Ngành công nghiệp chip Trung Quốc bị ảnh hưởng như thế nào khi ARM tiến hành IPO ở Mỹ?

Theo VnEconomy, hiện nay liên doanh Trung Quốc của ARM, ARM Technology ghi nhận có hơn 370 khách hàng được ủy quyền trong nước cùng các lô chip tích lũy đã vượt mốc 30 tỷ chiếc từ đó thúc đẩy hệ sinh thái ngành công nghệ hạ giá nguồn với trị giá sản lượng năm lên đến hơn 1.000 tỷ NDT. Chính vì thế mà ARM đóng vai trò vô cùng quan trọng trong các công ty chip Trung Quốc dù là bị mua lại hay là niêm yết thì cũng sẽ gây ra những ảnh hưởng không nhỏ đến các công ty này. 

IPO “chặn đứng” tương lai của SoftBank

Ghi nhận đến cuối năm 2022, Quỹ Tầm nhìn của SoftBank vốn được coi là đầu tàu của giới đầu tư đã rơi vào tình trạng thua lỗ 4  quý liên tiếp. Điều đó khiến cho ARM, công ty sản xuất chip được SoftBank mua lại vào năm 2016 đã trở thành một nơi cứu cánh. 

ARM chính là nhà cấp phép sở hữu trí tuệ có tầm ảnh hưởng lớn nhất ở trong ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu và kiến trúc chip của họ ghi nhận chiếm 95% thiết bị di động ở trên thế giới. Sau thương vụ mua lại với trị giá 40 tỷ USD của Nvidia bị thất bại bởi luật chống độc quyền, đồng thời kế hoạch mua lại của các công ty công nghệ lớn cũng như tập đoàn khác đã kết thúc, kênh duy nhất để cho SoftBank rút tiền thông qua ARM chính là niêm yết độc lập. 

Kế hoạch lên sàn chứng khoán của ARM đã từng gặp rất nhiều trở lại. Ở Mỹ, họ đã tập hợp rất nhiều khách hàng lớn của ARM để có được một quỹ tiền mặt dồi dào, đây cũng có thể coi là địa điểm lý tưởng dành cho ARM lên sàn. Mặc dù vậy, xuất phát điểm của ARM lại là ở Anh. Và để có thể duy trì vị thế trung tâm tài chính quốc tế của London, các quan chức chính phủ Anh cũng đã vận động SoftBank để cho ARM được niêm yết kéo ở cả Anh và Mỹ. Mặc dù vậy, sau đó chính là tình hình ở Anh rơi vào trạng thái bất ổn, các quan chức chịu trách nhiệm đàm phán với SoftBank đã từ chức cho nên việc lên sàn ở London đã bị đình chỉ. Cuối cùng là SoftBank đã lựa chọn niêm yết ARM ở Mỹ vào năm 2023. 

Báo cáo cho thấy, ARM có kế hoạch chọn nhà bảo lãnh phát hành trong tháng 3 này, nộp bản cáo bạch vào hồi tháng 4, định giá IPO vào cuối mùa hè và đã hoàn thành đợt chào bán đầu tiên vào cuối năm 2023. 

Cũng theo kế hoạch ban đầu, ARM dự kiến sẽ huy động được ít nhất 8 tỷ USD thông qua IPO. Đến thời điểm hiện tại, giá trị thị trường của ARM là rơi vào khoảng từ 30 - 70 tỷ USD, 50 tỷ USD là mức định giá trung bình và đã vượt mức giá cả chuyển nhượng trước đó Nvidia đề nghị. Mặc dù vậy, việc niêm yết của ARM ở Mỹ trên thực tế lại không lạc quan như tưởng tượng. 

Cũng kể từ quý 3/2022, nguồn cung chip trên toàn cầu dư thừa và áp lực tồn kho của các nhà sản xuất chất bán dẫn hạ nguồn cao. Đến thời điểm hiện tại, thị trường điện tử tiêu dùng vẫn chưa ổn định và định giá toàn bộ ngành công nghiệp bán dẫn vẫn đang ở mức thấp trong lịch sử, dự kiến sẽ diễn ra suy thoái từ 3 - 5% vào năm 2023. 

Và vào tháng 10/2022, khi mà công ty sản xuất chip tự lái Mobileye lên sàn Nasdaq và mức định giá của công ty chỉ ở mức 16,7 tỷ USD, thấp hơn mức 30 tỷ USD vào buổi niêm yết và cũng thấp hơn nhiều so với mức 50 tỷ USD dự kiến của Intel. 

Còn trong thị trường bán dẫn, mức định giá 50 tỷ USD đã dường như trở thành mức định giá hợp lý sau khi đã loại bỏ hết vật cản. Mặc dù vậy, đối với SoftBank thì mức định giá này đã giảm đáng kể so với mức 60 tỷ USD họ dự kiến vào thời điểm năm ngoái. 

Trung Quốc bị ảnh hưởng như thế nào khi ARM tiến hành IPO?

Có thể thấy, hai năm sau thương vụ mua lại ARM của SoftBank, ARM đã thành lập nên một công ty liên doanh ở Trung Quốc với tên là ARM China, chủ yếu là ủy quyền thiết kế dành cho các công ty sản xuất cũng như phát triển chip ở quốc gia này. Và từ năm 2018 - 2021, tổng doanh thu của ARM Trung Quốc cũng đã tăng 250%, ghi nhận chiếm hơn 20% tổng doanh thu của ARM. 

Technode China cho biết, việc ARM Trung Quốc từ chối tiết lộ sổ sách cho trụ sở chính cũng đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc mà ARM làm báo cáo tài chính một cách công khai. Và trước khi hội đồng quản trị giành lại quyền kiểm soát thực tế, để có thể tránh tình trạng trên thì SoftBank cũng đã tiến hành nộp hồ sơ đăng ký lên cơ quan quản lý kinh doanh Trung Quốc với mục đích chuyển 47% cổ phần của ARM ở ARM Trung Quốc cho tổ chức Vision Fund. Và nếu như chuyển nhượng thành công, ARM Technology sẽ không còn là công ty liên doanh của ARM Trung Quốc và sẽ không cần tiết lộ dữ liệu tại chính có liên quan của ARM Trung Quốc trong bản cáo bạch. 

Và trong tương lai, ARM với tư cách là một công ty niêm yết ở Mỹ sẽ tiến hành phục vụ thị trường Trung Quốc thông qua ủy quyền ARM China. Song song với đó họ cũng sẽ phục vụ trực tiếp cho các công ty thiết kế chip do Trung Quốc tài trợ như là Oppo. 

Trung Quốc: Chip độc lập và mã nguồn mở chờ “bùng nổ”

Dù việc ARM Trung Quốc hoạt động độc lập là sự thật, tuy nhiên hiện nay vẫn còn rất nhiều tranh cãi xoay quanh tác động của đợt IPO ARM lên ngành công nghiệp chip của Trung Quốc. 

Cũng có người cho rằng, một khi niêm yết ARM ở Mỹ thành công thì chắc chắn đó sẽ là thứ vũ khí lợi hại để cho Mỹ có thể chặn đứng ngành công nghiệp chip Trung Quốc. Chen Jia - là một nhà nghiên cứu chiến lược quốc tế độc lập cũng chỉ ra rằng việc nghiên cứu và phát triển chip của các công ty công nghệ do Trung Quốc tài trợ sẽ phải đối mặt với những thách thức mới ở cấp độ kiến trúc hệ thống cơ bản mới. Và điều quan trọng họ cần phải làm lúc này chính là phá vỡ thế độc quyền của rắn hai đầu X86 và ARM càng sớm càng tốt.

Cũng vào tháng 12/2022, ARM đã tuyên bố chính thức không cấp phép cho quyền sở hữu trí tuệ thiết kế CPU tiên tiến dành cho các công ty chip Trung Quốc. Điều này cũng đã dẫn đến thực trạng ngày càng tồi tệ hơn của những nhà máy sản xuất chip ở quốc gia này. Dù cho nhờ vào đặc tính mở, linh hoạt cũng như có thể tùy chỉnh, RISC-V đã được coi như một lựa chọn thay thế ARM và đã trở thành mã nguồn mở đang ngày càng nhận được nhiều sự chú ý ở Trung Quốc. Tuy nhiên, việc nghiên cứu chỉ đang ở giai đoạn sơ khai cũng như thiếu đi sự hỗ trợ về mặt sinh thái và thị trường. Nếu như so với các sản phẩm của ARM thì lợi thế của RISC-V vẫn chưa được làm rõ. 

Mặc dù vậy, Chen Jia tin rằng, với sự phổ biến toàn cầu của API được kích hoạt bởi MLLM các mô hình lớn như là GPT3 - đây là một xu hướng mới trong việc phát triển các chip chuyên dụng cũng sẽ được hình thành. Và dựa vào thị trường nội địa khổng lồ cũng như kinh nghiệm xây dựng hệ sinh thái RISC-V trước đây, trong tương lai thì chuỗi ngành công nghiệp chip của Trung Quốc cũng sẽ có thể thực hiện đổi mới độc lập toàn diện đối với việc sản xuất chip của Trung Quốc trong lĩnh vực phát triển chip RISC-V.

Lên kế hoạch IPO ở Mỹ, ARM đặt mục tiêu huy động ít nhất 8 tỷ USD

Công ty thiết kế chip Arm Ltd của Anh và thuộc sở hữu của Tập đoàn tài chính SoftBank Group Corp của Nhật Bản đã đặt mục tiêu huy động ít nhất 8 tỷ USD ở trong đợt phát hành cổ phiếu ra công chúng lần đầu ở thị trường Mỹ trong năm 2023. 

Theo các nguồn tin, ARM dự định bí mật nộp hồ sơ IPO vào cuối tháng 4/2023. Việc niêm yết cũng dự kiến sẽ diễn ra vào cuối năm 2023. Thời điểm chính xác cũng sẽ tùy thuộc vào tình hình của thị trường. 

Cũng theo đó, Soft đã lựa chọn 4 ngân hàng đầu tư để có thể đảm bảo cho đợt IPO được xem là lớn nhất ở trên thị trường chứng khoán trong năm gần đây. Hơn thế, Goldman Sachs Group Inc, JPMorgan Chase & Co, Barclays và Mizuho Financial Group cũng sẽ là những nhà bảo lãnh phát hành chính cho thỏa thuận này.

Quá trình chuẩn bị cho đợt IPO này dự kiến sẽ được bắt đầu ở Mỹ trong những ngày tới. Quy mô định giá vẫn chưa được hoàn tất nhưng ARM có trụ sở đặt tại Cambridge, Anh hy vọng sẽ được định giá hơn 50 tỷ USD.

Barclays, JPMorgan và SoftBank cũng không phản hồi gì về thông tin này. Arm, Goldman Sachs, Mizuho cũng đã từ chối bình luận. Có thể thấy, việc niêm yết thành công của ARM trong năm nay sẽ tạo động lực dành cho thị trường IPO vốn đã bị đóng băng tính từ khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine vào hồi tháng 2/2022 đã gây ra biến động thị trường cũng như bán tháo cổ phiếu công nghệ lớn.

Thị trường IPO đã nhanh chóng hoạt động vào hồi tháng trước khi mà một số công ty có bao gồm công ty công nghệ năng lượng Mặt Trời Nextracker Inc cùng với nhà sản xuất cảm biến Trung Quốc Hesai Group tiến hành niêm yết cổ phiếu trên các sàn giao dịch chứng khoán Mỹ. Tuy nhiên các nhà đầu tư vẫn rất thận trọng khi đặt cược vào các cổ phiếu mới. ARM cho biết sẽ chú trọng vào việc niêm yết ở Mỹ trong năm 2023, làm tiêu tan đi hy vọng của Chính phủ Anh rằng gã  khổng lồ công nghệ sẽ tiến hành quay trở lại thị trường chứng khoán London. 

SoftBank cũng đã theo đuổi việc niêm yết Arm tính từ khi thỏa thuận bán nhà thiết kế chip cho Nvidia Corp với trị giá 40 tỷ USD đã sụp đổ trong năm 2022. Nguyên nhân là vì sự phản đối từ các cơ quan quản lý chống độc quyền của châu Âu và Mỹ.