Tín hiệu tích cực từ xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc từ quý 2, các doanh nghiệp sẽ hưởng lợi như thế nào?

Tín hiệu tích cực cho xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc từ quý 2

Theo Nhịp sống thị trường, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, tháng 1/2023, xuất khẩu cá tra đạt 83,6 triệu USD, giảm 44% so với tháng trước, đồng thời giảm 61% so với cùng kỳ năm 2022. Xuất khẩu cá tra sang tất cả các thị trường chứng trong tháng 1/2023 đều ghi nhận giảm hai con số. Trong đó, thị trường Mỹ giảm sâu nhất khi các thông số đều âm 2 chữ số.

Với mức sụt giảm sâu và liên tục, Mỹ rơi xuống vị trí thứ 3 (sau Trung Quốc và EU) trong số các thị trường xuất khẩu cá tra lớn nhất của Việt Nam. Lạm phát thủy sản tại Mỹ vẫn thấp hơn so với nhiều sản phẩm khác, nhưng giá tiếp tục tăng cũng sẽ ảnh hưởng đến doanh số bán hàng.

Trên thực tế, xuất khẩu cá tra sang thị trường Mỹ tiếp tục ở mức thấp, bắt nguồn từ nền cao của năm 2022, nhu cầu thấp và dư thừa tồn khi của các nhà bán lẻ. Vì giá xuất khẩu sang thị trường Mỹ là giá tham chiếu cho các thị trường khác nên việc giá bán giảm cũng đang gây áp lực lên giá bán chung của toàn ngành.

Bên cạnh đó, khối lượng xuất khẩu cũng đang cho thấy triển vọng ảm đạm trong nửa đầu năm 2023. Hệ quả là Vĩnh Hoàn (VHC) đã ghi nhận doanh thu sụt giảm nghiêm trọng trong quý 4/2021 và dự kiến tình trạng này sẽ tiếp tục kéo dài đến nửa đầu năm 2023.

Ở diễn biến ngược lại, VASEP cho rằng tình hình xuất khẩu cá tra của Việt Nam trong quý tới được dự đoán sẽ ghi nhận tín hiệu tích cực hơn, đặc biệt là khi các doanh nghiệp đang thúc đẩy xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Ba năm qua, trong khi các thị trường khác đang phục hồi thì nhu cầu của thị trường Trung Quốc lại suy yếu. Do đó, nhu cầu dự kiến sẽ tăng vào năm 2023 sau khi nền kinh tế này mở cửa trở lại.

Đại diện VASEP cho rằng, trong tháng 3 và tháng 4 sẽ có các chương trình xúc tiến thương mại, các doanh nghiệp có thể tận dụng cơ hội này để quảng bá, đẩy mạnh tương tác cũng như kết nối với đối tác. Cùng với đó, chuẩn bị sẵn sàng nguồn nguyên liệu để khi thị trường hồi phục có thể gia tăng xuất khẩu. Trung Quốc đang là thị trường số 1 về nhập khẩu cá tra của Việt Nam, là điểm sáng đối với các doanh nghiệp cá tra trong những năm gần đây.

Các doanh nghiệp cá tra của Việt Nam được hưởng lợi ra sao?

Mặc dù nhiều thông tin cho biết dự kiến đơn hàng từ Trung Quốc sẽ tăng dần từ Quý 2/2023. Tuy nhiên, câu hỏi đang được quan tâm hiện tại là doanh nghiệp cá tra Việt Nam sẽ được hưởng lợi bao nhiêu từ sự phục hồi này?

Theo Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) phân tích, dù Trung Quốc đã chính thức mở cửa trở lại vào đầu năm 2023, nhưng xuất khẩu cá tra của Việt Nam sang thị trường này đến nay vẫn chưa có sự cải thiện đáng kể. Dường như vấn đề cơ bản vẫn là nhu cầu chưa phục hồi hoàn toàn và điều này có thể do tác động của việc giảm thu nhập của người dân Trung Quốc cùng với sự phục hồi chậm của dịch vụ nhà hàng.

Đánh giá của đội ngũ phân tích VDSC cho thấy, có thể có một phần chậm trễ trong khoảng 3-6 tháng để người dân Trung Quốc dần thích nghi với trạng trái bình thường mới và để các dịch vụ thực phẩm hoàn toàn mở cửa trở lại. Mặc dù đơn hàng có thể phục hồi mạnh trong quý 2/2023, nhưng VDSC dự đoán giá bán vẫn sẽ ở mức thấp trong thời gian tới.

Đáng chú ý là tác động của sự kiện này đối với các doanh nghiệp sẽ không có sự đồng nhất. Dù các công ty có doanh thu xuất khẩu ở thị trường này có thể được hưởng lợi từ sự hồi phục của các đơn đặt hàng, nhưng Chứng khoán Rồng Việt cho rằng điều này vẫn không đủ để đưa ngành thủy sản trở lại chu kỳ tăng trưởng.

Thứ nhất là do sự phục hồi của thị trường Trung Quốc dự kiến chỉ bù đắp một phần sự sụt giảm ở các thị trường khác trong năm 2023. Thứ hai, mặc dù VDSC nhận thấy sự phục hồi chủ yếu về mặt sản lượng xuất khẩu, nhưng dự kiến giá bán vẫn ở mức thấp và giá cá nguyên liệu vẫn ở mức cao, dẫn tới chênh lệch âm giữa giá bán và giá nguyên liệu, điều này khiến biên lợi nhuận gộp của các doanh nghiệp bị thu hẹp.

Vì thế, bất chấp các tác động tích cực từ việc Trung Quốc mở cửa trở lại, đội ngũ phân tích VDSC duy trì quan điểm lợi nhuận của hầu hết các doanh nghiệp cá tra trong năm 2023 sẽ tăng trưởng âm.

Mặt khác, việc thị trường Trung Quốc mở cửa trở lại có thể sẽ mang lại lợi nhuận cho một số doanh nghiệp cá tra đã thiết lập sẵn kênh xuất khẩu sang Trung Quốc (ANV, IDI). Tuy nhiên, diễn biến này có tác dụng giảm thiểu sự sụt giảm đáng kể trong hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp xuất khẩu này so với mức cao ghi nhận trong cùng kỳ, hơn là đưa ngành sang một chu kỳ bùng nổ mới.

Dù vậy, chuyên gia tới từ VDSC vẫn cho rằng sẽ có cơ hội để nhà đầu tư sử dụng chiến lược giao dịch ngắn hạn dựa trên các tin tức liên quan và có sự chọn lọc công ty, nhưng việc nắm giữ trong dài hạn với nhóm ngành này trong năm 2023 sẽ gặp nhiều rủi ro từ biến động thị trường xuất khẩu cũng như kết quả kinh doanh sụt giảm.

Sau khi "tụt dốc" trong tháng 1/2023, sang nửa đầu tháng 2, xuất khẩu thủy sản đã tăng trở lại khi đạt 286,94 triệu USD, tăng 42% so với cùng kỳ năm 2022. Lũy kế từ đầu năm 2023 tính đến hết ngày 15/2, tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của nước ta đạt 742 triệu USD, giảm 30% so với cùng kỳ năm trước. Đà giảm diễn ra trong bối cảnh xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sụt giảm trong quý 4/2021 và tiếp tục giảm trong tháng 1/2023 khi kỳ nghỉ lễ lớn nhất năm của Việt Nam diễn ra.