Công ty khởi nghiệp tại Đông Nam Á khó huy động vốn trong năm sau

Theo Doanh Nghiệp & Kinh Doanh, CNBC trích dẫn lời của nhà đồng sáng lập và đối tác quản lý tại Alpha JWC Ventures có trụ sở tại Indonesia, Jefrey Joe rằng: “Trong năm tới, điều quan trọng nhất cần chú ý là cách mà các doanh nghiệp sẽ phát triển, bảo vệ giá trị thương hiệu cũng như tồn tại trong một môi trường đầy rủi ro”.

“Thời kỳ gọi vốn một cách dễ dàng của các startup giờ đây chỉ còn là quá khứ”, theo Yinglan Tan, Giám đốc điều hành và đối tác quản lý sáng lập tại Insignia Ventures Partners có trụ sở tại Singapore.

Công ty dữ liệu Crunchbase cho thấy các doanh nghiệp được hỗ trợ bởi vốn đầu tư mạo hiểm chỉ gọi vốn được 369 tỷ USD trong 3 quý đầu năm nay, thua xa so với mức kỷ lục là 679,4 USD của cùng kỳ năm ngoái.

Khu vực Đông Nam Á cũng nằm trong vòng xoáy chịu tác động. Ông Gavin Teo, đối tác chung của Altara Ventures cho biết hợp đồng triển khai vốn đầu tư mạo hiểm tại Đông Nam Á chỉ tăng 25-30% trong năm 2022, chủ yếu tập trung tại Indonesia. Bên cạnh đó, lượng vốn đổ dồn vào những vòng gọi vốn Series B+ và giảm dần ở giai đoạn hạt giống như Series A.

Thế nhưng, theo thông tin từ CNBC, tình trạng này diễn ra không phải do các quỹ đầu tư mạo hiểm thiếu thanh khoản. Theo nhà đồng sáng lập và đối tác quản lý khu vực châu Á tại Antler - Jussi Salovaara, đa số các quỹ đầu có vốn để triển khai, tuy nhiên họ đang tìm kiếm cơ hội đầu tư tốt hơn.

Dữ liệu từ nền tảng dữ liệu thị trường tư nhân PitchBook cho thấy các quỹ đầu tư mạo hiểm đã gọi vốn được 151 tỷ USD trong 3 quý đầu năm 2022, vượt qua mọi khoản huy động vốn cả năm của bất kỳ năm nào trước đó.

Vào tháng 6, Sequoia Đông Nam Á đã gọi vốn được 850 triệu USD. East Ventures gọi vốn được 550 triệu USD trong tháng 7, còn Insignia Ventures Partners đã gọi vốn được 516 triệu USD trong tháng 8.

Joe của Alpha JWC Ventures cho biết: “Chúng tôi có thể tự chủ động và triển khai vốn đầu tư mạo hiểm một cách tích cực, tuy nhiên định giá của các doanh nghiệp và startup ở mức nào là điều quan trọng hơn cả”.

Vòng xoáy của tiền tệ

Vào đầu năm nay, giá cổ phiếu các công ty công nghệ đã sụt giảm trong bối cảnh kết quả thu nhập không đạt kỳ vọng và lãi suất tăng. Đa phần startup tại Đông Nam Á vẫn chưa có lợi nhuận, trong đó có cả những cái tên lớn như Sea hay Grab.

Peng. T Ong, nhà đồng sáng lập và đối tác quản lý tại Monk's Hill Ventures cho biết: “Các startup đã nhận được nguồn vốn đầu tư từ những người mang tâm lý FOMO (sợ bỏ lỡ cơ hội) trong 10 năm qua". Ông đang nói đến cái cách mà các nhà đầu tư có tiếng rót vốn vào sàn giao dịch tiền điện tử FTX đã sụp đổ do sợ bỏ lỡ cơ hội.

Các công ty công nghệ Đông Nam Á đã ghi nhận giá trị vốn hóa suy giảm kể từ khi lên sàn. Gã khổng lồ Sea được niêm yết trên NYSE hiện nay có giá trị vốn hóa thị trường rơi vào khoảng 30 tỷ USD, sụt giảm so với cuối năm 2021 là hơn 200 tỷ USD.

Kể từ khi IPO tại Jakarta vào tháng 4, mức định giá 400 nghìn tỷ rupiah (28 tỷ USD) của GoTo (công ty mẹ Gojek) cũng đã chứng kiến mức giảm 75%. Trong khi đó, Grab đã mất tới 69% giá trị so với mức định giá lúc đầu khoảng 40 tỷ USD từ khi IPO vào tháng 12 năm ngoái.

Ong nói: “Chúng tôi trở lại với thực tế. Các doanh nghiệp đang nhắm đến mục tiêu lợi nhuận. Các startup muốn phát triển cần phải tồn tại. Đó là những điều mà lẽ ra chúng tôi phải đề cấp từ đầu, tuy nhiên chúng tôi đã bị cuốn vào vòng xoáy của tiền tệ”.

Các công ty đầu tư mạo hiểm đã và đang tích cực thúc đẩy những công ty trong danh mục đầu tư của họ mở rộng hướng đi và tầm nhìn, do rủi ro đang chờ đợi họ ở phía trước. Tan của Insignia cho biết: “Các nhà đầu tư đang dành nhiều thời gian cũng như vốn nhằm hỗ trợ cho các công ty trong danh mục đầu tư nhằm cải thiện hiệu quả sử dụng vốn của họ”.

Joe của Alpha JWC Ventures cho biết: “Không phải là chúng tôi không để ý đến khả năng sinh lời, tuy nhiên đa số không có startup nào có lãi trong 5 năm đầu tiên. Dường như sự thay đổi trong suy nghĩ là chúng ta cần phải thận trọng hơn trong việc phát triển. Không nhất là họ phải có lãi ngay bây giờ, miễn là họ dùng vốn một cách hiệu quả”.

Tồn tại qua mùa đông sẽ thực sự sống sót

Theo Tan của Insignia, bối cảnh gây quỹ khó khăn hơn này là một phép thử chỉ ra tính bền vững thực sự của những mô hình kinh doanh và nhu cầu của ngành.

Jessica Koh, giám đốc đầu tư của Vertex Ventures cho biết: “Những doanh nghiệp thực sự tồn tại qua mùa đông khắc nghiệt này sẽ là những công ty sống sót sau giai đoạn thị trường đi xuống. Do đó, bằng một cách nào đó, thị trường đang làm rất nhiều việc cho chúng tôi”.

Một số lĩnh vực như thương mại nhanh đã ghi nhận nhiều thương vụ đầu tư cũng như các startup phá sản. Ví dụ như startup thương mại nhanh Bananas của Indonesia đã thông báo vào tháng 10 rằng họ sẽ đóng cửa hoạt động kinh doanh cửa hàng tạp hóa điện tử sau những biến động của nền kinh tế vĩ mô.

Sau 7 năm có mặt tại Malaysia, công ty tạp hóa điện tử HappyFesh có trụ sở tại Indonesia cũng dừng hoạt động, trong khi đó, Grab ngừng dịch vụ thương mại nhanh GrabMart Kilat tại Indonesia. Một số startup như Gopuff, Gorillas, Jiffy, Getir, Zapp và Buyk cũng đã thông báo đóng cửa, thay đổi chiến lược hay cắt giảm nhân sự.

Teo của Altara Ventures cho biết: “Mô hình thương mại nhanh trong 15 phút tại Đông Nam Á gặp khó vì tính kinh tế đơn vị rất tiêu cực. Quy mô đơn đặt hàng và kích thước giỏ hàng là khá nhỏ”.