Xuất khẩu cá tra tăng chậm nhưng đều ở nhiều thị trường

Theo ghi nhận, từ sau quý 2/2022 đến cuối năm, cũng bởi lạm phát tăng ở các nước châu Âu, Mỹ mà ngành cá tra cũng đã bị ảnh hưởng mặc dù được xem là thực phẩm thiết yếu. Chính vì thế mà xuất khẩu cũng có sự tăng trưởng chậm lại so với thời điểm đầu năm nhưng vẫn được dự báo có một năm đầy khả quan. 

Xuất khẩu cá tra tăng chậm nhưng đều ở thị trường

Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam cho biết, kim ngạch xuất khẩu cá tra trong thời gian 11 tháng qua đạt mức 2,3 tỷ USD, so với cùng kỳ năm 2021 tăng 77%. Trong khi đó, các thị trường được ghi nhận tăng trưởng đều là châu Âu, Trung Quốc, thị trường Mỹ.

Cụ thể, ở thị trường châu Âu ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng đối với xuất khẩu cá tra của Việt Nam trong thời gian qua, so với cùng kỳ năm 2021 tăng 103% đạt mức 109 triệu USD. Chính sự phục hồi mạnh mẽ của châu Âu cũng đã khiến cho tỷ trọng của thị trường tăng từ mức 7% lên mức 8% tổng giá trị xuất khẩu cá tra Việt Nam. Cũng theo đó, những thị trường trọng điểm ở trong khối EU cụ thể Hà Lan ghi nhận tăng 72%, Đức ghi nhận tăng 182% và Bỉ ghi nhận tăng 94%.

Trong khi đó thì một thị trường quan trọng ở châu Âu đó là Anh Quốc, dù là giá trị nhập khẩu cá tra vẫn tăng 32% đạt mức hơn 60 triệu USD nhưng tỷ trọng lại ghi nhận giảm so với năm 2021. Cũng  nằm trong các nước G7 thì Anh chính là thị trường phục hồi chậm nhất sau ứng phó với dịch bệnh COVID-19 và lại bị ảnh hưởng nặng nề bởi lạm phát cũng như khủng hoảng năng lượng, thực phẩm bởi chiến sự Nga - Ukraine nên nhu cầu về thủy sản, kể cả với sản phẩm giá trung bình hay là giá thấp cũng bị sụt giảm. 

Ở khối thị trường Hiệp định CPTPP ghi nhận vẫn chiếm 13% trị giá xuất khẩu cá tra của Việt Nam ghi nhận với hơn 310 triệu USD, so với cùng kỳ năm ngoái tăng 74%. Và Mexico cùng Canada đều là hai thị trường nhập khẩu cá tra nhiều nhất với mức doanh số ghi nhận lần lượt là 101 triệu USD và 55 triệu USD trong thời gian 11 tháng qua. Và cả hai thị trường này cũng đều tăng mạnh việc nhập khẩu cá tra Việt Nam, so với cùng kỳ năm ngoái tăng 67% và 88%. 

Mỹ là thị trường nhập khẩu cá tra Việt Nam lớn thứ 2 và chiếm gần 23% tỷ trọng xuất khẩu cá tra Việt Nam, ghi nhận đạt hơn 540 triệu USD. Đại diện VASEP cho hay, tăng trưởng ở mức 70% của thị trường này chính là kết quả đột phá giai đoạn nửa đầu năm 2022 khi mà kinh tế nước Mỹ chưa rơi vào tình trạng lạm phát. Mặc dù vậy thì tăng trưởng xuất khẩu cá tra sang Mỹ vẫn đang giữ được ở mức tăng dù chậm. Nguyên nhân là vì người tiêu dùng Mỹ phải “thắt lưng buộc bụng” trong chi tiêu để có thể ứng phó lạm phát.

Và theo thống kê của Bộ Nông nghiệp Mỹ, trong thời gian 11 tháng qua thị trường này cũng đã tiến hành nhập khẩu ước đạt mức 127.000 tấn cá tra phi lê đông lạnh từ Việt Nam có tổng giá trị hơn 540 triệu USD, so với cùng kỳ năm ngoái tăng 24% về khối lượng và 91% về giá trị. Giá trung bình nhập khẩu mặt hàng cá phile đông lạnh vào thị trường Mỹ ghi nhận đạt mức 4,26 USD/kg, so với cùng kỳ năm trước tăng 53%. Nếu so với các sản phẩm thủy sản khác nhập khẩu từ Việt Nam vào thị trường Mỹ thì giá cá tra có giá tăng mạnh nhất. Và dù cho tăng trưởng chậm nhưng ngành cá tra cũng được dự báo sẽ đạt kim ngạch 2,4 tỷ USD trong năm 2022.

Xuất khẩu cá tra vẫn còn nhiều dư địa

Các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu cá tra cho biết, dù thị trường thế giới có nhiều biến động và người tiêu dùng có xu hướng tiết kiệm chi tiêu để có thể phù hợp với nguồn thu nhập ở trong giai đoạn khó khăn nhưng nhu cầu thủy sản vẫn được ưu tiên hơn nhiều mặt hàng tiêu dùng khác. 

Giám đốc truyền thông Vasep Pro - bà Lê Hằng cho hay: “Thị trường châu Âu vẫn còn rất nhiều dư địa dành cho cá tra Việt Nam. Điển hình như tại thị trường Anh, mặc dù thị trường Anh rơi vào khủng hoảng, nhưng thị trường này vẫn tiến hành nhập khẩu gần 300 triệu USD thuỷ sản từ Việt Nam, cá tra ghi nhận chiếm 20% giá trị nhập khẩu này, so với cùng kỳ năm 2021 tăng 3%. Trong số đó thì cá tra phile đông lạnh (mã HS 0304) ghi nhận chiếm 90% tổng giá trị xuất khẩu loài này và đạt trên 53 triệu USD còn cá tra nguyên con đông lạnh ghi nhận chiếm gần 4% còn cá tra chế biến chiếm trên 6%”. 

Có thể thấy, lạm phát ở Anh cũng đã liên tục tăng nóng tính từ đầu năm nay và ghi nhận tăng đến mức cao nhất trong thời gian 40 năm qua trong bối cảnh các hộ gia đình cùng với các doanh nghiệp phải tiến hành chống chọi với cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt. Trên thực tế, trước đó người tiêu dùng Anhc cũng sẽ nghiêng về các sản phẩm thực phẩm giá rẻ hơn, trong đó thì các sản phẩm cá thịt trắng vẫn được ưa chuộng hơn hết. 

Nếu như so với các loài cá thịt trắng ghì cá tra phile đông lạnh (mã HS 030462) nhập khẩu vào thị trường Anh ghi nhận có mức giá trung bình tăng ít hơn. Có thể thấy, Việt Nam chính là nguồn cung cấp cá thịt trắng lớn thứ 5 ở trên thị trường Anh, ghi nhận chiếm khoảng 7,5% thị phần. Anh cũng nhập khẩu chủ yếu các loại cá tuyết từ Na Uy, Iceland, Quần đảo Faroe và từ Trung Quốc – đây chính là xưởng gia công, chế biến cá thịt trắng dành cho các nước Châu Âu. 

Ngoài ra thì thông tin từ Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam cho hay, nhà nhập khẩu cá tra Việt Nam từ châu Âu Nomad Foods cũng đã có kế hoạch tăng nguồn nhập khẩu cá tra khi đạt chứng chỉ ASC (đây chính là chứng nhận nuôi thủy sản có trách nhiệm) trong năm 2023 cùng chứng nhận MSC (đánh bắt thủy sản bền vững). Cũng theo như kế hoạch này thì các doanh nghiệp Vĩnh Hoàn và Gò Đàng cũng đã tiến hành ký hợp đồng cung ứng cá tra dành cho thị trường châu Âu trong năm 2023.

Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Vĩnh Hoàn - bà Nguyễn Ngô Vi Tâm cho hay, Vĩnh Hoàn tự hào là một phần ở trong chuỗi cung ứng cá tra có nguồn gốc bền vững được chứng nhận ASC của Nomad Foods đến các thị trường châu Âu. Và sau thời gian nỗ lực, Vĩnh Hoàn cũng đã cố gắng để phát triển nguồn protein lành mạnh này với chất lượng cao nhất từ đó đảm bảo nó được chế biến có trách nhiệm cũng như từ các trang trại tổng hợp và được công nhận. 

Và dù kinh tế trên thế giới vẫn còn nhiều biến động thì lạm phát vẫn còn diễn biến mạnh mẽ, tuy nhiên những dư địa tăng trưởng cũng đã mở ra tia hy vọng tiếp tục phát triển trong khó khăn của ngành cá tra. Và trong nhưng dư địa thị trường này thì còn có thị trường Trung Quốc - đây chính là thị trường top đầu tiêu thụ cá tra nguyên liệu Việt Nam.