Mỹ đề xuất một công ty ngừng bán công nghệ cao cho Trung Quốc, muốn ngăn chặn nước này thống trị lĩnh vực bán dẫn

ASML đang phân phối máy quang khắc cực tím sâu (DUV) tới thị trường Trung Quốc. Hệ thống này này góp phần tạo ra chip trong thiết bị công nghệ như robot, máy tính, điện thoại và xe hơi. Các nhà chức trách Mỹ đang thúc giục chính phủ Hà Lan ngăn chặn công ty này tiếp tục phân phối thiết bị tới các hãng chip của Trung Quốc.

Bloomberg đưa tin rằng trong chuyến thăm của Thứ trưởng Bộ Thương mại Mỹ Don Graves đến Hà Lan và Bỉ hồi cuối tháng 5 và đầu tháng 6, ông đã đưa ra đề xuất trên khi bàn về chuỗi cung ứng. Ông Graves cũng đã gặp CEO Peter Wennink của trụ sở ASML tại Veldhoven (Hà Lan).

Theo nguồn tin thân cận, đề xuất của Mỹ chưa được chính phủ Hà Lan chấp nhận vì những lo ngại về việc gây tổn thất đối với mối quan hệ của Hà Lan và Trung Quốc. Hồi năm 2018, Washington cũng đã yêu cầu các công ty bán dẫn ngừng bán công nghệ cao tới Trung Quốc để ngăn chặn nước này đứng đầu thế giới về ngành sản xuất chip.

Phát ngôn viên của ASML cho biết: “Những cuộc thảo luận như vậy không hề mới mẻ. Quyết định không được đưa ra và chúng tôi không muốn bình luận hay suy đoán về tin đồn”. Về thông tin này, Bộ Thương mại Mỹ và Bộ Ngoại giao Hà Lan cũng đã từ chối đưa ra lời bình.

Trong trường hợp Hà Lan thực hiện theo đề xuất của Mỹ, ngành bán dẫn của Trung Quốc sẽ chịu những tổn hại nặng nề, từ đó gây ảnh hưởng trực tiếp đến các công ty chip lớn như Semiconductor Manufacturing International Corp (SMIC) hay Hua Hong Semiconductor Ltd.

Hồi năm 2018, ASML đã bị áp lực bởi Washington trong việc không thể bán hệ thống quang khắc siêu cực tím (DUV) cho Trung Quốc. Công ty này chuyên cung cấp  hệ thống quang khắc hàng đầu thế giới, giúp các hãng bán dẫn tạo ra chip. DUV là công nghệ hiện đại bậc nhất mà ASML chỉ bán cho 5 hãng chip với giá 164 triệu USD/hệ thống.

Ở một mặt khác, hãng chip Trung Quốc vẫn mua được hệ thống dùng công nghệ cũ hơn (DUV). Bloomberg đưa tin rằng DUV mà Washington muốn ASML ngừng bán là loại tiên tiến nhất, có tên là quang khắc chìm (immersion lithography) hoặc ngâm argon florua (ArFi). Founder Securities cho biết năm 2021, ASML đã bán đi 81 hệ thống ArFi, chiếm thị phần 95%.

Trung Quốc là đối tác thương mại quan trọng của Hà Lan, chỉ xếp sau Đức và Bỉ. Vào hồi tháng 6, Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte đã phản đối việc xem lại mối quan hệ với nước này.

ASML không đồng ý với đề xuất cấm bán hệ thống quang khắc DUV cho Trung Quốc vì đây là công nghệ “đã trưởng thành”, theo CEO Wennink hồi đầu năm. Trong tổng doanh thu của công ty năm ngoái, các nhà máy chip tại Trung Quốc chiếm 14,7%. Những nhà máy này có thể do công ty trong nước hoặc nước ngoài điều hành.

Washington đưa ra đề xuất này trong bối cảnh Tổng thống Joe Biden đang xem xét nới lỏng một số hạn chế về thuế đối với hàng tiêu dùng của Trung Quốc, vốn dĩ đã có từ thời Cựu Tổng thống Donald Trump. Mặc dù có thể nới lỏng các lệnh trừng phạt, nhưng chính quyền ông Biden vẫn muốn hạn chế khả năng tiếp cận công nghệ cao của Trung Quốc giống như mục tiêu của người tiền nhiệm.

Vì những lo ngại về an ninh quốc gia, Applied Materials và Lam Research - những công ty có hệ thống sản xuất chip lớn của Mỹ cũng bị cấm bán một số công nghệ cao cho SMIC. 

Johnson Wang, nhà phân tích tại Viện Nghiên cứu Kinh tế Đài Loan cho biết: “Trong lĩnh vực bán dẫn, hệ thống quang khắc là thiết bị khó có thể thay thế nhất của Trung Quốc. Nếu không có DUV từ nước ngoài, việc Trung Quốc có thể phát triển ngành công nghiệp chip sẽ bị gián đoạn”.