Điểm danh ba xu hướng của ngân hàng số tại Việt Nam trong năm 2024

Ghi nhận, trong năm 2023, ngành Ngân hàng toàn cầu phải đối mặt với nhiều thử thách bởi biến động kinh tế vĩ mô.

Chính vì thế, động thái các ngân hàng bán lẻ chú trọng đến việc hồi phục và đổi mới được xem là một tín hiệu tích cực, đặc biệt là trong bối cảnh các ngân hàng Việt Nam đang đặt mục tiêu bứt phá trong năm 2024.

Bước vào năm 2024, có những xu hướng nào sẽ mang đến dấu ấn mạnh mẽ đối với ngành Ngân hàng Việt Nam?

Có thể thấy, chuyển đổi số đang trở thành ưu tiên cấp thiết trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội trong năm 2021-2030 theo văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIII cũng như được Thủ tướng Phạm Minh Chính phê duyệt trong khuôn khổ Chương trình "Chuyển đổi số Quốc gia đến năm 2025, định hướng đến 2030".

Vậy, các ngân hàng Việt Nam cần phải làm gì để có thể bắt kịp và tận dụng cơ hội từ làn sóng đổi mới này, tạo ra bước nhảy vọt và vươn lên ngang tầm với các ngân hàng số quốc tế?

Như thế, thanh toán, trí tuệ nhân tạo (AI), ESG (Môi trường - Xã hội - Quản trị) sẽ là những xu hướng then chốt giúp thúc đẩy quá trình phát triển của ngành Ngân hàng số ở Việt Nam.

Thanh toán không tiền mặt “lên ngôi”

Ở Việt Nam, từ năm 2017, Samsung Pay đã được triển khai và Google Wallet ra mắt vào hồi tháng 11/2022. Trong năm 2023, Việt Nam đã trở thành quốc gia thứ ba ở khu vực Đông Nam Á hỗ trợ Apple Pay, chỉ đứng sau Malaysia và Singapore.

Song song với đó, Chính phủ Việt Nam cũng vừa gia hạn thời gian thí điểm tài khoản thanh toán viễn thông (telecom payment account) dùng để thanh toán cho hàng hóa và dịch vụ có giá trị nhỏ đến hết ngày 31/12/2024.

Và Việt Nam cũng đã bắt đầu thí điểm hình thức thanh toán này kể từ ngày 9/3/2021. Hình thức này cho phép người dùng thực hiện nhiều giao dịch khác nhau qua tài khoản mạng viễn thông như là trả tiền hàng hóa, dịch vụ có giá trị nhỏ, chuyển tiền, nạp tiền, rút tiền ở các điểm giao dịch của nhà mạng trên toàn quốc mà không cần phải sở hữu tài khoản ngân hàng, điện thoại thông minh, kết nối internet.

Chính phủ Việt Nam cũng đặt mục tiêu giảm tỷ lệ thanh toán bằng tiền mặt xuống chỉ còn 8% vào năm 2025. Chính điều này cũng mở ra cơ hội lớn cho các ngân hàng có thể gia tăng doanh thu từ phí dịch vụ thông qua việc cung cấp những giải pháp thanh toán đa kênh cho khách hàng, đối tác thương mại.

Những giải pháp mới này có thể đóng vai trò như là một mảnh ghép ở trong các dịch vụ kỹ thuật số mà ngân hàng cung cấp.

Trí tuệ nhân tạo (AI) trở thành chủ đạo

Trong năm 2023 đánh dấu cột mốc quan trọng khi mà Trí tuệ Nhân tạo (AI) trở thành tâm điểm trên quy mô toàn cầu.

Theo như nghiên cứu toàn cầu thời gian gần đây mang tên "Byte-Sized Banking" (tạm dịch là "Khi ngành Ngân hàng được tính theo đơn vị Byte") do Economist Impact Research và Temenos cùng thực hiện cho thấy, có đến 75% người tham gia khảo sát cho rằng AI sẽ có ảnh hưởng lớn đến lĩnh vực ngân hàng, hơn 70% tin rằng việc khai thác tiềm năng của AI chính là yếu tố cốt lõi giúp cho các ngân hàng tạo ra được sự khác biệt quan trọng ở trong tương lai.

Trong hai năm liên tục, nền kinh tế số Việt Nam phát triển nhanh nhất Đông Nam Á và đang sở hữu được vị thế thuận lợi để nắm bắt những cơ hội, tận dụng AI để cải thiện trải nghiệm thanh toán cho cả người tiêu dùng lẫn doanh nghiệp.

Dự kiến, nền kinh tế số của Việt Nam sẽ đạt tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) lên mức 20%.

Cũng theo nghiên cứu "Byte-Sized Banking" được thực hiện bởi Economist Impact Research và Temenos cho thấy, có đến 75% người tham gia khảo sát cho rằng AI sẽ có sức ảnh hưởng lớn đến với lĩnh vực ngân hàng.

Theo đó, các ngân hàng và tổ chức tài chính có thể định hình lại thị trường cạnh tranh ở trong ngành dịch vụ tài chính bằng cách sử dụng AI để thu hút và tăng cường kết nối với khách hàng, tối ưu hóa hiệu quả hoạt động.

Và AI cung cấp khả năng đánh giá tín dụng nhanh chóng hơn cho cả người tiêu dùng và doanh nghiệp, đồng thời cũng giúp cho quá trình thẩm định tín dụng, thu hồi nợ trở nên minh bạch, đáng tin cậy hơn.

Cùng với đó, công nghệ này cũng tăng cường khả năng bảo vệ, phát hiện gian lận và cải thiện quy trình xử lý các khiếu nại, tranh chấp, tự động hóa dịch vụ tư vấn tài chính.

Điều này cũng mang đến trải nghiệm tốt hơn cho người dùng, giúp ngân hàng cung cấp các dịch vụ tài chính thông minh cho khách hàng như là xây dựng các giải pháp cũng như các ưu đãi siêu cá nhân hóa.

Tiêu chuẩn ESG (Môi trường - Xã hội - Quản trị): Tam giác vàng cho phát triển bền vững

Có thể thấy, Việt Nam là một trong những quốc gia có khả năng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ việc biến đổi khí hậu với tổn thất ước tính lên đến 523 tỷ USD, tương đương với 14,5% GDP vào năm 2050. Chính vì thế mà việc phát triển tài chính xanh đóng vai trò vô cùng quan trọng trên hành trình phát triển bền vững.

Trong một nghiên cứu được thực hiện bởi Economist Impact Research mới đây cho thấy, xu hướng lấy khách hàng làm trung tâm đang thúc đẩy ngành Ngân hàng tích cực tích hợp những yếu tố ESG vào sản phẩm cũng như dịch vụ của mình (có 73% ngân hàng tham gia khảo sát) đồng thời cũng cấp vốn cho những dự án thân thiện với môi trường (có 74% ngân hàng tham gia khảo sát).

Những con số này không chỉ phản ánh một xu hướng thị trường đang vươn mình mà còn mở ra được cơ hội lớn cho các doanh nghiệp trong tương lai. Và hòa mình cùng với dòng chảy phát triển trên toàn cầu, Việt Nam đã đề ra khung đầu tư nhằm mục đích hỗ trợ tài chính cho quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế giảm phát thải thấp.

Trong báo cáo của PwC có chỉ ra, có đến 88% doanh nghiệp được khảo sát trong lĩnh vực tài chính đã và đang lên kế hoạch thực hiện những cam kết về ESG. Để có thể tăng tốc và giải bài toán ESG thì các tổ chức tài chính cần xây dựng kế hoạch hành động một cách toàn diện, đồng thời cũng tích hợp ESG vào từng khía cạnh hoạt động.

Cũng theo một nghiên cứu mới đây được thực hiện bởi Economist Impact Research cho thấy, xu hướng lấy khách hàng làm trung tâm đang thúc đẩy ngành ngân hàng tích cực tích hợp những yếu tố ESG vào sản phẩm cũng như dịch vụ của mình.

TS. Lê Xuân Nghĩa - Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ Quốc gia cho biết, các doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp niêm yết nói riêng nên chủ động tích hợp các nguyên tắc ESG vào quá trình hoạt động, tận dụng các cấu trúc và nguồn lực có sẵn của tổ chức. Nếu như doanh nghiệp xem ESG là cơ hội để thúc đẩy kinh doanh thay vì chỉ là nghĩa vụ, trách nhiệm thì cần phải chủ động thực hiện. Tại đây, bên cạnh nỗ lực của doanh nghiệp thì cơ quan quản lý cũng nên xây dựng các chính sách rõ ràng để tạo điều kiện thuận lợi cho tiến trình chuyển đổi ESG cùng với hướng dẫn chi tiết những phương thức báo cáo phát triển bền vững.

Năm Giáp Thìn sẽ đón nhận những cơ hội bứt phá lớn

Tổng quan, ba xu hướng chủ đạo đó là Thanh toán không tiền mặt, Trí tuệ Nhân tạo (AI), và ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị) đang mở đường cho những đổi mới ở Việt Nam trong thời gian sắp tới. Và năm 2024 chắc chắn sẽ mang đến nhiều cơ hội cho những ngân hàng đã sẵn sàng trong việc đón đầu thay đổi.

Có thể thấy, trong bối cảnh Châu Á - Thái Bình Dương đang bước vào giai đoạn lạm phát cùng với lãi suất thấp thì Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) đưa ra dự báo Việt Nam có tiềm năng đạt mức tăng trưởng GDP ấn tượng 6% trong năm 2024, con số này gấp đôi mức tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

Với chiến lược cùng với đối tác phù hợp thì các ngân hàng Việt Nam sẽ có trong tay hàng loạt cơ hội lớn trong năm Giáp Thìn. Và điều này cũng đồng nghĩa với chiến lược chuyển đổi số trước năm 2030 có thể sẽ đạt được trước thời hạn./.