Ngân hàng đang mất dần vị thế trong giai đoạn phát triển bùng nổ của Fintech và Mobile Money?

Hơn hai năm toàn thế giới chịu ảnh hưởng từ Covid - 19 cũng là giai đoạn bùng nổ của ngành công nghệ, kỹ thuật. Số lượng người dân sử dụng hình thức thanh toán điện tử ngày càng tăng cao. Theo báo cáo ứng dụng tài chính di động (The 2021 Mobile Finance Apps Report 2021) của Liftoff & App Annie, lượng người sử dụng các ứng dụng tài chính trong giai đoạn bùng phát dịch bệnh tăng 15%. Tính riêng lượt tải ứng dụng của Fintech trên các thiết bị thông minh đã tăng gấp 10,8 lần so với các ứng dụng đến từ những ngân hàng truyền thống. 

Trong năm qua, nhiều doanh nghiệp đã triển khai thí điểm một loạt các ứng dụng Mobile Money đã là bước ngoặt lớn cho thị trường thanh toán tại Việt Nam. Trong đó, hai nhà mạng lớn là Viettel và VNPT đã có hơn 460.000 khách hàng tính đến giữa tháng 2/2022. Đây là dấu hiệu cho sự phát triển nhanh chóng của ứng dụng thanh toán trực tuyến, sự cạnh tranh mạnh mẽ từ Fintech và Telcos. Do đó, việc chuyển đổi số đối với các ngân hàng truyền thống là rất cấp thiết trong giai đoạn này.

Năm 2021 vừa qua là cuộc chạy đua chuyển đổi số của nhiều ngân hàng tại Việt Nam. Tính từ tháng 3/2021 đến tháng 2/2022, ghi nhận hơn 1,8 triệu tài khoản thanh toán được mở online bằng phương thức nhận dạng khách hàng eKYC. Cùng với đó, lượng thanh toán trực tuyến trên thiết bị di động cũng tăng 90% và tăng 150% về giá trị. Nhiều ngân hàng ghi nhận mức tăng 90% giá trị giao dịch thông qua các kênh trực tuyến. 

Hiện tại, khi người dân đã quen với việc “bình thường mới” sẽ là thời điểm then chốt để các ngân hàng dịch chuyển nhu cầu đang chỉ là xu hướng tiến tới nhu cầu lâu dài của khách hàng. Theo nghiên cứu gần đây của Mambu – nhà cung cấp SaaS điển hình đến từ CHLB Đức, trong vòng 18 tháng tới sẽ có hơn 85% người dùng Việt Nam sử dụng các dịch vụ ngân hàng số và trực tuyến. 

Trên thị trường cạnh tranh khốc liệt và nhiều biến động như Việt Nam thì yếu tố tốc độ và linh hoạt được đẩy lên cao nhất. Các ngân hàng cần nhanh chóng thích nghi và đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số, tiếp cận và ứng dụng những công nghệ mới vào mọi hoạt động. 

Trên thực tế, tại nhiều quốc gia, các ngân hàng như N26 (Đức), ABN AMRO (Hà Lan), OakNorth (Anh),... đã có tư duy theo cách tiếp cận ngân hàng kết hợp (composable banking) và ứng dụng công nghệ lõi thế hệ thứ tư hoàn toàn trên đám mây với giao diện lập trình ứng dụng API. Các ngân hàng này đều ghi nhận kết quả lợi thế kép. Đâu là sự kết hợp rất linh hoạt và đem đến tốc độ như một Fintech cho các ngân hàng truyền thống. 

Một số ngân hàng tại Việt Nam bước đầu tiếp cận Ngân hàng kết hợp (Composable banking). Cụ thể như Cake - một ngân hàng số đã thay công nghệ lõi thế hệ thứ tư trong vòng 74 ngày. Đơn vị này đã nhanh chóng tung ra thị trường các sản phẩm mới và nhanh chóng đáp ứng các nhu cầu ngày càng cao của người dùng. 

Sự cạnh tranh trong kỷ nguyên kỹ thuật số là rất cao, các ngân hàng cần có cách tư duy tiên tiến và áp dụng vận hành khoa học hơn, nắm bắt và tận dụng nhiều công nghệ mới. Theo Mambu, tổng chi phí sở hữu (TCO) cho một ngân hàng số sẽ ít hơn nhiều việc mở chi nhánh vật lý. Có thể giảm chi phí vận hành từ 70%, các chi phí duy trì khác cũng thấp hơn và có thể tự động hóa các cập nhật.

Số liệu thực tế cho thấy, ngân hàng sẽ giảm được 35% nhân viên IT khi sử dụng nền tảng ngân hàng số trên điện toán đám mây; thời gian đưa sản phẩm mới ra thị trường cũng giảm đến 80%. Ngoài ra còn giúp đơn giản hóa hệ thống ứng dụng, thời gian thu hồi lợi nhuận nhanh hơn còn 12 tháng so với 4 năm sử dụng công nghệ truyền thống.

Bằng cách áp dụng linh hoạt điện toán đám mây sẽ giúp các Giám đốc quản trị rủi ro (CRO) dễ dàng hơn trong việc giải quyết 4 thách thức quản trị rủi ro khó nhằn trước kia gồm: nhu cầu về hệ thống xử lý mạnh mẽ hơn, nhu cầu xử lý nhiều dữ liệu hơn, sự phức tạp của các phân tích cần thiết để cạnh tranh và toàn bộ thách thức lớn hơn đều đang hiện hữu trước các nhà phát triển hệ thống. 

Việc sử dụng công nghệ mới trên đám mây sẽ giúp ngân hàng giảm thiểu rủi ro, thử nghiệm mô hình và triển khai hoạt động trong môi trường an toàn. Hơn nữa, ngân hàng không cần thiết chuyển đổi số ở quy mô lớn, mà triển khai từng bước, từng bộ phận hoặc từng sản phẩm - dịch vụ. 

Theo công ty tư vấn McKinsey, các giải pháp trên đám mây có thể tác động lớn đến chức năng quản trị rủi ro khi các công cụ đánh giá và xác định rủi ro dễ tiếp cận hơn với các đơn vị kinh doanh. Các ngân hàng có thể hiểu rõ hơn về các rủi ro, thách thức và làm chủ đối với các quyết định rủi ro. 

Telcos đã thuận lợi bước vào sân chơi tài chính bằng Mobile Money. Ngay khi Sandbox được phê duyệt thì Fintech sẽ chính thức có tên trên thị trường để cạnh tranh hoặc hợp tác với ngân hàng. Đây là hai đối thủ rất mạnh với lợi thế về công nghệ đang dần áp đảo các ngân hàng truyền thống. Tuy nhiên, các đơn vị tài chính cũng có nhiều thể mạnh khi kết hợp giữa truyền thống và công nghệ để cạnh tranh với những đối thủ trẻ này. 

Kết luận lại, các ngân hàng cần có tư duy mới linh hoạt hơn, tiếp cận với composable banking, công nghệ lõi thứ 4 trên hệ thống đám mây. Đây sẽ là giải pháp hữu ích và đơn giản nhất giúp những đơn vị tài chính truyền thống có thể cạnh tranh hiệu quả và tiếp tục đón đầu cơ hội mới.