Thị trường nhà ở “gặp khó”, chủ đầu tư, nhà thầu lao đao

Vật liệu xây dựng khan hiếm

Trên thế giới, thợ xây dựng đang đợi hàng tuần để có cửa sổ và các công trường im ắng do không đủ vật liệu để thi công. Tình trạng thiếu cửa ra vào, cửa sổ, thiết bị sưởi và điều hòa không khí, tủ và đồ nội thất đang kéo dài thời gian hoàn thiện một căn nhà.

Tại Mỹ, việc thiếu bản lề đôi khi trở thành vấn đề lớn, vì những người thợ không thể lắp đặt cửa ra vào. Nguyên nhân là bởi các nhà máy tại Trung Quốc đóng cửa vì Covid-19 hoặc các thùng bản lề vẫn đang lênh đênh trên biển Thái Bình Dương.

Hay tại Hàn Quốc, giá than bitum - một nguyên liệu chính sản xuất xi măng hiện đã tăng gấp đôi so với đầu năm do cuộc khủng hoảng Nga - Ukraine, khiến nguồn cung và cầu của các vật liệu xây dựng chính như xi măng không ổn định.

Ở nước ta, nhiều vật liệu xây dựng thiết yếu như xi măng, cát, thép,… đều ghi nhận sự tăng giá mạnh. Theo số liệu từ Bộ Xây dựng, trong quý 1/2022, giá các mặt hàng như xi măng tăng từ 1-3% so với quý trước, nếu so với cùng kỳ 2021, giá đã tăng 11-15%. Với thép xây dựng, trước ảnh hưởng từ thị trường thế giới và xu thế tăng của các nguyên liệu đầu vào, giá quý I có xu hướng tăng mạnh.

Tính đến giữa tháng 3, giá thép đã tăng 3,5% so với tháng 2 và tăng 7,5% so với tháng 1. Đến nay, giá nguyên liệu này chưa có dấu hiệu giảm xuống. Giá thép xây dựng các loại hiện khoảng 18.600 - 20.600 đồng/kg. Trung bình 3 tháng đầu năm, giá thép tăng 3,5% so với quý 4/2021.

Tại Hà Nội, vào thời điểm cuối quý I/2022, giá các loại vật liệu xây dựng đã tăng khoảng 10% so với thời điểm trước Tết Nguyên đán. Chẳng hạn, giá cát san lấp khoảng 150.000-200.000 đồng/m3, cát xây tô có giá từ 400.000-450.000 đồng/m3; gạch ống có giá dao động từ 1.300-1.400 đồng/viên; các loại đá xây dựng có giá 310.000 đồng/m3; giá xi măng từ 900.000 đồng-1 triệu đồng/tấn.

Các loại vật liệu xây dựng ở TP.HCM cũng đồng loạt tăng giá. Chỉ trong một năm qua, giá gỗ tăng 50%; giá nhôm, cát, thép phi 8 tăng 40%; giá gạch cũng tăng nhẹ gần 10%… Trong khi đó, nhân công thiếu hụt và giá thuê tăng cao từ 100.000 VNĐ – 150.000 VNĐ/ngày so với năm trước.

Cách đây không lâu, hàng loạt doanh nghiệp xây dựng ở Thừa Thiên Huế cũng đồng loạt kêu cứu bởi gặp nhiều khó khăn, vướng mắc về đơn giá vật liệu trong thi công xây dựng; giá nhân công, hoạt động cung ứng vật liệu tại địa phương.Ông Nguyễn Văn Cao, Chủ tịch Hội Xây dựng tỉnh TT-Huế, cho biết: Thời gian qua, giá nguyên vật liệu thực tế trên thị trường ở địa bàn TT-Huế tăng cao so với đơn giá ban hành hàng tháng, gây bất lợi lớn cho các doanh nghiệp xây dựng, tạo nhiều rủi ro trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Giá thép, cát xây dựng, xăng dầu... đồng loạt tăng giá làm nhiều đơn vị trúng thầu xây dựng gặp nhiều khó khăn, dẫn đến chậm tiến độ, ảnh hưởng chất lượng công trình.

Khó chồng khó

Theo ý kiến của các doanh nghiệp xây dựng trên địa bàn và đơn vị liên quan, đơn giá vật liệu xây dựng thời gian qua chưa sát với thực tế; trong khi giá nguyên vật liệu trên thị trường lại tăng cao gấp nhiều lần, khiến nhiều nhà thầu rơi vào tình trạng thi công cầm chừng, thậm chí dừng thi công chờ giá vật liệu giảm xuống.

Ngoài ra, tác động từ giá xăng dầu tăng cao khiến dự toán tổng mức đầu tư ban đầu bị chênh lệch rất lớn so với tình hình thực tế.

Công ty Cổ phần Xây lắp TT-Huế nêu thực trạng, từ những tháng cuối năm 2021 đến nay, giá vật liệu thép tăng từ 17.000 đến 21.000 đồng/kg; giá các nguyên vật liệu xi măng, gạch, cát xây dựng, đá dăm, gạch ốp lát… cũng tăng mạnh từ 5-10%. Nguyên vật liệu thép chiếm tỷ trọng về giá cao nhất trong giá thành xây dựng, chiếm khoảng 20% giá trị nên các nhà thầu xây dựng vô cùng khó khăn. Trong khi đó, các hợp đồng xây dựng giữa chủ đầu tư và nhà thầu đa số được ký theo hợp đồng trọn gói hoặc hợp đồng đơn giá cố định.

Theo ông Đinh Hồng Kỳ - Phó Chủ tịch Hiệp hội Xây dựng và vật liệu xây dựng TP.HCM, chi phí vật liệu chiếm từ 70 - 80% giá thành. Giá vật liệu cao hơn buộc nhà thầu phải tăng giá. Nếu đã ký hợp đồng, các chủ đầu tư khó yêu cầu nhà thầu thi công theo giá cũ, nhưng nếu tuân theo giá cũ thì chủ đầu tư lỗ nặng do biên độ lợi nhuận trong ngành xây dựng hiện nay khá thấp.

Điều này sẽ dẫn tới nguy cơ nhà thầu không thể tiếp tục thi công hoặc chủ đầu tư bị thâm hụt vốn, ảnh hưởng lớn đến tiến độ và nguồn cung, đẩy giá bất động sản lên cao.

Theo Bộ Xây dựng, giá giao dịch bất động sản để bán bình quân toàn thị trường trong tháng 03/2022 đều tiếp tục đà tăng. Cụ thể, giá căn hộ chung cư tại Hà Nội trong tháng 03/2022 tăng 1,53% so với tháng trước đó, nhà ở riêng lẻ tăng 2,24%, đất nền tăng 2,85%. Tại TP.HCM, căn hộ chung cư tăng 2,48%; nhà ở riêng lẻ tăng 2%; đất nền cho xây dựng nhà ở tăng 3,6%.

Các chuyên gia trên thế giới dự báo, tắc nghẽn chuỗi cung ứng khó có thể được giải quyết chỉ trong thời gian ngắn, nhất là khi Trung Quốc tiếp tục đóng cửa và cuộc xung đột Nga – Ukraine ngày càng căng thẳng khiến cho tình trạng các tàu chở hàng chất thành đống bắt đầu tái diễn trở lại. Và ngay cả khi những chuyến tàu vượt đại dương đã mang hàng hóa đến bến cảng, vẫn còn hàng loạt vấn đề cần giải quyết như số lượng xe tải để giao hạng, nguồn cung xăng dầu cho hoạt động vận tải, hay số công nhân lành nghề tham gia vào thị trường lao động.

Trước nguy cơ gián đoạn chuỗi cung ứng sẽ lan rộng toàn cầu và kéo dài trong năm nay, nhà thầu xây dựng vẫn phải gánh chịu những “cơn đau đầu” tốn kém khi giá vật liệu khó hạ nhiệt. Một số chuyên gia cho rằng, tình trạng khan hiếm và tăng giá vật liệu xây dựng sẽ được cải thiện vào cuối năm 2022 và đầu năm 2023, giúp gia tăng nguồn cung nhà ở và giảm sự cạnh tranh trong quá trình mua nhà.

Tuy nhiên, bức tranh thị trường vẫn khá mờ mịt do những yếu tố khó lường từ dịch bệnh, kinh tế và chính trị mà toàn thế giới đang phải đối mặt.