Ấn Độ và Trung Quốc ngày càng trở nên quan trọng đối với thu nhập của ngành dầu mỏ Nga

Tạp chí The Diplomat cho biết Ấn Độ và Trung Quốc cùng một số thị trường châu Á khác đang ngày càng trở nên quan trọng với dầu mỏ Nga bất chấp việc nước này đang chịu áp lực lớn khi Mỹ và phương Tây không nhập dầu mỏ của xứ sở Bạch Dương.

Trong khi Ấn Độ và một số quốc gia châu Á đang đóng vai trò quan trọng đối với Nga thì Liên minh châu Âu EU và các đồng minh phương Tây ra sức cắt giảm nhập khẩu năng lượng của Nga bởi những lệnh trừng phạt được áp dụng do vấn đề liên quan đến chiến tranh xảy ra tại Ukraine từ hồi cuối tháng 2.

Công ty dữ liệu hàng hóa Kpler cho biết Ấn Độ rất khát dầu vào lúc này. Quốc gia tỷ dân tiêu thụ gần 60 triệu thùng dầu của Nga trong năm 2022 so với 12 triệu thùng của năm ngoái. Trong những tháng gần đây, các lô hàng vận chuyển đến các quốc gia châu Á như Trung Quốc đã tăng vọt, tuy nhiên vẫn ở mức độ thấp hơn.

Thủ tướng Sri Lanka Ranil Wickremesinghe cho biết trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin AP rằng ông sẽ cân nhắc đến những nguồn cung khác. Tuy nhiên cũng sẵn sàng nhập thêm dầu mỏ từ Nga, đặc biệt là khi họ đang săn lùng nhiên liệu để có thể duy trì hoạt động trong nước vì nguy cơ khủng hoảng kinh tế diễn biến nghiêm trọng.

Sri Lanka đã nhập lô hàng 99.000 tấn dầu thô của Nga vào cuối tháng 5 nhằm tái khởi động nhà máy lọc dầu duy nhất trong nước.

Giá dầu toàn cầu đã tăng vọt kể từ khi xung đột tại Ukraine xảy ra vào cuối tháng 2. Điều này khiến các nhà máy lọc dầu tại Ấn Độ và các nước khác có thêm lý do để khai thác lượng dầu mỏ mà Nga đang bán với mức chiết khấu cao 30 đến 35 USD/thùng, trong khi dầu thô Brent và các loại dầu quốc tế khác hiện đang bán ở mức khoảng 120 USD/thùng.

Sau khi Liên minh châu Âu EU gồm 27 quốc gia - thị trường chính của nguồn nhiên liệu hóa thạch mang lại nguồn thu khổng lồ cho Nga quyết định cắt đứt nhập khẩu dầu Nga vào cuối năm thì tầm quan trọng của những nước châu Á ngày càng tăng lên.

Theo nhà phân tích hàng đầu tịa Kpler chuyên theo dõi các dòng chảy dầu của Nga - ông Matt Smith, “Dường như xu hướng đang hiện rõ hơn bao giờ hết dầu. Những lô hàng dầu thô thay vì được chuyển đến phần lớn Châu Âu đã giảm đi và chuyển sang Châu Á - nơi đây có khách hàng lớn nhất chính là Ấn Độ và sau đó là Trung Quốc”. Thổ Nhĩ Kỳ cũng là một điểm đến đáng chú ý khác, thông tin từ các báo cáo theo dõi tàu.

“Ấn Độ là một trung tâm lọc dầu. Họ đã nhập dầu thô từ Nga với mức chiết khấu cao, đem tinh chế và bán sản phẩm sạch rồi thu về lợi nhuận khổng lồ. Có khoảng 30 tàu chở dầu thô của Nga chuyển sang Ấn Độ, với khoảng 430 nghìn thùng mỗi ngày trong tháng 5”, theo ông Smith.

Lượng dầu thô của Nga đến các nhà máy lọc dầu độc lập cũng như thuộc sở hữu nhà nước của Trung Quốc cũng tăng lên. Cơ quan Năng lượng Quốc tế IEA cho biết Trung Quốc là khách hàng mua dầu lớn nhất của Nga vào năm ngoái với mức nhập khẩu trung bình 1,6 triệu thùng mỗi ngày.

Mặc dù lượng nhập dầu thô của Ấn Độ chỉ bằng khoảng 1/4 so với Trung Quốc nhưng đã tăng mạnh kể từ khi xảy ra chiến tranh tại Australia khiến nguy cơ xung đột tiềm ẩn giữa Washington và New Delhi.

Sau cuộc họp giữa các bộ trưởng ngoại giao và quốc phòng Mỹ và Ấn Độ vào tháng 4/2022, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết, “Mỹ đồng ý rằng nhu cầu của Ấn Độ về năng lượng giá cả phải chăng tuy nhiên chúng tôi hi vọng rằng các đồng minh và đối tác sẽ không nhập khẩu năng lượng của Nga nhiều hơn”.

Tuần trước, phát biểu trong cuộc họp của Ủy ban Tài chính Thượng viện, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen cho biết Mỹ và các đồng minh có buổi thảo luận rất tích cực về việc kết hợp những giải pháp để hình thành một liên minh cartel nhằm nỗ lực đặt ra giới hạn giá đối với dầu mỏ Nga. Theo bà Yellen, điều này nhằm giữ dầu mỏ của Nga chảy vào thị trường toàn cầu và ngăn giá dầu thô tăng lên, nó vốn dĩ đã tăng 60% trong năm nay.

Nếu EU có thể tìm được nguồn thay thế dầu thô xuất khẩu của Nga thì Nga cũng có những lựa chọn khác. Trước những chỉ trích của phương Tây về việc nhập khẩu dầu thô của Nga, Ngoại trưởng Ấn Độ đã khẳng định rằng sẽ làm những gì mà đất nước sẽ hưởng lợi.

Giai đoạn từ tháng 2-4/2022, lượng dầu thô nhập khẩu vào Ấn Độ từ Nga tăng từ 100.000 thùng/ ngày lên 370.000 thùng/ngày. Tháng 5 vừa qua ghi nhận con số đạt 870.000 thùng/ngày. Trước khi xung đột tại Ukraine xảy ra, mỗi ngày, Ấn Độ chỉ xuất khẩu 580.000 thùng các sản phẩm dầu như diesel mỗi ngày, nhưng con số hiện đã tăng lên 685.000 thùng.

Nhà phân tích chính tại CREA, ông Lauri Myllyvirta cho biết đa số lượng dầu diesel xuất khẩu của Ấn Độ được chuyển đến châu Á, tuy nhiên có 20% được chuyển sang Châu Âu hoặc Mỹ, đi theo qua kênh đào Suez, hướng đến Địa Trung Hải hoặc Đại Tây Dương. 

Ông cho biết thêm lượng dầu thô của Nga trong các sản phẩm tinh chế mà Ấn Độ xuất khẩu không thể xác định chính xác được. Thế nhưng, dầu thô của Nga đang có Ấn Độ mở đường để thâm nhập thị trường toàn cầu.

Trong năm nay, lượng nhập khẩu dầu mỏ Nga của Trung Quốc đã tăng lên. Nhờ đó mà trong 4 tháng tính đến tháng 4, Nga thu về thặng dư tài khoản vãng lai khoảng 96 tỷ USD. Ông Myllyvirta cho biết không rõ về sau các lệnh trừng phạt nhằm cắt giảm nguồn tiền chảy vào Nga có áp dụng với những mặt hàng xuất khẩu như vậy hay không.