Một quyết định thay đổi hoàn toàn cục diện Shopee, Grab 

Năm 2022 là một năm đáng quên của những gã khổng lồ công nghệ như Grab, Shopee… Không còn chứng kiến sự tăng trưởng hai con số cùng giá trị cổ phiếu leo cao, tình trạng lạm phát và lãi suất đã khiến hai công ty này nhanh chóng rơi vào cuộc khủng hoảng tài chính. 

Kể từ đầu năm, Grab và Shopee đã phải thay đổi kế hoạch kinh doanh từ việc tập trung tăng trưởng sang thúc đẩy lợi nhuận. Trải qua vài tháng khó khăn cùng việc cắt giảm chi phí đã phần nào giúp kết quả kinh doanh trong 6 tháng đầu năm của hai công ty này chuyển biến tích cực.

Cắt giảm chi phí, tinh gọn bộ máy

Sea Limited - công ty mẹ Shopee công bố báo cáo quý III cho thấy tổng doanh thu GAAP đạt 3,1 tỷ USD, tăng 17,4% so với cùng kỳ 2021 khi đạt lợi nhuận gộp là 1,2 tỷ USD, tăng 21,7%.

Tuy khoản lỗ ròng là 569,3 triệu USD nhưng vẫn giảm 38,9% so với quý II. Tương tự, khoản lỗ hệ số EBITDA đạt 357,7 triệu USD, tăng gấp đôi so với cùng kỳ nhưng giảm khoảng 30% so với quý II.

Bất chấp việc mảng kinh doanh giải trí kỹ thuật số (Garena) cũng như doanh thu kém của tài chính kỹ thuật số (SeaMoney), thì Shopee vẫn là trụ đỡ của Sea khi thu về 1,92 tỷ USD, tăng 32,4% so với cùng kỳ năm 2021 và 11,7% so với quý II.    Doanh thu cốt lõi (chủ yếu từ quảng cáo và phí giao dịch) tăng 54,1% so với cùng kỳ, đạt 1 tỷ USD, phần nào cải thiện khả năng sinh lời của nền tảng sàn thương mại điện tử này. Thực tế, động thái nâng một số loại chi phí trên thị trường của Shopee cũng góp phần cho sự tăng trưởng này. 

Chẳng hạn tại Singapore từ ngày 1/8, Shopee đã tăng phí giao dịch từ 1,5% lên 2% với mỗi đơn giao hàng thành công. Tại Việt Nam từ từ ngày 2/10, Shopee tăng phí cố định từ 1,5% lên 2,5%.

Nhà phân tích Sachin Mittal của DBS Group Holdings đã tiết lộ về thu nhập từ phí hoa hồng chiếm phần lớn doanh thu của sàn TMĐT này và việc nâng mức hoa hồng sẽ giúp cải thiện khả năng kiếm tiền của họ. 

Đồng thời, Shopee và công ty mẹ đã cắt giảm lượng nhân sự khá lớn. Một nguồn tin chia sẻ với Bloomberg rằng, Sea Limited đã sa thải khoảng 7.000 nhân viên trong vòng 6 tháng qua. Mới đây, khoảng 100 nhân viên thuộc mảng thương mại điện từ của Shopee đã nhận thông báo sa thải vào ngày 14/11.

Nhờ những chính sách này, công ty mẹ Shopee đã tiết kiệm được 77,4 triệu USD trong quý III. Ngoài mảng nhân sự, Shopee còn dừng hoạt động tại các thị trường lớn như Ấn Độ, châu Âu, Mỹ Latinh kể từ giữa năm nay. 

Thay vì việc đốt tiền để thu hút khách hàng và chiếm thị phần như những năm trước. Shopee hiện tại đã điều chỉnh giảm mạnh chi phí tiếp thị và bán hàng còn 575,7 triệu USD, giảm 16,4%.

Khoản lỗ hệ số EBITDA đã điều chỉnh của Shopee thu hẹp lại 495,7 triệu USD, cải thiện 23,5% so với quý II. Dự kiến vào cuối năm 2023, Shopee sẽ hòa vốn EBITDA đã điều chỉnh.

Ngay sau khi báo cáo quý được công bố, cổ phiếu của Sea Limited (SE) trên sàn New York đã tăng mạnh lên 62,31 USD đơn vị từ con số 45,8 USD/đơn vị, tương đương mức tăng 36%. Vốn của doanh nghiệp này giao động trên 30 tỷ USD. 

Tuy nhiên, so với giai đoạn hoàng kim của tháng 11/2021, giá cổ phiếu và vốn hóa công ty giảm trên dưới 84% giá trị. 

Gắng sức để thoát lỗ

Doanh thu của mảng gọi xe di chuyển và giao hàng đã kết hợp với việc cắt giảm khuyến mãi giúp cho ứng dụng gọi xe hàng đầu Đông Nam Á - Grab thu về 382 triệu USD, tăng 143% so với cùng kỳ năm 2021. 

Grab ghi nhận khoản lỗ ròng 342 triệu USD, giảm tới 65% so với cùng kỳ ở mức 1 tỷ USD. Lỗ hệ số EBITDA đã điều chỉnh giảm 24%, đạt 161 triệu USD. 

“Kết quả trong quý III của chúng tôi đã chứng minh khả năng thúc đẩy tăng trưởng cùng với lợi nhuận. Mảng giao đồ ăn và giao hàng gần như hòa vốn theo hệ số EBITDA đã điều chỉnh. Khoản lỗ chung của Grab đã thu hẹp đáng kể trong giai đoạn này” - Giám đốc điều hành kiêm đồng sáng lập Grab Anthony Tan cho biết. 

Grab cũng thực hiện những biện pháp cắt giảm chi phí tương tự Shopee. GMV và doanh thu của hãng tăng trưởng hai con số. Tuy nhiên, ứng dụng chỉ tung ra tổng 476 triệu USD cho ưu đãi tới đối tác và khách hàng, tăng 4% so với cùng kỳ, giảm 9% so với quý II và giảm 15% so với quý I.

Trong năm 2021, Grab đã chi hơn 1,7 tỷ USD vào hoạt động ưu đãi tới đối tác và khách hàng. Thực tế là CEO Grab khẳng định đã cắt giảm ưu đãi cho tài xế đối tác từ giữa năm để đáp ứng mục tiêu về lợi nhuận và để công ty tăng trưởng bền vững. 

Kết quả thuận lợi tạo ra điều kiện tốt cho ứng dụng nâng dự báo doanh thu từ 1,25 - 1,3 tỷ USD lên 1,32 - 1,35 tỷ USD. Khoản lỗ hệ số EBITDA đã điều chỉnh giảm xuống 315 triệu USD.

Doanh số mảng giao hàng cũng tăng 250% lên 171 triệu USD từ con số 49 triệu USD. Mảng giao hàng của Grab lần đầu tiên chứng kiến tín hiệu tích cực, sớm hơn đáng kể so với dự báo trước đây. Hệ số EBITDA đã điều chỉnh của dịch vụ giao đồ ăn dương sớm hơn hai quý.

Doanh số mảng gọi xe cũng tăng tới 101%, từ 88 triệu USD lên đến 176 triệu USD. Lãi EBITDA đã điều chỉnh tăng lên 135 triệu USD từ con số 64 triệu USD. Hiện tại, cổ phiếu Grab trên sàn New York dao động quanh 3 USD/đơn vị, vốn hóa trị giá 11,5 tỷ USD, giảm 57% giá trị so với thời điểm IPO năm 2021.