Kim ngạch xuất khẩu cà phê của Việt Nam đạt hơn 3,6 tỷ USD, đến gần hơn với mục tiêu năm

Xuất khẩu cà phê bứt tốc, tiến gần hơn với con số mục tiêu 4 tỷ USD 

Theo Doanh Nghiệp & Kinh Doanh, biến động tỷ giá USD so với các đồng tiền tệ khác cùng với lạm phát tăng cao tại nhiều nước, nhất là tại châu Âu và Mỹ trong thời gian gần đây đã khiến lo ngại về nhu cầu tiêu thụ cà phê toàn cầu sụt giảm lớn hơn. Kết quả đã khiến người tiêu dùng trở nên thắt chặt chi tiêu hơn.

Thế nhưng, theo dữ liệu gần đây của Tổng cục Hải quan, dù triển vọng kém khả quan của nền kinh tế toàn cầu nhưng xuất khẩu cà phê của Việt Nam vẫn duy trì được đà tăng trưởng cao.

Tổng khối lượng cà phê xuất khẩu trong tháng 11 đạt 128.403 tấn với trị giá 304,4 triệu USD, đã tăng 60,8% và 47,1% lần lượt về lượng và trị giá so với tháng trước. Ngoài ra, con số trên cũng đã tăng 19,7% về lượng và tăng 25,4% về trị giá nếu so sánh với cùng kỳ năm 2021.

Nguồn cung từ vụ thu hoạch mới 2022-2023 cùng nhu cầu từ những thị trường lớn vẫn ở mức cao đã thúc đẩy đà tăng trưởng này.

Theo đó, xuất khẩu cà phê tính đến hết tháng 11 đã đạt 1,58 triệu tấn với kim ngạch thu về được hơn 3,63 tỷ USD, tăng 13,4% và 34,7% tương ứng về lượng và về trị giá so với cùng kỳ năm ngoái.

Kim ngạch xuất khẩu cà phê của Việt Nam sau 11 tháng theo đó đã vượt 556 triệu USD so với con số 3,07 tỷ USD của năm ngoái và tiến sát với mức kỷ lục 4 tỷ USD - mục tiêu mà ngành cà phê hướng tới trong năm 2022.

Xét về thị trường nhập khẩu, EU tiếp tục là thị trường tiêu thụ cà phê lớn nhất của nước ta trong 11 tháng đầu năm với khối lượng 616.972 tấn, đã tăng 23,1% so với cùng kỳ và chiếm 39% trong tỷ trọng xuất khẩu.

Trong 11 tháng qua, thị trường Mỹ xếp thứ 2 về thị trường xuất khẩu cà phê của Việt Nam với khối lượng đạt 109.581 tấn, giảm 10,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Nhật Bản, Nga, Philippines và Anh lần lượt là những thị trường xuất khẩu lớn tiếp theo với khối lượng tương ứng là 99.622 tấn (+1,2%), 92.951 tấn (+26,6%), 47.764 tấn (-1,5%), 40.448 tấn (+51,2%)…

Ủy ban châu Âu (EC) ngày 6/12 cho biết EU đã đi đến thỏa thuận cấm nhập một số sản phẩm được coi là yếu tố chính thúc đẩy phá rừng, bao gồm cà phê.

Thỏa thuận này vừa là thách thức nhưng cũng vừa là cơ hội đối với Việt Nam. Vừa qua, ông Lê Văn Đức, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết tại Hội nghị quốc tế ngành cà phê Việt Nam năm 2022 rằng khối lượng cà phê năm 2011 có chứng chỉ bền vững chỉ chiếm 10% thế nhưng, nay đã đạt từ 40-50%.

Xuất khẩu cà phê năm 2023 vẫn sẽ giữ được xu hướng tích cực?

Với những yếu tố như giá cà phê đã giảm nhiệt, cùng tình trạng nguồn cung toàn cầu thiếu hụt vẫn xảy ra, xuất khẩu cà phê của Việt Nam trong năm 2023 được cho là vẫn giữ được xu hướng tích cực.

Tính đến ngày 12/12, giá cà phê robusta kỳ hạn tháng 1/2023 trên sàn giao dịch London đã giảm 19% so với mức đỉnh hồi tháng 8, chỉ còn 1.884 USD/tấn.

Giá cà phê arabica giao kỳ hạn tháng 3/2023 trên sàn giao dịch New York cũng ghi nhận mức giảm đến 32% so với tháng 9, hiện tại chỉ còn 158 US cent/pound. 

Giá cà phê xuất khẩu bình quân trong 11 tháng tại Việt Nam tăng 18,7% so với cùng kỳ, đạt mức bình quân 2.297 USD/ tấn. Thế nhưng, giá trong tháng 11 đã giảm 8,5% so với tháng trước, còn 2.371 USD/ tấn.

Tại khu vực Tây Nguyên, người trồng cà phê đang thu hoạch vụ mùa 2022-2023 với mức giá dao động từ 40.000 – 40.800 đồng/kg ở thời điểm ngày 12/12, giảm 1,2-1,7% so với đầu tháng 11, thấp hơn so với cùng kỳ năm ngoái khoảng 1,4-1,9%. So với mức đỉnh gần 51.000 đồng/kg đạt được vào cuối tháng 8, mức giá này cũng đã giảm 20%.

Trong thời gian gần đây, giá cà phê giảm sẽ giúp người dùng có thể mua cà phê với mức giá thấp hơn. Tuy nhiên, điều đó lại gây sức ép đến người sản xuất khi chi phí phân bón và nhân công tăng cao.

Mặt khác, Giám đốc điều hành Tổ chức Cà phê quốc tế (ICO), bà Vanusia Nogueira cho hay khả năng tiêu thụ cà phê toàn cầu tăng từ 1-2%/ năm đến năm 2030, bằng khoảng 25 triệu bao 60kg trong 8 năm nữa. 

Dẫu vậy, theo đại diện của ICO, cơ quan này đang tỏ ra thận trọng hơn đối với dự báo trong ngắn hạn khi nói đến toàn bộ các sự kiện mà thế giới đang gặp phải, trong đó có cả lạm phát tăng cao tại EU.

Bà Vanusia Nogueira trả lời Bloomberg đưa ra nhận định rằng ngành cà phê toàn cầu sẽ có được sự cân bằng cung cầu trong vòng 2-3 năm tới nhằm thoát khỏi tình trạng thiếu hụt nguồn cung hiện nay.

Dù nhu cầu tiêu thụ của thế giới đối với cà phê arabica và robusta nhiều hơn, tuy nhiên triển vọng tăng sản lượng và nhu cầu cà phê robusta sẽ cao hơn. Các nhà sản xuất cà phê arabica truyền thống đang nỗ lực chuyển sang trồng loại cà phê này khi trái đất nóng lên, còn các nhà rang xay cũng cố gắng tăng thêm cà phê robusta có giá rẻ hơn vào công thức pha trộn.

Nhiều nơi đang tìm loại cà phê robusta đặc sản. Việt Nam trong bối cảnh đó đã tiến hành mở rộng sang sản xuất cà phê robusta chất lượng cao cũng như tạo nên thành quả khá khá quan.

Sản lượng cà phê toàn cầu trong niên vụ 2022-2023 ở báo cáo mới đây của ICO được dự báo ở mức 167,2 triệu bao, giảm 2,1% so với niên vụ trước đó. Còn tiêu thụ được cho là sẽ đạt 170,3 triệu bao loại 60 kg, tăng 3,3%. Theo đó, dự kiến tiêu thụ sẽ vượt sản xuất 3,1 triệu bao.

Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) vừa qua cũng điều đã điều chỉnh hạ dự báo sản lượng của các nước xuất khẩu cà phê hàng đầu như Việt Nam, Brazil và Colombia vì thời tiết xấu ảnh hưởng tới sản xuất.

Đối với Brazil, USDA đã hạ dự báo sản lượng niên vụ 2022-2023 của quốc gia này còn 62,6 triệu bao, đã giảm 1,7 triệu bao so với báo cáo vào tháng 6. Tuy nhiên, so với niên vụ trước thì vẫn tăng 4,5 triệu bao.

So với niên vụ 2021-2022, xuất khẩu cà phê của Brazil được điều chỉnh giảm 3 triệu bao, còn 36,6 triệu bao, mức thấp nhất trong 4 niên vụ vừa qua vì sản lượng thấp hơn dự kiến cùng những vấn đề về chuỗi cung ứng.

Sản lượng tại Colombia được dự báo sẽ giảm 3,1% so với báo cáo trước đó còn 12,6 triệu bao. Cùng với đó, xuất khẩu bị cắt giảm 2,3% so với dự báo trước.

Với nước xuất khẩu cà phê lớn thứ 2 toàn cầu - Việt Nam, sản lượng cà phê cũng được điều chỉnh giảm 2,2% so với dự báo và giảm hơn 4% so với niên vụ 2021-2022 còn ở mức 30,2 triệu bao. Ước tính xuất khẩu giảm nhẹ còn 27,6 triệu bao so với mức 27,7 triệu bao của niên vụ trước.

Theo USDA, khoảng ngày giữa giá arabica so với robusta ngày càng lớn, sẽ hỗ trợ cho xuất khẩu của Việt Nam trong niên vụ mới.

Ngày 11/12, ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch HĐQT Intimex Group đồng thời là Phó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - Cacao (VICOFA) chia sẻ tại Hội nghị quốc tế ngành cà phê Việt Nam năm 2022 rằng sản lượng cà phê của Việt Nam trong niên vụ 2022-2023 dự kiến giảm 10-15% so với niên vụ trước, đạt 1,47 triệu tấn.

Lý do đa phần xuất phát từ diện tích trồng cà phê có xu hướng giảm vì người dân chuyển sang những cây trồng khác như bơ, sầu riêng, trồng xen canh trong vườn vì có hiệu quả cao hơn.

Ông Nam cho biết: “Đã có hàng vụ mới đầu tháng 10 nhưng việc thu hái, phơi sấy diễn ra chậm vì thời tiết mưa nhiều ở giai đoạn này. Chất lượng hạt cà phê cũng có thể chịu tác động, lượng cà nâu nhiều”.

Mặt khác, chi phí nhân công thu hái tăng cao vì thiếu lao động ở địa phương, phải thuê lao động ở các vùng khác đến. Chi phí phân bón vẫn ở mức cao. Tại các nhà máy, chi phí sản xuất thành phẩm và vận hành chế biến tiếp tục gia tăng.

Bên cạnh đó, lạm phát và lãi suất ngân hàng cho vay gia tăng cùng với hạn mức tín dụng giảm có khả năng tạo nên những sức ép về tài chính cho các đại lý xuất khẩu và người nông dân.