm nay tại chân tòa nhà.

Theo chia sẻ thông tin của một số người dân thuộc diện tái định cư, nguyên nhân họ không mặn mà chuyển đến ăn cư ở các tòa tái định cư được xác định là do nhiều khu nhà được xây dựng ở nơi hẻo lánh, quá xa so với các tiện ích như siêu thị, chợ, trường học, bệnh viện... khiến cư dân gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt.

Cùng với đó là những vướng mắc, khó khăn do chưa xây dựng được văn bản pháp luật quy định riêng về quản lý, vận hành và sử dụng quỹ nhà ở tái định cư, hay việc bầu chọn ra Ban Quản trị nhà chung cư còn hạn chế, việc thu phí kinh phí đóng góp theo quy định của người dân tồn tại nhiều bất cập, đã gây ra những sự khó khăn trong công tác bảo dưỡng, duy tu, sửa chữa quỹ nhà ở tái định cư. Vì thế, nếu như có sự cố xảy ra với hạ tầng, cơ sở vật chất của công trình thì người dân chỉ có thể bỏ tiền ra tự khắc phục, sửa chữa. Những sự việc bất cập này đã kéo dài nhiều năm và không được xử lý triệt để, khiến những tòa nhà tái định cư không thể phát huy được công năng của chúng.

Nên chuyển nhà từ nhà ở tái định cư sang nhà ở xã hội và nhà ở thương mại

Theo nhận định của các chuyên gia bất động sản, để giải quyết triệt để bài toán nhà ở tái định cư, việc đầu tiên cần phải thực hiện tốt là công tác quy hoạch. Phải xác định chính xác vị trí xây dựng khu nhà tái định cư, đảm bảo các yếu tố cơ bản là đường giao thông, hạ tầng xã hội, tiện ích sinh hoạt cho người tái định cư. Sau đó phải xác định được đúng đối tượng trong diện tái định cư sao cho phù hợp với nhu cầu thực tế, thu nhập của mỗi người.

Theo nhận định của ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới bất động sản Việt Nam, trước khi triển khai tiến hành xây dựng nhà tái định cư, cần phải có cuộc khảo sát nghiên cứu xem liệu dự án có đáp ứng nhu cầu thực tế của người dân hay không. Đây là những điều mà các dự án tái định cư trước đây không được tiến hành một cách kỹ lưỡng, chặt chẽ.

Nhà ở tái định cư phải gắn liền chặt chẽ với việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội cho người dân như đào tạo nghề, giải quyết vấn đề công ăn việc làm tốt hơn cho người dân, hoặc hỗ trợ phục hồi thu nhập, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân sau khi thực hiện di dời. Do đó, công tác tái định cư cần phải làm phân tích, dự báo nhu cầu của người dân một cách chính xác, kỹ càng cũng như khả năng đáp ứng về nguồn nhà ở thuộc sở hữu của nhà nước, nhà ở xã hội, nhà ở thương mại phục vụ nhu cầu tái định cư của người dân; cần phải có biện pháp cụ thể về việc sử dụng hiệu quả quỹ nhà tái định cư, phân bổ hợp lý cho người dân, tránh tình trạng lãng phí như hiện nay. 

Trước thực trạng trên, Bộ Xây dựng đã có công văn đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cần có biện pháp kiểm tra, rà soát việc quản lý, sử dụng quỹ nhà tái định cư trên địa bàn địa phương tính đến thời điểm tháng 5/2022. Đặc biệt, Bộ Xây dựng đề nghị các địa phương cần phải báo cáo cụ thể một số nội dung như: Tổng hợp danh mục các dự án nhà ở tái định cư trên địa bàn, số lượng chi tiết nhà ở tái định cư đã được đầu tư xây dựng, việc bố trí khu vực triển khai xây dựng nhà tái định cư, tình trạng quản lý sử dụng nhà ở tái định cư trên địa bàn.

Bên cạnh đó, các địa phương cũng phải tổng hợp danh sách các dự án, số lượng nhà ở tái định cư bị bỏ trống, không còn nhu cầu sử dụng để bố trí tái định cư và có nhu cầu chuyển đổi quỹ nhà này sang làm nhà ở xã hội, nhà ở thương mại hoặc sử dụng công trình vào những mục đích khác nhau phù hợp hơn.

Theo ý kiến từ Bộ Xây dựng, đây cũng sẽ là đợt tổng hợp các khó khăn, bất cập, vướng mắc và từ đó đưa ra những đề xuất, kiến nghị trong việc sử dụng, quản lý loại hình nhà tái định cư tại các địa phương hiệu quả hơn.

(Nguồn: VNbusiness)