PV OIL - Ngôi sao sàn UPCoM: Thị phần bán lẻ xếp sau Petrolimex, năm 2022 vượt mốc 100.000 tỷ đồng

Theo Doanh Nghiệp & Kinh Doanh, Tổng Công ty Dầu Việt Nam (PVOIL – Mã: OIL) chính là đơn vị thành viên trực thuộc Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN) được thành lập vào năm 2008 trên cơ sở hợp nhất Tổng Công ty Thương mại Dầu khí (Petechim - được thành lập tháng 4/1994) cùng với Công ty Chế biến và Kinh doanh Sản phẩm dầu (PDC - được thành lập tháng 4/1996).

Cổ phiếu OIL cũng được giao dịch ở trên sàn UPCoM từ hồi tháng 3/2018. Đến tháng 8/2018, công ty mẹ đã chuyển thành công cổ phần với quy mô 27 công ty con sở hữu trực tiếp, 10 công ty liên doanh liên kết. 

Hiện tại, vốn điều lệ của PV OIL ghi nhận hơn 10.342 tỷ đồng, trong đó Tập đoàn PVN đang nắm giữ đa số với 80,52% vốn điều lệ, SK Energy nắm giữ 5,23%, còn lại là của các cổ đông khác. Bên cạnh đó, trên báo cáo tài chính quý 4/2022 của Hàng không VietJet (mã: VJC) - công ty này đã nắm 50 triệu cổ phiếu OIL với trị giá gốc ghi nhận là 990 tỷ đồng. 

Thị phần bán lẻ của PV OIL xếp thứ 2, đứng sau Petrolimex

Trái ngược với Petrolimex, PV OIL chính là đơn vị duy nhất thực hiện nhiệm vụ xuất khẩu, kinh doanh dầu thô của Tập đoàn PVN cung cấp dầu thô từ nguồn nội địa cho Nhà máy lọc dầu Dung Quất (Công ty Cổ phần Lọc Hóa dầu Bình Sơn) với sản lượng bình quân mỗi năm là 7 triệu tấn. Ngoài ra, công ty còn xử lý, sản xuất condensate và xăng E5.
Đối với lĩnh vực phân phối, PV OIL cũng có khoảng 2.200 cửa hàng bán lẻ xăng dầu (có bao gồm 1.500 đại lý), con số này chỉ xếp sau Petrolimex với 5.500 cửa hàng. Đến thời điểm hiện tại, mạng lưới bán lẻ ở trên cả nước có hơn 17.000 cửa hàng kinh doanh xăng dầu thuộc tất cả các thành phần kinh tế. 

Cũng theo đó, nguồn cung xăng dầu của PV OIL đến từ Nhà máy lọc dầu Dung Quất và Nghi Sơn khoảng 70%, còn doanh nghiệp tự pha chế và sản xuất chiếm 15 - 20%, số còn lại nhập khẩu từ các nước ASEAN, Hàn Quốc, Trung Quốc,... đúng theo hạn mức từ Bộ Công Thương giao.

Và trong trường hợp Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn giảm công suất, công ty sẽ tăng cường việc nhập khẩu nước ngoài với mức giá phù hợp để có thể bù vào sản lượng thiếu hụt. 

Cùng với số lượng hàng nghìn cửa hàng trải dài trên cả nước, PV OIL cũng là doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu có thị phần về tiêu thụ, chiếm thứ hai với 17% (số liệu trong năm 2021). Người dẫn đầu vẫn thuộc về Petrolimex với 50%, số còn lại là thuộc về Saigon Petro và Thalexim (doanh nghiệp hoạt động chủ yếu ở phía Nam), Mipec (chủ yếu hoạt động ở miền Bắc).

Được biết, PV OIL cũng đang có kế hoạch gia tăng thêm thị phần lên mức 35% các hoạt động M&A cũng như đẩy mạnh việc mở rộng các cửa hàng bán lẻ trên toàn quốc. 

Lần đầu tiên vượt mốc trăm nghìn tỷ đồng doanh thu

Vào năm 2022, đây là năm đánh dấu mốc đầu tiên PV OIL ghi nhận mức doanh thu vượt mốc 100.000 tỷ đồng, so với năm trước đó tăng hơn 80%. Sản lượng kinh doanh đã tăng trưởng đột biến nhất tính từ trước đến nay với 4 triệu m3 xăng dầu các loại. Kết quả này có được là nhờ vào nhu cầu tiêu thụ phục hồi mạnh mẽ sau dịch bệnh. 

Chứng khoán PSI cho biết, doanh thu của PV OIL phụ thuộc lớn vào cơ chế bán lẻ xăng dầu của Bộ Công Thương. Chính vì thế, ngoài lợi nhuận cố định thu được 300 đồng/lít, biên lợi nhuận gộp của PV OIL cũng sẽ biến động theo giá dầu tăng cao hay là giảm mạnh của từng giai đoạn, cũng như chính sách thuế của Nhà nước. 

Lý do biên lợi nhuận của PV OIL kém cạnh so với Petrolimex?

Được biết, PV OIL chịu trách nhiệm bao tiêu cho hai nhà máy lọc dầu Dung Quất và Nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn - nghĩa là nguồn cung được đảm bảo, tuy nhiên giá bán ra từ nhà máy lọc dầu lại không thể nào cạnh tranh được nguồn hàng nhập khẩu từ thị trường quốc tế. 

Trong khi đó thì bên cạnh nguồn cung nội địa, Petrolimex còn nhập khẩu từ nước ngoài cho nên biến lãi gộp luôn nhìn hơn PV OIL. Có một điểm nữa cho thấy biên lãi gộp của PV OIL vượt trội so với PV OIL chính là tập đoàn đã xây dựng được hệ thống kho đầu mối cũng như hệ thống đường ống dẫn đầu, kho ngoại quan lớn nhất trên cả nước. 

Chính sự khác biệt trong hệ thống phân phối cũng là một nguyên nhân khiến cho biên lợi nhuận của Petrolimex thường xuyên cao hơn so với PV OIL. 

PV OIL là đơn vị trực thuộc Tập đoàn PVN chủ yếu phục vụ các khách hàng công nghiệp, bán hàng qua hệ thống đại lý/tổng đại lý (DODO). Kênh bán lẻ của PV OIL cũng đóng góp khoảng 20% tổng doanh thu. Dù vậy, trong ba kênh phân phối thì lênh DODO lại là kênh có biên lợi nhuận thấp nhất bởi mức chiết khấu áp dụng đối với các đại lý/tổng đại lý cao hơn. 
Các nhà phân tích cho biết, sự khác biệt của biên lợi nhuận gộp còn đến từ việc ghi nhận cách hạch toán hàng tồn kho của hai doanh nghiệp. 

PV OIL cũng lựa chọn cách hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp bình quân gia quyền, đem đến đường biên độ ổn định hơn so với Petrolimex lựa chọn phương pháp FIFO (đây là phương pháp nhập trước xuất trước), nghĩa là giá ghi nhận sẽ có sự biến động lớn hơn so với phương pháp bình quân gia quyền khi mà giá xăng tăng nhanh hay giảm mạnh.

Giá dầu thế giới bất ổn, PV OIL có triển vọng gì?

Có thể thấy, giá xăng, dầu trong nước trên thực tế phụ thuộc rất nhiều và trực tiếp từ giá dầu của thế giới. Biến số chiến sự Nga - Ukraine hay là việc Trung Quốc mở cửa đến đâu sau khi nới lỏng các biện pháp phòng chống dịch bệnh COVID-19 sẽ là ẩn số tác động lớn đến giá nhiên liệu ở trong nước. 

Và theo một cuộc thăm dò của hãng Reuters công bố ngày 28/2 cho thấy, thị trường dầu mỏ trên thế giới sẽ rơi vào cảnh thiếu hút bởi Nga cắt giảm nguồn cung cũng như Trung Quốc tăng lượng tiêu thụ. Kết quả thăm dò 49 nhà kinh tế, phân tích dự báo rằng giá dầu thô Brent sẽ ở mức trung bình 89,23 USD/thùng trong năm 2023. 

Ông Bùi Ngọc Bảo - Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam (VINPA) nhìn nhận, mặt bằng giá nhiên liệu vẫn biến động trong năm nay nhưng vẫn sẽ khó có thể vượt mức đỉnh đã lập hồi giữa năm 2022 - nghĩa là gần 330.000 đồng/lít xăng. Điều này cũng giúp cho các doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu giảm thiểu rủi ro đánh giá hàng tồn kho. 

Cũng trong trường hợp giá dầu trên thế giới biến đổi bất thường, giá xăng dầu ở trong nước cũng sẽ được các cơ quan quản lý điều hành theo nguyên tắc thị trường có sự điều tiết của Nhà nước thông qua Quỹ bình ổn xăng dầu, phí, giảm thuế,...

Đối với nguồn cung ở trong nước, hai nhà máy lọc dầu là Dung Quất và Nghi Sơn cũng sẽ thực hiện bảo dưỡng trong năm nay. Mặc dù vậy, với dự báo nhu cầu tiêu thụ xăng dầu cũng sẽ tăng khoảng 10% so với năm 2022, Bộ Công Thương đã giao tổng lượng xăng, dầu nhập khẩu dành cho các doanh nghiệp đầu mối gần 26m3, đồng nghĩa với nguồn cung xăng dầu vẫn sẽ được đảm bảo cho những cửa hàng xăng dầu như PV OIL.

Chứng khoán VNDirect dự báo, các doanh nghiệp phân phối xăng dầu như Petrolimex và PV OIL cũng sẽ có sự phục hồi mạnh từ mức nền thấp của năm 2022 nhờ vào việc vừa qua Chính phủ đã ban hành cơ chế đế cho Tập đoàn PVN xử lý vấn đề tài chính đối với Lọc Hóa dầu Nghi Sơn. Đây cũng chính là tiền đề để cho Nghi Sơn hoạt động ổn định trong năm tới từ đó giúp gia tăng tỷ trọng nguồn cung nội địa cũng như áp lực chi phí nhập khẩu cho các doanh nghiệp phân phối. 

Ngoài ra, các chi phí định mức cấu thành giá cơ sở xăng dầu đã được cơ quan có thẩm quyền điều chỉnh tăng trong tháng 10 - tháng 11/2022. VNDirect cũng cho rằng sự điều chỉnh này sẽ phản ứng sát hơn diễn biến của thị trường, giảm bớt áp lực cho các thương nhân kinh doanh xăng dầu. 

Không những thế, VNDirect cũng cho rằng các doanh nghiệp phân phối lớn như PV OIL có thể sẽ có thêm được thị phần từ các doanh nghiệp nhỏ khác, vốn có khả năng sẽ bị loại khỏi thị trường sau thời gian 1 năm 2022 đầy khó khăn. 

Bên cạnh đó, năm 2022 PV OIL cũng đã hợp tác với VinFast và đã nhanh chóng hoàn thành lắp đặt gần 300 trạm sạc xe điện ở các cửa hàng xăng dầu PV OIL trên toàn quốc. Và việc hợp tác này được đánh giá là bước đầu thực hiện chiến lược để cho PV OIL thích ứng với xu hướng chuyển dịch năng lượng đang diễn ra một cách mạnh mẽ như hiện nay từ đó đưa PV OIL trở thành nhà cung cấp năng lượng đa dạng cho các phương tiện giao thông, không chỉ có xăng dầu mà còn có cả năng lượng điện, hydro trong tương lai.

Cùng với tiềm năng hợp tác này, PV OIL và VinFast cũng sẽ chú trọng tìm kiếm các địa điểm phù hợp để có thể mở rộng số lượng trạm sạc, đáp ứng nhu cầu phát triển của cả hai bên. 

Mặc dù vậy, các chuyên gia nhận định doanh nghiệp bán lẻ này hiện tại đang phải đối mặt với một số khó khăn nhất định trong đó phải kể đến thực trạng quỹ đất ở thành thị khá eo hẹp, mật độ dân cư, phương tiện giao thông ở những khu vực nông thôn, quốc lộ vẫn đang còn khá thấp, cản trở việc mở rộng các dịch vụ phi xăng dầu. 

Hiện, PV OIL cũng đang có kế hoạch tham gia vào lĩnh vực cung cấp nhiên liệu bay JetA1, tận dụng được lợi thế mối quan hệ với các cổ đông lớn VietJet Air. Ghi nhận cho thấy, hiện chỉ có hai nhà cung cấp chính là Skypec phục vụ chủ yếu cho Vietnam Airlines và các hãng quốc tế và Petrolimex Aviation phục vụ cho Vietjet Air, Bamboo Airway,… cho nên dư địa dành cho các doanh nghiệp mới thâm nhập vào thị trường vẫn còn rất lớn.