Chuyên gia VinaCapital: FDI công nghệ cao là “cú hích” lớn cho nền kinh tế Việt Nam

Cụ thể, thời gian gần đây, Thế giới, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) cùng nhiều tổ chức khác đã tiến hành điều chỉnh mạnh mẽ dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam và thậm chí có dự báo kỳ vọng mức tăng trưởng sẽ vượt mức 8% trong năm 2022. Điều này cũng đã khiến cho nhiều nhà đầu tư quốc tế đã đặt ra câu hỏi liệu rằng Việt Nam có thể thoát khỏi khả năng suy thoái kinh tế trên toàn cầu trong những năm tới, khi hầu hết các nước đang phải vật lộn với tăng trưởng GDP chậm lại cùng lạm phát gia tăng. 

FDI công nghệ cao là “cú hích” lớn cho nền kinh tế Việt Nam

Chuyên gia kinh tế trưởng của VinaCapital - ông Michael Kokalari nhận xét trong một nghiên cứu phân tích vừa công bố như sau: “Một ý do khiến nền kinh tế Việt Nam vượt trội là vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đang hỗ trợ lĩnh vực sản xuất”. 

Song song với đó, thúc đẩy tăng trưởng mức độ phức tạp của các sản phẩm được sản xuất tại thị trường Việt Nam. Điều này cũng được cho là vô cùng quan trọng bởi vì sự gia tăng mức độ phức tạp của các sản phẩm mà một quốc gia đang phát triển có thể sản xuất chính là động lực tăng trưởng mạnh mẽ nhất đối với nền kinh tế của quốc gia đó. 

Đáng chú ý, những thông tin gần đây như Samsung, Apple cùng những công ty khác khiến cho VinaCapital tin tưởng rằng các nguồn vốn đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực công nghệ cao sẽ tiếp tục thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong những năm tới. 

Chi tiết, Samsung - đây là nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất của Việt Nam đã thông báo sẽ bắt đầu sản xuất các bộ phận bán dẫn ở Việt Nam, Apple cũng có thông báo sẽ bắt đầu sản xuất Apple Watch và MacBook ở thị trường Việt Nam. Đây cũng sẽ là lần đầu tiên những sản phẩm này được sản xuất ở bên ngoài Trung Quốc. 

Những người trong cuộc cho biết, Apple có kế hoạch lớn cho Việt Nam và họ cũng lưu ý rằng Apple Watch đặc biệt phức tạp để sản xuất bởi vì thách thức trong việc lắp đặt nhiều linh kiện vào một chiếc vỏ nhỏ ví dụ như đồng hồ. Và theo một nghiên cứu của Trường Kinh tế London (LSE) và Ngân hàng Thế giới gần đây cho thấy, FDI chính là công cụ để có thể giúp cho các nền kinh tế đang phát triển tiến vào các phần với giá trị gia tăng cao hơn của chuỗi giá trị và FDI công nghệ cao cũng đã có tác động tích cực to lớn đến nền kinh tế của Việt Nam. 

Không những thế, Intel và Samsung đều tăng cường việc sản xuất ở các nhà máy đầu tiên của họ tại thị trường Việt Nam vào năm 2020 cũng như xuất khẩu công nghệ cao của Việt Nam sau đó ghi nhận đã tăng gần 20 lần - đúng thời điểm mà nền kinh tế Việt Nam về cơ bản đã tăng trưởng gấp hai lần. 

Song song với đó, Việt Nam đã ghi nhận được bước nhảy vọt lớn nhất trong xếp hạng Chỉ số Phức tạp Kinh tế (ECI) của Harvard ở trong hai thập kỷ qua, nguyên nhân một phần là vì các khoản đầu tư của Samsung và Intel đã thu hút được một loạt các khoản đầu tư công nghệ cao ví dụ như Apple, LG Electronics, Dell cùng nhiều các công ty Nhật Bản. 

VinaCapital phân tích, những động lực chính thúc đẩy các doanh nghiệp thành lập nhà máy công nghệ cao ở Việt Nam gồm lực lượng lao động có kỹ năng và mặt bằng lương thấp cùng vị trí địa lý gần với chuỗi cung ứng công nghệ cao ở thị trường Châu Á. 

Ngoài ra thì căng thẳng thương mại Mỹ - Trung thời gian gần đây đã thúc đẩy được sự dịch chuyển năng lượng sản xuất từ Trung Quốc sang thị trường Việt Nam. Bằng chứng chính là thặng dư thương mại của Việt Nam và Mỹ tăng hơn gấp đôi từ mức 35 tỷ USD vào năm 2018 lên mức 71 tỷ USD vào năm 2021 cùng với đó là sự thâm hụt thương mại với Trung Quốc cũng ghi nhận tăng hơn gấp đôi lên mức 54 tỷ USD. Và trong thông báo tuần trước, Mỹ sẽ giữ nguyên mức thuế đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc. Về cơ bản thì điều này vẫn đảm bảo rằng các tập đoàn đa quốc gia cũng sẽ tiếp tục rót vốn FDI vào thị trường Việt Nam trong nhiều năm tới. 

Các chuyên gia cho biết, FDI công nghệ cao sẽ thúc đẩy GDP của Việt Nam theo hai cách đó là nâng cao thu nhập đồng thời cũng nâng cao năng lực của đất nước đối với các sản phẩm phức tạp. Và điều này cũng sẽ hỗ trợ tăng trưởng GDP trong thời gian ngắn hạn bởi vì tiêu dùng nội địa ghi nhận chiếm ⅔ GDP của Việt Nam đồng thời cũng thúc đẩy triển vọng kinh tế dài hạn của Việt Nam. 

Trên thực tế, kết quả của hai tác động trên là việc sản xuất điện thoại thông minh, thiết bị điện tử gia dụng cùng các sản phẩm khác có mức độ phức tạp tương đối cao cũng đã đóng góp hơn 1.000 USD trong tổng 3.000 USD giá trị GDP bình quân đầu người của Việt Nam vào năm 2020. 

Ngoài ra, doanh thu cùng lợi nhuận của hầu hết các công ty niêm yết ở trên sàn chứng khoán Việt Nam chủ yếu liên quan trực tiếp hay gián tiếp đến việc tiêu dùng nội địa được cải thiện một cách đáng kể trong thời gian qua. Đây cũng chính là kết quả của việc gia tăng dòng vốn FDI công nghệ cao. 

Kỳ vọng hiệu ứng sẽ có tính “lan tỏa”

Mặc dù hiện các nhà máy FDI ở Việt Nam vẫn đang nhập khẩu hầu hết các linh kiện vào việc sản xuất nhưng VinaCapital cũng kỳ vọng hàm lượng nhập khẩu ở trong sản phẩm nhập khẩu của Việt Nam sẽ giảm dần và đóng góp vào hàm lượng nội địa cũng sẽ tăng cao khi mà các doanh nghiệp trong nước đang củng cố khả năng cung cấp đầu vào sản xuất dành cho các công ty FDI trong nhiều năm tới. 

Song song với đó, làn sóng đầu tư FDI mới vào hoạt động sản xuất ở một số sản phẩm phức tạp nhất cũng từng được sản xuất trong nước phải đa dạng hóa sang các phân khúc có giá trị tăng cao hơn ở trong chuỗi giá trị. 

Các nhà nghiên cứu sản xuất tại LSE và Ngân hàng Thế giới cho biết, việc lắp ráp và sản xuất trên thực tế các sản phẩm chế tạo chỉ chiếm khoảng ⅓ tổng giá trị kinh tế cũng được bao hàm trong các sản phẩm đó - nghĩa là giá trị thấp nhất trong chuỗi giá trị. Đây cũng chính là phân khúc đang được xem là trọng tâm hàng đầu của ngành sản xuất tại thị trường Việt Nam. 

Đại diện Vinacapital cho hay, kế hoạch của Apple và Samsung là sản xuất một số sản phẩm công nghệ tiên tiến nhất tại Việt Nam sẽ thúc đẩy đáng kể tăng trưởng GDP của Việt Nam trong những năm tới. Hơn thế cũng đảm bảo rằng sự tăng trưởng kinh tế mà Việt Nam đạt được trong năm 202 sẽ được duy trì cho cả năm 2023. 

Trong nghiên cứu mới đây cũng cho thấy, những cải thiện trong khả năng sản xuất các sản phẩm phức tạp của một quốc gia chính là dự báo tốt nhất về việc tăng trưởng kinh tế và quan điểm của Vinacapital về sự phát triển của nền kinh tế đã chứng minh cho những nghiên cứu này. 

Chuyên gia kinh tế trưởng của VinaCapital - ông Michael Kokalari nói rằng: “Từ các công ty niêm yết vốn hóa lớn cho đến các doanh nghiệp nhỏ am hiểu công nghệ đã liên tục khiến VinaCapital đánh giá cao sự tương đồng mạnh mẽ giữa nền kinh tế Việt Nam trong những năm 2020 và Nhật Bản trong những năm 1970 khi mà cả 2 nước đều bắt tay vào việc gia tăng chuỗi giá trị trên toàn cầu trong nhiều thập kỷ sau đó. VinaCapital vẫn đánh giá rất lạc quan về triển vọng kinh tế Việt Nam cũng như triển vọng giá cổ phiếu sẽ tăng cao trong những năm tới”.