Có 21% người Việt quyết "đá chéo sân" sau khi ra trường: Làm trái ngành có thành công được hay không?

Theo Trí thức trẻ, bởi vì nhiều lý do khác nhau mà có không ít sinh viên ra trường đi làm trái ngành. Và trên thực tế thì có nhiều sinh viên đã chứng minh và làm trái ngành không phải là thất bại hay là uổng phí những năm học đại học và thậm chí có người kiếm được cả tỷ đồng/tháng. 

4 - 5 năm hay thậm chí là 7 năm ở trên giảng đường đại học, bất kể là cử nhân nào cũng muốn được làm đúng với chuyên ngành học để có thể phát huy được tối đa năng lực hay những kiến thức đã tích lũy từ trước. 

Khi học ngành này, làm nghề khác đã không còn quá xa lạ đối với thị trường lao động Việt Nam hiện nay hay thậm chí là đã trở thành một xu thế. Và theo nghiên cứu của nhóm nghiên cứu trường Đại học Quốc tế mới đây cũng đã công bố tỷ lệ người lao động làm trái ngành lên đến 21,43%. Con số này cũng có thể cao gấp đôi 2 lần nếu như tính riêng từng ngành. 

Và cũng theo dữ liệu từ nhóm nghiên cứu này, cử nhân của những ngành kiến trúc, công nghệ, kỹ thuật và xây dựng có tỷ lệ làm trái ngành lên đến mức 31,6%. Hay thậm chí là tỷ lệ sinh viên làm trái ngành còn vượt quá mức 60% đối với các ngành như nhân văn và nghệ thuật (ghi nhận 63%) và ngành khoa học tự nhiên, toán, công nghệ thông tin (60,6%), ngành nông - lâm - ngư và thú ý  (ghi nhận 67%). 

Có thể thấy, thực trạng này đã xuất phát từ rất nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân chủ quan cũng chiếm phần nổi bật. Có rất nhiều ứng viên sẵn sàng làm trái ngành khi có cơ hội và nếu như cảm thấy bản thân phù hợp. Và trên thực tế thì có rất nhiều bạn trẻ đã chọn công việc trái ngành thực sự phù hợp với bản thân để có thể đạt mức thu nhập cao cũng như dự định gắn bó và phát triển một cách lâu dài. 

Ra trường với tấm bằng xây dựng nhưng lại thành công với Startup thời trang

Anh Đặng Hoàng Sơn (sinh năm 1996) ở Hà Nội vốn là cử nhân xuất sắc của Khoa Kiến trúc và quy hoạch (Đại học xây dựng). Sau khi ra trường thì anh đã cùng với người bạn của mình mở công ty kiến trúc và xây dựng nhà dân dụng và đạt được một số thành tựu đáng kể. Mặc dù vậy thì sau thời gian 2 năm gắn bó anh Sơn đã quyết định đá chéo sân. 

Anh Sơn tâm sự rằng, sau thời gian hơn 2 năm gắn bó với nghề anh đã thấy làm kiến trúc và xây dựng thực tế khác xa so với ước mơ của mình mong muốn thời vẫn còn đi học đó chính là được thỏa sức sáng tạo ra đứa con tinh thần của mình vì một số đặc thù của ngành kiến trúc và xây dựng ở Việt Nam. Và sau một khoảng thời gian nghiêm túc tìm hiểu cũng như nghiên cứu thị trường Việt Nam thì anh nhận ra rằng tiềm năng vượt trội của ngành xuất khẩu may mặc trong thời kỳ hội nhập. Và đó cũng chính là lý do anh quyết định dấn thân vào ngành này. 

Việc xây dựng nên một thương hiệu thời trang xứng tầm với thế giới cũng đã trở thành niềm khao khát của anh Sơn. Mặc dù là người tay ngang, không được đào tạo chuyên nghiệp nhưng anh vẫn quyết định cùng với 4 người bạn thành lập nên 1 startup về thời trang, kinh doanh qua phương thức E-commerce (Thương mại điện tử).

Khi nhớ về những ngày đầu tiên, anh Sơn nói rằng bản thân cùng với team đã phải vừa học vừa làm, học từ những kiến thức cơ bản nhất cho đến nghiên cứu các cách làm cũng như quản lý hàng hóa, chuỗi cung ứng, quản lý tài chính và marketing,... Cũng như những startup non trẻ khác thì anh cùng team đã vấp ngã nhiều lần cũng như có những sai sót phải trả giá bằng toàn bộ số vốn đã bỏ ra. Nhưng mỗi lần bắt đầu lại thì anh lại có thêm kinh nghiệm và ngày càng khẳng định được bản thân đã lựa chọn con đường đúng đắn. Đến thời điểm hiện tại, thương hiệu thời trang của anh Sơn cũng đã đi vào hoạt động ổn định và đã đạt được mức độ tăng trưởng cao. Và với mức thu nhập cá nhân trên dưới 1 tỷ đồng/tháng thì anh Sơn ngày càng tin tưởng hơn vào sự lựa chọn của bản thân mình. 

“Đá chéo sân” không có nghĩa là sẽ thất bại

Tình cờ bén duyên với ngành truyền thông - marketing, anh Đặng Lê Minh (sinh năm 1999) đã dường như thực sự tìm thấy được đam mê của bản thân và đã lên kế hoạch gắn bó và phát triển một cách lâu dài. Vốn là cử nhân của ngành quản trị nguồn nhân lực, tốt nghiệp đúng khoảng thời điểm dịch bệnh COVID-19 bùng phát dữ dội, chàng trai 9x này đã tìm ra được một ngã rẽ hoàn toàn khác dành cho bản thân của mình. 

Minh tâm sự rằng, thời điểm mà bản thân kết thúc chương trình đại học thì cũng là lúc dịch bệnh COVID-19 bùng phát ở khắp nơi với ảnh hưởng vô cùng nặng nề đến việc làm của mọi người ở trong xã hội, đáng chú ý là các công việc làm văn phòng. Bản thân của Minh cũng là một người yêu thích sự sáng tạo và ngay ở thời điểm đó, chàng trai này đã tìm ra cho bản thân được hướng đi mới trong việc phát triển sự nghiệp của bản thân mình đó chính là đi theo xu hướng của thời đại với ngành Marketing - Truyền thông. 

Cũng tương  tự như các lao động làm trái ngành khác, ban đầu Minh cũng đã gặp nhiều khó khăn bởi vì thiếu đi kiến thức nền tảng. Để có thể bắt kịp với đồng nghiệp cũng như đáp ứng được nhu cầu của công việc thì những người làm trái ngành như cậu cũng phải nỗ lực gấp 2 - 3 lần. Bản thân của Minh cũng phải tự mày mò và tự học lượng kiến thức khổng lồ. Ngoài giờ làm thì anh cũng thường xuyên tham gia vào các khóa học online cũng như tham dự các hội thảo để có thể trau dồi thêm kiến thức. Và việc kết bạn cũng như học hỏi từ những người ở trong ngành cũng đóng một vai trò cực kỳ quan trọng. 

 Mặc dù vất vả là thế nhưng Minh luôn khẳng định rằng những kiến thức được người đào tạo ở giảng đường vẫn luôn có vai trò vô cùng quan trọng cũng như mang tính nền tảng cho công việc trái ngành hiện tại đó là “Chuyên ngành Quản trị nguồn nhân lực” và cùng với những kinh nghiệm thực tập ở trong nghề cũng giúp cho Minh có khả năng giao tiếp và kết nối với người khác. Cũng nhờ đó mà anh có lợi thế hơn trong việc nắm bắt tâm lý cũng như mong muốn của sếp hay công chúng mục tiêu. Đó cũng chính là yếu tố then chốt hỗ trợ cho anh trong việc triển khai các kế hoạch cũng như chiến dịch truyền thông. 

Đến thời điểm hiện tại, chàng trai sinh năm 1999 cũng đang trong quá trình thực hiện luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh - chuyên ngành Marketing tại Đại học Kinh tế Quốc dân. Và sau khi hoàn thành chương trình thạc sĩ thì Lê Minh cũng đã tin tưởng bản thân có thể sẽ xây dựng được sự chủ động cũng như tâm thế tự tin hơn về kiến thức cũng như hiểu biết hơn về ngành nghề. Đồng thời thì cũng tiến gần hơn đến mục tiêu sẽ có thể trở thành một chuyên gia ở trong ngành cũng như chuẩn bị sẵn sàng cho cơ hội nghề nghiệp mới ở trong tương lai. 

Như thế thì được làm việc đúng với chuyên ngành mà bản thân theo đuổi trong suốt những năm học đại học cũng chính là ước mơ của hầu hết mọi người. Vậy nhưng, làm trái ngành cũng là một trong những lựa chọn tốt, miễn là bản thân có đủ đam mê và sự quyết tâm cũng như tinh thần bền bỉ đến cùng.