Big4 kiểm toán Việt Nam: Lãi tí hon dù doanh thu nghìn tỷ, PwC báo lãi gấp 82 lần KPMG

Có thể thấy, Big 4 là cách mà người ta dùng để gọi tên 4 công ty kiểm toán lớn nhất trên thế giới gồm PwC, Deloitte, EY (Ernst & Young) và KPMG. Lúc đầu, từ Big Eight thì ngành kiểm toán thu hẹp chỉ còn Big Five vào 1998. Và với sự sụp đổ của Arthur Andersen vào năm 2002 thì con số này đã giảm xuống còn bốn và đang duy trì cho đến hiện tại. 

Theo đó, hiện nay cả 4 công ty ở trong Big 4 đều đang hoạt động ở Việt Nam đồng thời là những công ty dẫn đầu thị phần. Thông tin ở website Công ty TNHH Kiểm toán và định giá Thăng Long – T.D.K Chi nhánh miền Nam cho thấy, trong năm 2018, thị phần doanh thu của nhóm Big 4 ghi nhận là 50,41 doanh thu trên toàn ngành. 

Tách riêng các mảng hoạt động thành công ty

Có thể thấy, cấu trúc nhóm doanh nghiệp Big 4 ở Việt Nam khá giống nhau khi đều tách riêng các mảng hoạt động ra ít nhất hai công ty liên quan và cả 4 công ty đều tách riêng mảng luật thành công ty luật. Sau đó thì EY và PwC đã cùng tách riêng mảng dịch vụ an toàn thông tin và PwC cũng có thêm một công ty liên quan đến hoạt động ở trong mảng tư vấn. Bên cạnh đó, KPMG cũng có một công ty liên quan đến hoạt động tư vấn giống như PwC và có thêm một công ty hoạt động ở trong mảng dịch vụ. Còn với Deloitte - công ty đã tách các mảng hoạt động ra thành 8 công ty liên quan. Deloitte chính là một cái tên không còn xa lạ với bất kỳ ai quan tâm đến lĩnh vực Kế toán – Kiểm toán – Tài chính. Deloitte được thành lập vào năm 1845 ở London, Anh Quốc - công ty đã trải qua một chặng đường dài đến 170 năm và hiện tại vẫn  đang tiếp tục khẳng định vị thế cũng như danh tiếng trong ngành với chất lượng dịch vụ đáng tin cậy, uy tín với khách hàng đều là những Tập đoàn có tiếng trên thế giới. 

Lấy ví dụ như Công ty Trách nhiệm hữu hạn KPMG cũng chỉ thực hiện được dịch vụ kiểm toán. Bên cạnh đó còn có các công ty dịch vụ khác ví dụ như Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thuế và Tư vấn KPMG, Công ty Trách nhiệm hữu hạn luật KPMG cùng Công ty Trách nhiệm hữu hạn dịch vụ KPMG. Được biết, các số liệu ở trong bài viết được ghi nhận từ báo cáo tính minh bạch của các công ty kiểm toán thuộc nhóm Big4, không đại diện cho công ty mẹ/công ty liên kết/ công ty con khác ví dụ như công ty tư vấn và thuế, công ty luật,...

Kết quả kinh doanh của Big 4 như thế nào?

Như vậy, theo số liệu thống kê từ báo cáo minh bạch trong mảng kiểm toán ở Việt Nam cho thấy, cả 3 công ty PwC Việt Nam, Deloitte Việt Nam, EY Việt Nam đang bỏ KPMG Việt Nam khá xa. Theo đó, khi cả ba đồng nghiệp đã chạm đến mốc doanh thu nghìn tỷ thì KPMG Việt Nam vẫn đang “loay hoay” ở mức gần 600 tỷ đồng. 

Có thể thấy, không chỉ doanh thu và lợi nhuận sau thuế của KPMG Việt Nam đều thua kém các đối thủ khác. Chi tiết, vào năm 2021, KPMG Việt Nam chỉ ghi nhận lãi 2 tỷ đồng và chỉ bằng 1/6 của EY Việt Nam và bằng 1/22 của Deloitte Việt Nam, bằng 1/82 của PwC Việt Nam. Hơn thế, tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu của KPMG Việt Nam cũng ghi nhận thấp chỉ ở mức 0,4%. 

Theo tìm hiểu, KPMG được thành lập ở Việt Nam vào năm 1994 với văn phòng ở TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hà Nội. Theo đó, KPMG được Bộ Tài chính và VACPA công nhận là đơn vị kiểm toán hàng đầu ở thị trường Việt Nam về số lượng khách hàng cũng như số lượng kiểm toán viên đạt chuẩn. Đến thời điểm hiện tại, với hơn 1.700 chuyên viên thì KPMG được xem là một trong những công ty cung cấp dịch vụ chuyên nghiệp lớn nhất tại thị trường Việt Nam với số lượng khách hàng quốc tế cũng như khách hàng ở trong nước. 

Hai công ty khác là Deloitte Việt Nam và EY Việt Nam cũng có tỷ suất sinh lời trên doanh thu không cao, lần lượt chỉ 4% và hơn 1%. Chỉ riêng PwC Việt Nam có tỷ suất sinh lời 2 chữ số là 15% và đây cũng là công ty kiểm toán duy nhất đạt lợi nhuận sau thuế hơn 100 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, 2 năm gần đây, khi doanh thu EY giảm sút, PwC đã vươn lên dẫn đầu về doanh thu chia cho số lượng kiểm toán viên có chứng chỉ hành nghề trung bình một kiểm toán ở PwC Việt Nam đã tạo ra doanh thu dành cho các công ty nhiều hơn so với các đồng nghiệp ở các công ty khác. 

Và PwC và Deloitte cũng chính là hai đơn vị chi lương cũng như thưởng cho nhân viên cao nhất ghi nhận lần lượt là 630 tỷ và 631 tỷ đồng. Và chi phí này tại EY ghi nhận là 490 tỷ đồng và 403 tỷ đồng ở Công ty TNHH KPMG. 

Song song với việc cung cấp dịch vụ kiểm toán thì Big 4 vẫn còn tham gia vào các hoạt động nghiệp vụ khác ví dụ như tư vấn và hướng dẫn các thủ tục đầu tư, thuế và pháp lý cũng như nhiều hoạt động tài chính khác. Cũng theo đó, doanh thu từ những mảng dịch vụ chiếm tỷ trọng doanh thu khác lên đến 96% còn dịch vụ báo cáo tài chính của đơn vị ghi nhận có lợi ích công chúng chỉ mang về 48 tỷ đồng và chiếm chưa đến 5%. Còn PwC và KPMG lại không có doanh thu từ dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính đơn vị không có lợi ích công chúng tương tự như EY và  Deloitte.