Làm thế nào để chuẩn hóa môi giới trên thị trường bất động sản?

Tại tọa đàm “Vai trò của môi giới BĐS trong xu thế mới”, nhiều ý kiến từ các chuyên gia cho rằng, đội ngũ môi giới bất động sản ở Việt Nam hiện nay rất cần được chuẩn hóa để giúp thị trường bất động sản phát triển thật minh lành mạnh, minh bạch và rõ ràng. 

Theo thống kê sơ bộ, có hơn 300.000 người đang hoạt động trong lĩnh vực môi giới bất động sản trên toàn quốc. Tuy nhiên, chỉ khoảng 30.000 môi giới đã sở hữu chứng chỉ hành nghề. Đây là tỷ lệ rất thấp, tương đương với cứ 10 người làm nghề thì chỉ có 1 người được cấp chứng chỉ. Ngoài ra, rất nhiều chứng chỉ hành nghề được cấp trước đó hiện đã hết hiệu lực. Thực tế, chỉ khoảng 10.000 trường hợp đi cấp lại chứng chỉ hành nghề theo quy định.

Ông Nguyễn Văn Đính - Chủ tịch Hội môi giới BĐS Việt Nam cho biết, thời gian qua, rất nhiều người mong muốn được sát hạch, cấp chứng chỉ hành nghề, tuy nhiên các cơ quan chức năng địa phương đang tổ chức khá chậm chạp vì còn nhiều vướng mắc. Trong khi đó, những môi giới hoạt động không có chứng chỉ sẽ đối mặt với nhiều nguy cơ tiềm ẩn và thiếu sự tuân thủ pháp luật, ảnh hưởng tới tính minh bạch của thị trường và rủi ro cho khách hàng. 

Được biết, lượng môi giới bất động sản ngày càng tăng lên nhưng chất lượng lại chưa đảm bảo, từ đó gây ra nhiều hệ lụy khó lường. Vì vậy, Chính phủ cần ban hành những quy chuẩn rõ ràng hơn cho môi giới là cá nhân và tổ chức trong thời gian tới.

Theo ý kiến từ ông Trương Anh Tú - Tổng giám đốc Công ty Property X, tuy là lực lượng quan trọng trên thị trường nhưng hiện tại vẫn chưa có các quy chuẩn rõ ràng từ cơ quan quản lý nhà nước, như những điều kiện chặt chẽ về thành lập công ty, sàn môi giới và các hoạt động của môi giới. 

Thực trạng mà thị trường bất động sản đang đối mặt là cơ chế pháp luật và quản lý môi giới bất động sản vẫn chưa được chuẩn hóa, ông Tú cho rằng, đã đến lúc các cơ quan quản lý Nhà nước phải xây dựng và đưa ra những quy chuẩn rõ ràng về ngành nghề này. Bởi, chỉ khi có quy chuẩn thì các tổ chức, cá nhân giới nhận diện rõ điều kiện cần và đủ để hành nghề môi giới. Qua đó, các cơ quan chức năng cũng có cách giám sát, quản lý và chế tài xử phạt phù hợp, giúp cho lĩnh vực này trở nên chuyên nghiệp hơn. 

Chủ tịch Hội môi giới BĐS Việt Nam nhận xét, để người môi giới bất động sản thực hiện vai trò và trách nhiệm của mình với thị trường và khách hàng. Các quy định pháp luật trước hết phải quy định quản lý chặt chẽ hơn với các hoạt động môi giới và sàn giao dịch bất động sản. 

Cụ thể, người môi giới cần nâng cao năng lực về chuyên môn và kỹ năng, môi giới bắt buộc phải qua khóa đào tạo bài bản. Nếu không đảm bảo được việc này, thì cả khách hàng, người tiêu dùng hay thị trường đều bị ảnh hưởng xấu. Bởi, bất động sản là hàng hóa đặc biệt có giá trị lớn, có khi là tài sản được tích góp cả đời của người dân. Vì thế, khi môi giới không có kiến thức, kỹ năng, trách nhiệm sẽ không thể bảo vệ lợi ích của khách hàng và gây ra thiệt hại nặng nề. 

Bên cạnh đó, các cơ chế pháp luật phải rõ ràng và có ràng buộc chặt chẽ để quản lý được môi giới. Thực tế, các môi giới đã được cấp chứng chỉ hành nghề nhưng cơ quan chức năng chưa thể quản lý và kiểm soát được các hoạt động của họ. Điều này đã khiến tình trạng nhiều môi giới đưa tin sai sự thật, lừa đảo khách hàng ngày càng tăng. 

Do đó, trong quá trình cấp giấy chứng nhận hành nghề môi giới BĐS, các cơ quan quản lý cần cấp mã số hành nghề quốc gia cho từng môi giới; Mọi hoạt động giao dịch về bất động sản của họ cũng phải được cập nhật vào hệ thống quản lý. Như vậy, việc môi giới lừa đảo, gian dối khách hàng hoặc thực hiện giao dịch với những dự án chưa đủ điều kiện theo pháp luật sẽ được ngăn chặn. 

Để tăng cường quản lý nhà nước trong hoạt động xây dựng, trước đó Nghị định số 16/2022/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính về xây dựng đã được Chính phủ ban hành. Theo Nghị định, một số hoạt động vi phạm trong kinh doanh dịch vụ môi giới bất động sản sẽ bị xử phạt như: Không có chứng chỉ hành nghề; Không cung cấp hoặc cung cấp không đầy đủ hồ sơ, thông tin về bất động sản; Không có quy chế hoạt động sàn giao dịch; Rao bán BĐS không đủ điều kiện; Thu các loại phí kinh doanh dịch vụ mà pháp luật không quy định.

Theo ông Nguyễn Mạnh Khởi - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng), Bộ Xây dựng hiện đang nghiên cứu thể chế hóa hoạt động kinh doanh bất động sản để đưa vào Luật Kinh doanh bất động sản. Các quy định về việc đào tạo kỹ năng hành nghề môi giới hay trách nhiệm và đạo đức hành nghề, mối quan hệ giữa người môi giới với các chủ thể đều đang được Bộ Xây dựng nghiên cứu cụ thể. 

Ths.Nguyễn Đức Lập - Viện nghiên cứu và đào tạo Bất động sản nhận xét, những năm qua môi giới đang đi thi chứng chỉ hành nghề một cách tự do. Pháp luật không quy định môi giới phải thông qua quá trình đào tạo, một số đơn vị tự tổ chức các lớp học từ 1 - 2 buổi là có bằng. Trong khi đó, bất động sản là tài sản lớn của người dân, nên môi giới có vai trò rất quan trọng trên thị trường bất động sản. Vì vậy, cơ quan Nhà nước phải giám sát chặt chẽ hơn trong việc thực thi pháp luật, nhất là với môi giới độc lập. 

Ông Lập kiến nghị, “Hội môi giới nên tham gia vào hoạt động cấp chứng chỉ, mã số và công khai những trường hợp vi phạm. Các chủ đầu tư phải phối hợp công bố thông tin về giao dịch, nhân viên được cấp chứng chỉ hành nghề,... một cách minh bạch”.