Công dân số là gì? Những đặc điểm của công dân số

Công dân số là gì?

Chúng ta đã nghe nhiều về khái niệm công dân số nhưng không phải ai cũng hiểu rõ công dân số là gì.

Chín yếu tố để cấu thành những công dân số là khả năng truy cập vào những nguồn thông tin số, khả năng thực hiện việc giao tiếp trong môi trường kỹ thuật số, sở hữu kỹ năng số cơ bản, mua bán dịch vụ, hàng hóa trên mạng, những chuẩn mực đạo đức ở trong môi trường số, bảo vệ thể chất và tâm lý trước những ảnh hưởng đến từ môi trường số, quyền và những trách nhiệm ở trong môi trường số, tiến hành định danh và xác thực, thông tin dữ liệu cá nhân và các quyền riêng tư ở trong môi trường số.

Vào thời điểm năm 2025, đại đa số những người dân ở trên toàn thế giới sẽ phải trải qua một sự thay đổi vô cùng to lớn chỉ trong vòng một thế hệ: Từ chỗ gần như là không thể tiếp cận được các thông tin cho đến chỗ người dân có thể truy cập được tất cả thông tin xảy ra trên thế giới chỉ thông qua một thiết bị máy tính/ điện thoại di động thông minh.

Những đặc điểm cụ thể của công dân số

Trong một thế giới số, những công dân số hoàn toàn có thể sử dụng những lợi quyền được phát sinh từ quyền công dân và qua đó thực hiện đầy đủ những nghĩa vụ công dân của họ. Không phải bất kì ai sử dụng internet cũng là công dân số. Đặc điểm của một công dân số bao gồm:

Có trình độ nhất định về mặt công nghệ

Công dân số là những người chắc chắn sẽ là những người phải có kiến thức về mặt công nghệ. Họ có hiểu biết chi tiết về phần cứng và phần mềm cũng như kỹ năng sử dụng thiết bị máy móc, các đồ dùng điện tử.

Họ có khả năng sử dụng những ứng dụng công nghệ mới nhất và internet cho tất cả các tác và những quy trình có thể. Khi nhắc đến khái niệm công dân số là nhắc đến sự “thông minh” và những sự hiểu biết nhất định về công nghệ thông tin ở trong những lĩnh vực: chương trình nghị sự quốc gia và toàn cầu, truyền thông, các vấn đề toàn cầu, thông tin liên lạc, nhiệm vụ trong chính phủ, tình trạng phân biệt đối xử, thư tín, tổ chức xã hội, ngân hàng, mua sắm và tiếp thị.

Tóm lại, Công dân số là những người có thể sử dụng được công nghệ thông tin, truyền thông thông minh vào hầu hết tất cả mọi lĩnh vực của cuộc sống xã hội, từ cấp địa phương cho đến cấp quốc gia, và toàn cầu.

Hiểu được tình trạng thực tế của thế giới ảo và nền văn hóa số

Công dân số là người nhận ra rằng một thế giới ảo mà trong đó tồn tại thế giới thực đang được xây dựng, phát triển, mô phỏng, những văn hóa có trong thế giới thực đang được hình thành nên và sau đó được triển khai mở rộng trên môi trường số.

Công dân số gắn liền với những thiết bị di động và luôn mong muốn những thiết bị này sẽ được phát triển tối ưu hơn, ví dụ như làm việc hiệu quả hơn, nhanh hơn, thiết kế nhỏ hơn, chính xác hơn, hoàn hảo hơn, mới hơn, thú vị hơn, ít bị nguy hiểm và cũng sẽ sở hữu những công nghệ mới hơn.

Mọi điều mà những công dân số được tiếp cận ở trong không gian thế giới thực sẽ tiếp tục được thực hiện số hóa và đây được gọi là các sản phẩm, dịch vụ kỹ thuật số.

Công dân số cần phải có sự hiểu biết nhất định về vấn đề đạo đức, tư duy nhận thức và quy trình pháp lý do mọi thông tin, hành động thực hiện ở trên môi trường số có thể đều sẽ được lưu trữ và tìm kiếm, truy vết.

Sở hữu một khái niệm sâu rộng về Internet

Nói về quyền công dân số là nói đến một thế giới mà việc kết nối mạng Internet có thể được cung cấp ở tất cả những tụ điểm khi cần thiết. Mạng Internet có rất nhiều những ý nghĩa và các chức năng khác nhau hơn là chỉ đơn giản là một cánh cổng của một thế giới ảo giúp con người kết nối với nhau hoặc một nguồn lưu trữ thông tin. Những thuộc tính xác định 

của mạng viễn thông Internet được bao gồm ở trong những quy định về mặt nội dung và chức năng. Môi trường mạng Internet được xác định dựa trên tốc độ, sự kết nối, sự tổ chức, kỹ năng tương tác, kỹ năng giao tiếp, sự kiểm soát, sự quản lý, thiết kế và giám sát, chia sẻ những nguồn nội dung thông tin cực kỳ phong phú và vô cùng đa dạng. 

Công dân số cũng phải thường xuyên cập nhật, sử dụng nền tảng kỹ thuật số và cơ sở dữ liệu như tài liệu, tư liệu từ thư viện điện tử trong quá trình nghiên cứu và học thuật.

Phần lớn những nhà nghiên cứu về nền tảng văn hóa số sẽ học tập, làm việc ở trong những lĩnh vực như mạng internet, mạng truyền thông xã hội, hệ thống truyền thông kỹ thuật số, thương mại, ngoại giao và xuất bản.

Do đó, mạng Internet được thực hiện chuyển đổi thành một nền tảng kỹ thuật số để có thể chia sẻ và truy cập được những thông tin mình cần với nguồn tri thức và dữ liệu vô cùng đa dạng và phong phú.

Sử dụng công nghệ một cách có trách nhiệm và đạo đức thông tin

Những công dân số cần phải có đạo đức thông tin. Vấn đề đạo đức thông tin bao gồm những quy tắc mà tất cả những sử dụng mạng internet và những người dùng thiết bị điện thoại thông minh, máy tính cá nhân cần phải tuân theo.

Công dân số là người cần phải có đạo đức bởi vì họ có quyền được tự do lựa chọn được niềm vui, sở thích của mình khi sinh hoạt ở trên môi trường số. Họ phải có trách nhiệm trong những sự lựa chọn và hành động của mình.

Trách nhiệm của cá nhân là sử dụng mạng Internet một cách lành mạnh và đảm bảo an toàn của mình, cũng như không gây hại đến những người khác.

Họ có quyền được tự do hoàn toàn khi lựa chọn hành động của mình và do đó họ phải tự chịu trách nhiệm. Công dân số cũng cần phải biết rằng họ có thể sẽ phải nhận những rủi ro, thiệt hại từ những người khác và điều đó có thể gây ra sự tổn hại cho người khác khi đang truy cập trực tuyến.

Nghĩa vụ của công dân số về yếu tố pháp lý ở trong thế giới số là hoàn toàn thuộc về họ. Luật pháp kỹ thuật số sẽ nhất thiết phải được tuân thủ và những nguyên tắc đạo đức cũng sẽ phải được tuân thủ tự nguyện.

Những cuộc thảo luận về sự ưu tiên trong công nghệ kỹ thuật số, trách nhiệm kỹ thuật số, những cuộc khủng bố ở trên mạng, những cuộc tấn công mạng, v.v., vẫn đang được diễn ra, điều đó cũng có nghĩa là những người công dân số sẽ phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về mặt đạo đức và có những trách nhiệm trước pháp lý.

Có thái độ tích cực với truyền thông đa phương tiện

Công dân số sở hữu những tài khoản mạng xã hội ví dụ có thể kể đến như Facebook, Tik Tok, Twitter, LinkedIn, YouTube, và Instagram, nhưng bản chất thực tế của những công dân số trong thời đại công nghệ mới không hẳn là những người dùng hoạt động tích cực ở trên mạng xã hội. Điều này sẽ tùy thuộc vào phong cách và sở thích sử dụng mạng xã hội của họ. 

Cách thức trong hành động trên mạng xã hội của công dân số có thể chú ý đến những vấn đề của từng địa phương, quốc gia và trên toàn cầu, thực hiện các động thái, quan điểm liên quan đến chính trị, nghệ thuật, khoa học, văn học, và thể hiện triết lý cá nhân như một công dân.

Quá trình thực hiện những công việc của một công dân số sau đó có thể trở thành thông tin, dữ liệu được thêm vào sự nghiệp cá nhân của công dân số và tất nhiên là bao gồm cả thông tin về tiền án, tiền sự của các cá nhân đó.

Mạng xã hội sẽ là một phần quan trọng, đóng vai trò không thể thiếu của nhận dạng kỹ thuật số và thể hiện được đầy đủ bản sắc, tính cách của từng con người trong thời đại số một cách rõ ràng. Khả năng hiển thị và nhận dạng này chắc chắn ít nhiều sẽ có liên quan đến việc các công dân chia sẻ chính thông tin cá nhân của mình trong thực tế.

Nhận thức được sự tôn trọng đối với quyền riêng tư trong việc tranh luận

Cần phải có 1 quy tắc cụ thể để xác định việc thực hiện ghi âm, quay phim một ai đó có thể cần sự cho phép hay không và việc ghi âm, quay phim hình ảnh trái phép có thể được dùng để ủng hộ hoặc sử dụng để chống lại ai đó hay không.

Tất cả những hành vi xúc phạm, lăng mạ, xuyên tạc, truyền tải các hình ảnh, biểu tượng, đoạn ghi âm v.v. cần phải được quy định rõ ràng về việc xử phạt.

Người ngồi đằng sau màn hình, sẽ không phải là những người đứng ngoài cuộc mà tất cả họ đều bình đẳng với quyền công dân. Người dùng luôn là thật ngay cả khi những tài khoản của họ chỉ là ảo.

Những kỹ năng cần thiết của một công dân số

Năng lực cốt lõi, cần thiết của một công dân số là:

• Danh tính của công dân kỹ thuật số: Khả năng thiết lập và quản lý một cách toàn diện về chính danh tính của mình online và offline.
• Quản lý thời gian tiếp xúc với thiết bị thông minh: Khả năng quản lý thời gian tiếp xúc với thiết bị thông minh, màn hình và đa nhiệm của một cá nhân.
• Quản lý vấn đề bắt nạt ở trên mạng: Khả năng tìm kiếm và phát hiện ra những trường hợp bị bắt nạt ở trên mạng và có phương án xử lý toàn diện thông minh.
• Quản lý về vấn đề an ninh mạng: Khả năng bảo vệ danh tính, các thông tin dữ liệu của một con người bằng cách tạo ra mật khẩu mạnh và quản lý những hình thức tấn công mạng khác nhau.
• Quản lý vấn đề bảo mật: Khả năng xử lý một cách thận trọng tất cả những thông tin cá nhân chia sẻ trực tuyến để từ đó bảo vệ sự riêng tư của một cá nhân và những người khác.
• Tư duy phê phán: khả năng phân biệt rõ ràng giữa địa chỉ dùng để liên lạc thực sự và các địa chỉ liên lạc sai, những nội dung thông tin tốt và những nội dung xấu, độc hại, những trang liên hệ trực tuyến thông tin đáng tin cậy và hoàn toàn không đáng tin cậy.

Trên đây là thông tin về việc công dân số là gì cũng như những kỹ năng cần thiết của một người công dân số.