Bộ trưởng Bộ Xây dựng: Thiếu gần 5 triệu m2 nhà ở xã hội

Thiếu 5 triệu m2 nhà ở xã hội

Đặt câu hỏi với Bộ trưởng Xây dựng, Đại biểu Nguyễn Thị Lệ (đoàn TP.HCM) cho rằng, việc phát triển nhà ở xã hội trong thời gian qua chủ yếu từ nguồn lực xã hội hóa, do vậy, việc hoàn thiện các dự án nhà ở xã hội phụ thuộc phần lớn vào các chủ đầu tư dự án.

Mặt khác, quy định pháp luật về nhà ở chưa đảm bảo cho việc tạo nguồn cung nhà ở xã hội và chưa nâng cao trách nhiệm xã hội của các doanh nghiệp, chủ đầu tư dự án. Chính vì vậy, nguồn cung nhà ở xã hội trong thời gian qua còn ít, chưa đáp ứng nhu cầu nhà ở xã hội của công nhân, viên chức, người lao động.

Do đó, trong thời gian tới Bộ Xây dựng có ban hành hoặc đề xuất ban hành chính sách gì để khuyến khích phát triển nhà ở xã hội, đặc biệt là hỗ trợ vốn và đơn giản hóa thủ tục hành chính trong quy trình đầu tư phát triển nhà ở xã hội?

Đồng thời có biện pháp như nào để đảm bảo hiệu lực trong thực hiện các quy định về đầu tư xây dựng nhà ở xã hội nhằm tăng nguồn cung nhà ở xã hội, nâng cao trách nhiệm xã hội của các doanh nghiệp, chủ đầu tư và đáp ứng được nhu cầu nhà ở xã hội của công nhân, viên chức, người lao động có thu nhập thấp?

Trả lời, Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị nói những năm qua, việc chăm lo giải quyết nhà ở cho người dân được Nhà nước quan tâm, nhất là đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội để giải quyết nhu cầu của người thu nhập thấp đô thị và công nhân khu công nghiệp.

Việc xây nhà ở xã hội đã đạt được kết quả nhưng so với yêu cầu đặt ra chưa như mong muốn, mới đạt được 7,79 triệu m2 nhà ở xã hội so với yêu cầu 12,5 triệu m2. Quỹ đất cho nhà ở xã hội mới đạt được 36,34% so với nhu cầu.

Việc chưa đạt được mục tiêu do một số khó khăn vướng mắc. Thứ nhất là quy định pháp luật còn vướng mắc cần sửa đổi, bổ sung để đáp ứng yêu cầu. Đặc biệt là Luật Nhà ở và Luật khác có liên quan, đặc biệt là sửa đổi các vấn đề liên quan đến trình tự thủ tục đầu tư mua bán nhà ở xã hội, xác đinh giá nhà ở xã hội trước khi giao dịch, các chính sách ưu đãi cho chủ đầu tư, quy định nhà ở xã hội phải dành tối thiểu 20% cho thuê, chưa có quy định cho phép các tổ chức, doanh nghiệp, hợp tác xã được thuê, mua nhà ở xã hội để bố trí cho người lao động trong khi thực tế nhu cầu này rất lớn. Những bất cập này đã hạn chế trong phát triển nhà ở xã hội trong thời gian qua.

Về hạn chế trong tổ chức thực hiện, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho rằng việc bố trí nguồn vốn xây nhà xã hội cũng gặp khó khăn. Vốn bố trí cho xây dựng nhà ở xã hội ngân hàng chính sách mới đáp ứng được 35% yêu cầu. Nguồn vốn để cấp bù lãi suất cho các tổ chức tín dụng được chỉ định chưa được bố trí vốn.

Trong tổ chức thực hiện, thời gian qua, theo Bộ trưởng Bộ Xây dựng, một số địa phưng chưa thực sự quan tâm xây dựng nhà ở xã hội, nhà công nhân. Từ đó chưa đưa vào kế hoạch phát triển kinh tế xã hội 5 năm cũng như hàng năm để tập trung nguồn lực đầu tư. Bên cạnh đó, cũng chưa xác định rõ quỹ đất phát triển nhà ở xã hội; chưa quan tâm hỗ trợ đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật trong và ngoài khu vực dự kiến làm nhà ở xã hội; chưa thực sự quyết liệt trong cải các thủ tục hành chính, tháo gỡ những khó khăn vướng mắc trong thủ tục đầu tư dự án nhà ở xã hội để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân tham gia xây nhà ở xã hội.

Với những điểm nghẽn như vậy, nguồn cung nhà ở xã hội thời gian qua chưa đạt yêu cầu. Thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ hoàn thiện hệ thống pháp luật đặc biệt là liên quan đến nhà ở xã hội, tháo gỡ vướng mắc tạo điều kiện thuận lợi nhằm tăng nguồn cung nhà ở xã hội như sửa Luật Nhà ở, Luật Đầu tư, Luật Quy hoạch đô thị cũng như hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn liên quan. Tiếp tục rà soát, nhận diện để tháo gỡ những khó khăn vướng mắc trong các dự án đang triển khai thực hiện. Đồng thời, các cơ quan sẽ tập trung triển khai đề án phát triển ít nhất 1 triệu nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp, công nhân. Với địa phương, tiếp tục tăng cường cải cách thủ tục hành chính, tạo quỹ đất cũng như tháo gỡ khó khăn vướng mắc cho doanh nghiệp.

Cũng đặt câu hỏi chất vấn Bộ trưởng Bộ Xây dựng về vấn đề nhà ở xã hội, Đại biểu Tô Văn Tám (Kon Tum) nhấn mạnh mục tiêu nhà ở xã hội hướng tới người lao động thu nhập thấp, tuy nhiên giá NOXH hiện nay ở mức cao, bình quân trên 15 triệu đồng/m2, có nơi 21-25 triệu đồng/m2. Đại biểu yêu cầu Bộ trưởng Xây dựng lý giải nguyên nhân, đồng thời cho biết có thể đưa giá nhà ở xã hội về mức thu nhập của công nhân hay không. “Nếu được thì giải pháp như thế nào, trong thời gian bao lâu?”, đại biểu Kon Tum chất vấn.

Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị thừa nhận mục tiêu phát triển nhà ở xã hội chưa đạt yêu cầu. Nguyên nhân do chưa đảm bảo được nguồn cung, đồng thời quỹ đất dành cho phát triển nhà ở xã hội còn hạn chế. Mặt khác, nguồn vốn để phát triển nhà ở xã hội chưa được đảm bảo, chính sách ưu đãi, khuyến khích đầu tư chưa thực sự thu hút.
Đồng thời, quá trình, thủ tục tổ chức thực hiện còn phức tạp dẫn đến nguồn cung chưa đủ, từ đó khiến giá nhà còn cao so với thu nhập của đối tượng.
Thời gian tới, Bộ trưởng cho biết sẽ triển khai nhiều giải pháp đồng bộ về sửa đổi các luật liên quan, qua đó cải thiện nguồn cung nhà ở xã hội với nhiều chính sách ưu đãi. Đặc biệt, người đứng đầu Bộ Xây dựng cho rằng nếu thực hiện được đề án 1 triệu căn nhà ở xã hội đang trình Thủ tướng xem xét phê duyệt thì nguồn cung và giá nhà ở xã hội sẽ phù hợp hơn.