Kinh tế Mỹ khó thực hiện “hạ cánh mềm”?

Khó “hạ cánh mềm”

Nhưng Chủ tịch Fed Jerome Powell hôm thứ Tư vừa qua đã thừa nhận rằng “không có gì đảm bảo” rằng Fed có thể đạt được kết quả đó - thường được gọi là hạ cánh mềm.

Powell nói tại một sự kiện của Ngân hàng Trung ương Châu Âu hôm thứ Tư: “Nó ngày càng khó hơn, các con đường ngày càng hẹp. "Tuy nhiên, đó là mục tiêu của chúng tôi và có những con đường để đạt được điều đó."

Nhận xét của Powell chỉ ra sự thừa nhận ngày càng tăng trong ngân hàng trung ương rằng mất việc làm có thể là cái giá phải trả cho việc giảm lạm phát, vì Fed tiếp tục tăng chi phí đi vay để giảm chi tiêu.

Người đứng đầu Fed cho biết các sự kiện gần đây khiến việc giải quyết vấn đề giá cao trở nên “khó khăn hơn đáng kể”, đặc biệt là yếu tố xung đột giữa Nga và Ukraine. Giá dầu nhiên liệu đã tăng khoảng 36% khi các quốc gia áp dụng các biện pháp trừng phạt để cố gắng cô lập khí đốt và dầu của Nga khỏi nguồn cung toàn cầu.

Dữ liệu lạm phát trong tháng 5 xác nhận giá năng lượng vẫn là động lực chính gây ra áp lực giá chung và dữ liệu này phần nào giúp đẩy Fed vào một đợt tăng lãi suất lớn hơn kế hoạch trong cuộc họp thiết lập chính sách vào tháng 6. Việc Fed tăng 0,75% lãi suất chuẩn là mức tăng lớn nhất trong một cuộc họp kể từ năm 1994.

Một tình thế tiến thoái lưỡng nan thực sự

Nguồn cung dầu nằm ngoài tầm kiểm soát của Fed, mặc dù những mức giá này tiếp tục ảnh hưởng đến chính sách.

Tuy nhiên, Ngân hàng trung ương lưu ý rằng các chính sách lãi suất của họ có thể giúp làm giảm nhu cầu tiêu dùng cũng đang góp phần gây ra áp lực về giá cả trên thị trường năng lượng và các lĩnh vực khác của nền kinh tế.

Một số công ty đã tăng giá khi người Mỹ tiết kiệm vượt mức để chi tiêu nhiều hơn cho hàng hóa và dịch vụ khi nền kinh tế mở cửa trở lại, và tỷ giá cao hơn có thể có tác dụng hạn chế chi tiêu đó.

Điều đó đã khiến Fed thực hiện tăng lãi suất với tốc độ chưa từng thấy trong hơn hai thập kỷ qua. Kể từ đầu năm, Fed đã tăng lãi suất thêm 1,50% và gây rối ý định tăng thêm chi phí đi vay cho đến cuối năm nay.

Nhưng việc tăng lãi suất trong lịch sử cũng đi kèm với sự gia tăng mất việc làm, do các doanh nghiệp suy yếu do hoạt động kinh tế giảm.

Jurrien Timmer, Giám đốc vĩ mô toàn cầu của Fidelity Investments, nói rằng ông không thấy suy thoái kinh tế sắp xảy ra. Nhưng ông cũng cảnh báo rằng một khi lạm phát bắt đầu có dấu hiệu chậm lại, Fed sẽ phải quyết định xem họ muốn đẩy lạm phát xuống bao nhiêu nữa trước nguy cơ khiến người Mỹ mất việc làm.

“Đó là thời điểm mà tôi nghĩ Fed đang thực sự tiến thoái lưỡng nan, bởi vì sau đó họ phải lựa chọn có nên chấp nhận lạm phát cao hơn mục tiêu để cứu nền kinh tế hay không”.Timmer nói với Yahoo Finance vào thứ Tư.

Về phần Fed, Powell cho biết nền kinh tế đang ở trong tình trạng “khá mạnh”, đồng thời cho biết thêm rằng các hộ gia đình và doanh nghiệp chưa thể hiện sự suy thoái.

“Nhìn chung, nền kinh tế Mỹ có vị thế tốt để chịu được chính sách tiền tệ thắt chặt hơn,” Powell nói hôm thứ Tư.

Khả năng rơi vào suy thoái

Theo một cuộc khảo sát mới đây, tỷ lệ lạm phát cao kỷ lục đã khiến giá tiêu dùng tăng cao và một số hộ gia đình Mỹ gặp khó khăn để duy trì các khoản dự phòng khẩn cấp.

Hơn một nửa (58%) trong số 1.025 người tham gia cuộc khảo sát của công ty dịch vụ tài chính Bankrate, có trụ sở tại New York (Mỹ), trong khoảng thời gian từ ngày 3-5/6, bày tỏ lo ngại về số tiền tiết kiệm trong quỹ dự phòng khẩn cấp, tăng so với mức 48% năm 2021 và 44% năm 2020.

Trong số những người lo ngại về số tiền tiết kiệm khẩn cấp, 75% cho biết họ không có tiền tiết kiệm hoặc không đủ trang trải chi phí sinh hoạt trong ít nhất ba tháng.

Chỉ 24% người trưởng thành được Bankrate khảo sát cho biết họ có nhiều tiền hơn trong quỹ khẩn cấp so với một năm trước. Trong khi đó, hơn một phần tư (27%) hộ gia đình được khảo sát cho biết họ có đủ tiền tiết kiệm để trang trải chi phí ít nhất sáu tháng - tăng so với mức 25% trong hai năm qua. Trong khi đó, 22% hộ gia đình được khảo sát có đủ tiền tiết kiệm để trang trải chi phí từ 3 đến 5 tháng - tỷ lệ cao nhất kể từ năm 2011.

Bộ Lao động Mỹ ngày 10/6 công bố báo cáo cho thấy, Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) trong tháng 5/2022 tăng 8,6% so với cùng kỳ năm 2021, mức tăng mạnh nhất kể từ tháng 12/1981. Đáng chú ý, giá năng lượng đã tăng 34,6% so với cùng kỳ năm ngoái, tốc độ tăng nhanh nhất kể từ tháng 9/2005, trong khi giá lương thực tăng 10,1%, đánh dấu lần đầu tiên vượt mức 10% kể từ tháng 3/1981.

Trong phiên điều trần trước các thượng nghị sỹ mới đây, Chủ tịch Fed Jerome Powell cảnh báo dù nền kinh tế lớn nhất thế giới đang vững mạnh, song một loạt đợt tăng lãi suất nhằm kiểm soát lạm phát vẫn có thể dẫn tới suy thoái. Ông Powell cho biết kinh tế Mỹ đang đối mặt với một môi trường toàn cầu "thiếu chắc chắn" và tỷ lệ lạm phát có thể tiếp tục gây "bất ngờ".

Kịch bản lý tưởng sẽ là những biện pháp của Fed có thể đủ để giảm bớt sức ép lạm phát, mà không làm giảm tốc độ tăng trưởng, tạo ra tình trạng "hạ cánh mềm" được hy vọng. Tuy nhiên, ông Powell thừa nhận nhiệm vụ này không hề dễ dàng.

Các ngân hàng như Goldman Sachs, Bank of America và Deutsche Bank đều đã nâng cao khả năng kinh tế rơi vào suy thoái năm 2022 hoặc 2023.

Theo một cuộc khảo sát do công ty nghiên cứu Conference Board tiến hành, hơn 60% giám đốc điều hành dự đoán suy thoái kinh tế Mỹ sẽ diễn ra trong 12-18 tháng tới.