Đến năm 2025, tất cả các Bộ phải có đơn vị chuyên trách về chuyển đổi số 

Số lượng cán bộ chuyên trách chuyển đổi số còn ít 

Mới đây, Bộ Thông tin và Truyền thông đưa ra lấy ý kiến các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp về dự thảo Đề án “Kiện toàn tổ chức, bộ máy và nâng cao năng lực quản lý nhà nước và thực thi pháp luật về chuyển đổi số từ trung ương đến địa phương giai đoạn 2023 - 2025, định hướng đến năm 2030”. 

Một trong những nội dung đáng chú ý của Đề án là đến năm 2025 tất cả các Bộ sẽ có đơn vị chuyên trách về chuyển đổi số dựa trên cơ sở kiện toàn hoặc bổ sung nhiệm vụ về chuyển đổi số cho đơn vị chuyên trách về công nghệ thông tin. 

Trong những năm gần đây, chuyển đổi số quốc gia là một chủ trương lớn được Đảng, Nhà nước quan tâm chỉ đạo, định hướng triển khai. Đồng thời được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cụ thể hóa, nêu ra trong nhiều văn bản quan trọng, đây là cơ sở để triển khai chuyển đổi số ở mọi lĩnh vực. 

Để thực hiện thành công chủ trương lớn này trên cả nước cần một mạng lưới cơ quan đủ mạnh, vừa thúc đẩy, vừa thực thi quản lý nhà nước về chuyển đổi số, được xác định đúng vai trò và được tao cho đầy đủ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn. 

Dự thảo Đề án nêu rõ, việc các bộ, ngành, địa phương đang giao cho đơn vị chuyên trách công nghệ thông tin (Cục công nghệ thông tin/Trung tâm Thông tin, Sở Thông tin và Truyền thông) làm đầu mối chủ trì, tổ chức thực hiện các nhiệm vụ chuyển đổi số.

Tuy nhiên trong thực tế, khối lượng công việc ngày càng lớn, quản lý đa ngành, đa lĩnh vực thì tổ chức bộ máy và điều kiện nhân lực của các đơn vị chuyên trách công nghệ thông tin các bộ, ngành, địa phương có nguy cơ ngày càng bị thu hẹp, cắt giảm. Điều này dẫn đến việc không đảm bảo năng lực, điều kiện thực hiện nhiệm vụ được giao. Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, khi một “mắt xích” nhỏ không đảm bảo được công việc thì có thể làm chậm cả quá trình chuyển đổi số quốc gia. 

Số liệu thống kê của Bộ Thông tin và Truyền thông tại các địa phương cho thấy, tỷ lệ cán bộ chuyên trách công nghệ thông tin tại các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ tăng không đáng kể từ năm 2016 đến nay. Tỷ lệ cán bộ chuyên trách công nghệ thông tin tại các địa phương hiện khá thấp, chỉ chiếm chưa đến 2% nhân lực trong các cơ quan nhà nước tại địa phương. Tỷ lệ công chức, viên chức chuyên trách, kiêm nhiệm về chuyển đổi số còn thấp. 

Quá trình chuyển đổi số tại các địa phương, khối lượng công việc và yêu cầu nghiệp vụ đối với lĩnh vực ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số ngày càng cao. Nhưng vấn đề lớn đặt ra là thiếu hụt nguồn nhân lực tại các cơ quan chuyên trách công nghệ thông tin, chuyển đổi số tại địa phương, chất lượng nhân lực cũng chưa đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ đặt ra trong thời gian tới. 

Thống kê đến hết năm 2022, số lượng nhân sự chuyên trách chuyển đổi số còn mỏng, trung bình chiếm 2,64% tổng số công chức, viên chức của bộ, ngành, địa phương (trung bình khối tỉnh là 2.56%; trung bình khối bộ 4.05%). Theo khuyến nghị của Bộ Thông tin và Truyền thông yêu cầu tối thiểu 10%. 

Bộ Thông tin và Truyền thông nhận định, chuyển đổi số là một lĩnh vực non trẻ; quá trình để hình thành bộ máy quản lý nhà nước về chuyển đổi số còn mới so với lịch sử hình thành của ngành thông tin và truyền thông. Kết quả đánh giá cho thấy sự phân công, phân cấp, phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước về chuyển đổi số và liên quan đến chuyển đổi số chưa tương xứng với nhiệm vụ về chuyển đổi số và liên quan đến chuyển đổi số chưa tương xứng với nhiệm vụ về chuyển đổi số theo chủ trương và định hướng của Đảng và Nhà nước. Do đó cần phải rà soát và điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ cho phù hợp. 

Bộ Thông tin và Truyền thông nhận định, Chương trình Chuyển đổi số quốc gia hiện đã đi đến giữa chặng đường, Chính phủ cũng đã quyết liệu chỉ đạo các bộ, ngành địa phương tiếp tục đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số theo hướng mang lại kết quả thực chất, bền vững, ưu tiên nguồn lực nhằm đạt được các chỉ tiêu quan trọng trong các Chương trình, Chiến lược quốc gia về phát triển Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số. 

Xây dựng mạng lưới cơ quan chuyên trách về chuyển đổi số

Vấn đề phát triển mạng lưới cơ quan chuyên trách chuyển đổi số và nâng cao năng lực quản lý nhà nước, thực thi chuyển đổi số từ Trung ương đến từng địa phương để chuyển đổi số trở thành nhiệm vụ toàn dân ngày càng trở nên bức thiết. Vì vậy, việc Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành Đề án được xác định như “kim chỉ nam” thống nhất và xuyên suốt về chủ trương và đề ra các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu để giải quyết vấn đề này. 

Dự thảo Đề án của Bộ Thông tin và Truyền thông nhấn mạnh quan điểm “việc kiện toàn tổ chức, bộ máy và nâng cao năng lực quản lý nhà nước và thực thi về chuyển đổi số là yếu tố then chốt góp phần cụ thể hóa định hướng, giải pháp thực hiện 3 đột phá chiến lược theo tinh thần đại hội XIII của Đảng trong triển khai chuyển đổi số gồm: hoàn thiện thể chế, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng hạ tầng phục vụ quản lý và thực thi pháp luật về chuyển đổi số”.

Việc hình thành tổ chức bộ máy nhà nước quản lý nhà nước về chuyển đổi số từ trung ương đến địa phương, thống nhất đầu mối, sự phân công rõ ràng, cụ thể, xác định rõ nhiệm vụ của các cơ quan chuyên trách về chuyển đổi số từ trung ương đến địa phương. Đặc biệt nâng cao hiệu lực, hiệu quả, phát huy vai trò của chuyển đổi số trong phát triển kinh tế xã hội tại cấp cơ sở.  

Ưu tiên phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức thực hiện chuyển đổi số, đáp ứng đủ về số lượng, hài hòa về cơ cấu, phù hợp theo đặc thù lĩnh vực, vùng, miền với đầy đủ công cụ, nền tảng số phục vụ hoạt động công vụ.

Dự thảo Đề án của Bộ Thông tin và Truyền thông đặt mục tiêu đến năm 2025, 100% Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ có đơn vị chuyên trách về chuyển đổi số trên cơ sở kiện toàn hoặc bổ sung nhiệm vụ về chuyển đổi số cho đơn vị chuyên trách về công nghệ thông tin.

100% Tổng Cục, Cục, Thanh tra, Văn phòng, đơn vị sự nghiệp thuộc bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; Sở, ban, ngành thuộc UBND tỉnh, thành phố; UBND cấp huyện, xã phân công, chỉ định bộ phận hoặc đầu mối thực hiện chức năng tham mưu và thực thi pháp luật về chuyển đổi số.

Bảo đảm kiện toàn các đơn vị chuyên trách về chuyển đổi số thuộc Bộ, ngành, địa phương có cơ cấu hợp lý, được sắp xếp, bố trí lại hoặc bổ sung kịp thời biên chế dựa trên cơ sở biên chế hiện có của đơn vị nhằm đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ được giao về chuyển đổi số; phát triển Chính phủ điện tử, hướng tới Chính phủ số; phát triển kinh tế số và xã hội số.

Dự thảo cũng đặt mục tiêu đến năm 2025 có 80% cán bộ tham mưu và thực thi pháp luật về chuyển đổi số từ trung ương đến địa phương, đặc biệt là cấp huyện, xã được đào tạo về chuyên môn, kỹ năng số, quản lý nhà nước, ngoại ngữ, các yêu cầu khác nhằm phục vụ công tác quản lý nhà nước về chuyển đối số.