Khủng hoảng leo thang, 312 triệu USD thành nợ xấu vì người mua nhà Trung Quốc ngừng trả nợ

Vào hôm 14/7 vừa qua, Ngân hàng Nông nghiệp Trung Quốc đã thông báo họ hiện có 660 triệu nhân dân tệ nợ quá hạn với các dự án nhà chưa hoàn thiện. Đây là con số lớn nhất trong nhóm ngân hàng đã công bố số liệu. Ngân hàng Công thương Trung Quốc (ICBC), ngân hàng lớn nhất Trung Quốc về giá trị tài sản, nắm 637 triệu nhân dân tệ nợ vay. Còn ở Ngân hàng Công nghiệp con số này là 384 triệu nhân dân tệ.

Tổng cộng, tính đến nay, 12 ngân hàng đã công bố số liệu nợ cho vay mua nhà quá hạn  với 2,11 tỷ nhân dân tệ (tương đương 312 triệu USD). Với các ngân hàng Trung Quốc, tỷ lệ nợ xấu của các khoản vay bất động sản thấp hơn nhiều so với các lĩnh vực khác, theo cơ quan quản lý ngân hàng nước này. Tại CCBC, tỷ lệ nợ xấu với lĩnh vực bất động sản vào cuối năm ngoái chỉ chiếm 0,2%.

Tổ chức cho vay mua nhà lớn nhất Trung Quốc, Ngân hàng Xây dựng Trung Quốc khẳng  định rủi ro nhìn chung có  thể kiểm soát bởi số dự án chậm tiến độ ngân hàng này có liên quan khá nhỏ. Hai ngân hàng quốc doanh lớn khác của đất nước tỷ dân là  Bank of China và Bank of Communications cũng ra thông báo cho biết có thể kiểm soát rủi ro.

Số dự án mà người mua nhà ngừng trả nợ vay ngân hàng tại Trung Quốc tăng mạnh chỉ trong vài ngày. Theo số liệu của China Real Estate Information, người mua nhà Trung  Quốc đã ngừng thanh toán các khoản vay tại ít nhất 100 dự án ở hơn 50 thành phố từ hôm 13/7. Như vậy, nếu so sánh với dữ liệu của Jefferies Financial Group, con số này tăng nhanh chóng so với chỉ 28 dự án ngày 11/7 và 58 dự án ngày 12/7.

Điều này làm dấy lên những rủi ro lan truyền sang hệ thống tài chính, đặc biệt khi lĩnh vực bất động sản vẫn đang chịu sức ép vài năm qua và tăng trưởng của Trung Quốc vẫn ì ạch. Tin tức này cũng xuất hiện trong thời điểm giới chức Trung Quốc coi ổn định xã hội là ưu tiên hàng đầu trước thềm Đại hội Đảng năm nay.

Bloomberg đánh giá động thái này làm trầm trọng hơn cuộc khủng hoảng bất động sản tại Trung Quốc và gây rủi ro nợ xấu với các tổ chức tín dụng. Nó cũng cho thấy rõ hơn cơn bão với thị trường nhà đất Trung Quốc ảnh hưởng tới tầng lớp trung lưu và đe doạ sự ổn định xã hội thế nào. Các ngân hàng Trung Quốc đã phải vật lộn với những thách thức từ sức khoẻ tài chính của các chủ đầu tư thì nay tiếp tục phải chuẩn bị với khả năng vỡ nợ của những người mua nhà.

"Hiện tại là thời điểm then chốt để ổn định xã hội", chuyên gia phân tích Griffin Chan nhận định và nói thêm rằng việc không thanh toán các khoản vay có thể mang lại bất ổn cho xã hội

Theo chuyên gia phân tích Shujin Chen tại Jefferies, giới chức Trung Quốc đang đối mặt với tình thế tiến thoái lưỡng nan. Việc nới lỏng các quy định cho vay để tạo điều kiện mua nhà trong lúc chờ dự án hoàn thành có thể tạo cơ hội cho nhiều hành vi vi phạm hơn. Mặt khác, ổn định xã hội vẫn là ưu tiên hàng đầu của Bắc Kinh.

Nomura Holdings cho biết việc từ chối thanh toán các khoản vay bắt nguồn từ thực tế bất động sản ở Trung Quốc thường được bán trước khi chúng xây xong. Tuy nhiên, niềm tin về khả năng hoàn thành các dự án đang yếu đi khi mối lo về nguồn tiền của chủ đầu tư ngày càng tăng.

"Chúng tôi đặc biệt lo ngại về tác động tài chính từ phong trào ngừng trả nợ vay mua nhà. Sự xuống cấp trên thị trường bất động sản Trung Quốc có thể ảnh hưởng xấu đến các tổ chức tài chính trong nước", các chuyên gia kinh tế của Nomura đánh giá.

Tổng nợ xấu có thể còn thay đổi nếu nhiều ngân hàng công bố thêm các số liệu. Theo dự  báo từ công ty chứng khoán GF, khoảng 2.000 tỷ nhân dân tệ nợ vay mua nhà có thể chịu tác động từ đợt tẩy chay trả nợ này.

Trong bối cảnh nợ xấu tăng cao, cổ phiếu của ngành ngân hàng tại Trung Quốc còn có diễn biến tệ hơn so với thị trường chung. Chỉ số theo dõi nhóm ngân hàng, CSI 300 Banks giảm 5,4%, trong khi CSI 300 chỉ mất 2,4%.

Citigroup cho biết giá bán của các dự án bất động sản năm 2022 ở Trung Quốc thấp hơn trung bình khoảng 15% so với 3 năm qua. Theo Chan, các khoản nợ xấu từ việc từ chối trả tiền vay mua bất động sản có thể lên tới 561 tỷ nhân dân tệ (83 tỷ USD). Con số này chiếm khoảng 1,4% tổng dư nợ cho vay bất động sản tại Trung Quốc.

Tác động tổng thể với ngành ngân hàng có thể vẫn trong tầm kiểm soát nhưng tâm lý nhà đầu tư của các tổ chức cho vay bất động sản nhiều như Ngân hàng Xây dựng Trung Quốc (CCBC), Ngân hàng Tiết kiệm Bưu điện (PSBC), Ngân hàng Công thương (ICBC) sẽ bị ảnh hưởng.

Mới đây, chính quyền Bắc Kinh đã họp khẩn cùng đại diện các ngân hàng do lo ngại ngày càng nhiều người vay mua nhà ngừng trả nợ với các dự án bị đình trệ.

Bloomberg trích nguồn tin thân cận cho biết Bộ Nhà ở và Phát triển Đô thị Nông thôn Trung Quốc đã gặp các cơ quan quản lý tài chính cùng nhiều ngân hàng lớn của nước này để thảo luận về vấn đề người mua nhà từ chối trả nợ. Giới chức Trung Quốc đang lo ngại thêm nhiều người vay mua nhà có hành động tương tự.

Cũng theo nguồn tin này, giới chức Trung Quốc đã yêu cầu các cơ quan giám sát các địa phương và ngân hàng báo cáo tác động và liệt kê các dự án bất động sản bị ảnh hưởng trong khu vực quản lý của họ. Một số ngân hàng đã có kế hoạch thắt chặt tiêu chí cho vay tại các thành phố có rủi ro cao.

Một năm qua, các hãng bất động sản nặng nợ của Trung Quốc quay cuồng trong khủng hoảng nợ. Điều này khiến việc xây dựng bị đình trệ, ngày càng nhiều dự án chậm tiến độ. Giá trị bất động sản cũng lao dốc, phần nào châm ngòi cho làn sóng tẩy chay trả nợ của người mua nhà.