Hàng loạt cái tên nước ngoài chiếm lĩnh thị trường gọi đồ ăn online tại Việt Nam

Báo cáo xu hướng giao nhận thực phẩm và hàng hóa của Grab cho thấy người dùng tại ASEAN đang dùng ứng dụng giao hàng như một cách để tìm kiếm món ăn. Có tới 88% người dùng biết tới một cửa hàng thông qua ứng dụng và có 77% lướt các ứng dụng khi chưa chọn được cửa hàng và nhà hàng như ý muốn.

Nhằm đáp ứng nhu cầu giao nhận của người dùng, các nhà hàng cũng đang tăng cường số hóa. Có 9/10 nhà hàng tại Việt Nam cho biết nền tảng giao hàng là dịch vụ không thể thiếu với hoạt động kinh doanh, thậm chí con số này còn cao hơn so với mức trung bình trong khu vực.

Việc ứng dụng công nghệ vừa giúp gia tăng lượng khách hàng và đơn hàng vừa giúp doanh nghiệp trong mảng dịch vụ F&B giảm thiểu chi phí mặt bằng, tiếp thị hay nhân sự. Tăng thu giảm chi luôn là mục tiêu hàng đầu của các nhà hàng hậu đại dịch.

Thị trường chỉ quay quanh một vài cái tên…

Báo cáo của Google, Temasek và Bain & Company cho thấy Việt Nam có nền kinh tế số tăng trưởng với tốc độ nhanh nhất trong khu vực. Dự kiến tổng giá trị hàng hóa (GMV) của Việt Nam đạt 24 tỷ USD năm 2022, tăng 28% so với năm ngoái nhờ thương mại điện tử tăng trưởng 26%.

Có khoảng 90% người tiêu dùng kỹ thuật số cho biết vẫn tiếp tục duy trì, và tăng sử dụng các nền tảng thương mại điện tử trong 1 năm tới, con số với dịch vụ giao đồ ăn là 82%.

Quy mô nền kinh tế số năm 2025 có thể tăng lên 49 tỷ USD. Trong đó, 5 tỷ USD đến từ lĩnh vực vận tải và giao đồ ăn, với tỉ lệ tăng trưởng kép hàng năm đạt 21% so với năm nay.

Giống như “xe ôm công nghệ”, lĩnh vực giao nhận đồ ăn vốn đã xuất hiện từ lâu, tạo nên một cuộc cạnh tranh quyết liệt trong nửa thập kỷ qua. Thế nhưng thị trường không có tình trạng người đi kẻ ở mà ngược lại, chỉ tập trung vào tay một vài ứng dụng.

Theo ghi nhận của báo cáo hồi tháng 12/2020 từ Q&Me, hai dịch vụ gọi đồ ăn phổ biến nhất là GrabFood, Now (nay là ShopeeFood) khi có tới 73% người từng sử dụng. Đối với GoFood và Baemin, con số là 46%, còn Loship chỉ là 2%. Số người dùng thường xuyên của các thương hiệu này lần lượt này 37%, 34%, 11%, 16% và 2%.

Q&Me cho biết, vào năm 2021, đa số ứng dụng đều sụt giảm tỉ lệ người từng sử dụng vào năm 2021, ví dụ như GrabFood giảm 73% còn 72%, ShopeeFood giảm từ 73% còn 66%. Chỉ một số cái tên mới gia nhập như Baemin và Loship cải thiện được từ 46% lên 54% và 14% lên 21% tương ứng.

Thực tế cho thấy không chỉ tại Việt Nam, mà còn ở phần lớn thị trường thuộc Đông Nam Á đều chứng kiến Grab thống lĩnh mảng gọi đồ ăn. Công ty phân tích Momentum Works cho biết tổng GMV của thị trường giao đồ ăn dẫn đầu Đông Nam Á đạt tới 15,5 tỷ USD vào năm 2021. Grab đóng góp tới 49% vào con số này.

Doanh nghiệp nước ngoài chiếm lĩnh thị trường

Có thể thấy thị trường gọi đồ ăn Việt Nam hiện đa phần được chi phối bởi nhóm doanh nghiệp nước ngoài nếu nhìn vào hàng loạt cái tên quen thuộc như GoFood, GrabFood, Baemin, ShopeeFood, Loship… Một thực tế khác cho thấy những ứng dụng “made in Vietnam” đã từng sở hữu vị thế vững chắc tại thị trường trong nước trước khi rơi vào tay những cái tên ngoại.

Now (hay còn gọi là Delivery Now) là ứng dụng giao hàng sớm ở Việt Nam, nhất là mảng giao đồ ăn, được thành lập từ năm 2016 bởi Công ty CP Foody (thành lập vào tháng 6/2012 bởi ông Đặng Hoàng Minh).

Cách đây 5 năm, 82% trong cổ phần Foody trị giá 64 triệu USD đã được thâu tóm bởi tập đoàn Sea Limited (công ty mẹ của Shopee, Garena, SeaMoney). Sea trước đó từng là nhà đầu tư dành cho Foody trong vòng gọi vốn series B năm 2015.

Ứng dụng Now vào cuối năm 2021 chính thức đổi tên thành ShopeeFood, chính thức sáp nhập vào hệ sinh thái của Shopee ngoài dịch vụ mua hàng thương mại điện tử và thanh toán trực tuyến ShopeePay.

Loship thuộc sở hữu của Lozi là một ứng dụng thuần Việt khác. Được thành lập vào năm 2017, Loship có 1 triệu khách hàng, 20.000 đối tác tài xế với 10 dịch vụ bên cạnh giao đồ ăn như gọi xe, đi chợ, thương mại điện tử, vận chuyển hàng, theo tuyên bố tính đến tháng 6/2019.

Năm 2018, thông tin Uber rời thị trường Việt Nam cũng như Đông Nam Á đã gây chấn động trên thị trường gọi xe công nghệ. Grab nhân cơ hội đó đã tiếp quản mảng kinh doanh của đối thủ và dịch vụ UberEats.

Vào tháng 5/2018, Grab đã thử nghiệm GrabFood tại TP HCM và chính thức đi vào hoạt động sau đó một tháng. Vào tháng 10 năm đó, dịch vụ bắt đầu được triển khai tại Hà Nội.

Năm 2018 cũng là năm mà thị trường gọi xe công nghệ có sự góp mặt của ông lớn nước ngoài mới là GoViet (nay là Gojek). Ở giai đoạn khởi đầu, GoViet có 3 dịch vụ chính là GoSend, GoFood và GoBike tại Hà Nội và TP HCM.

Vào năm 2019, Baemin có mặt tại thị trường Việt Nam, được xem là ứng dụng gọi đồ ăn có lịch sử M&A phức tạp nhất hiện tại.

Tiền thân của Baemin là ứng dụng Vietnam, được thành lập bởi Jochem Lisser, một người Hà Lan sinh sống ở Việt Nam vào tháng 2/2011. Người này muốn khắc phục tình trạng không có dịch vụ nào phục vụ nhu cầu đặt đồ ăn trực tuyến và giao hàng tận nơi.

Vietnammm từng quản lý mảng giao nhận đồ ăn trực tuyến của Rocket Internet là Foodpanda gia nhập thị trường Việt từ năm 2012, sau khi nền tảng này rời khỏi thị trường Việt năm 2015.

doanh nghiệp đứng sau Baemin là Woowa Brothers vào cuối tháng 2/2019 đã thâu tóm Vietnammm. Tập đoàn Delivery Hero vào tháng 3/2021 tiếp tục hoàn tất thâu tóm Woowa Brothers. Đây cũng là ông chủ mới của Foodpanda kể từ năm 2016, từng nhận khoản đầu tư gần 800 triệu USD từ Rocket Internet.