Ông chủ Facebook Mark Zuckerberg đối mặt với tương lai tăm tối: Tự mãn trong cô độc, mất đi “cánh tay phải đắc lực”, khao khát với Metaverse nhưng thực tế không như mong muốn

Trong bài phân tích mới đây, Wall Street Journal đã ví von Metaverse như một đại dương còn việc Sheryl Sandberg rời bỏ Meta chẳng khác nào nhảy khỏi con tàu mang tên vũ trụ ảo. Không biết hành động từ chức của bà Sheryl Sandberg là tự phát hay bị ép buộc, nhưng dù thế nào đi chăng nữa, Facebook (hiện nay là Meta) vẫn chỉ có độc 1 vị thuyền trưởng là Mark Zuckerberg. Vị COO này kể từ nay sẽ 1 mình lèo lái và chịu trách nhiệm với con tàu của mình.

Trong bài đăng trên Facebook hôm thứ 4, bà Sheryl Sandberg đã tuyên bố rời khỏi vị trí Giám đốc điều hành Meta sau 14 năm gắn bó. Mặc dù khẳng định việc từ chứ đến từ mong muốn tập trung hơn cho gia đình và các hoạt động thiện nguyện, song sự ra đi của bà Sandberg vẫn khiến nhiều người đặtra câu hỏi. Cũng bởi vị COO này đã rời bỏ Meta vào đúng giai đoạn nhạy cảm nhất của “gã khổng lồ” khi tập đoàn đang bị vây quanh bởi rất nhiều những cáo buộc và đơn kiện tụng.

Ngoài ra, sự lạm phát kinh tế, những thay đổi về quyền riêng tư trong hệ điều hành của Apple, cùng sự cạnh tranh ngày càng gay gắt và khốc liệt của Tiktok đã khiến Meta kiệt quệ. Phố Wall dự báo triển vọng doanh thu từ quảng cáo trong năm nay của Meta chỉ vỏn vẹn 6% thấp hơn rất nhiều so với con số 44% 10 năm trước. Sau thông báo rời đi của bà Sandberg, cổ phiếu của Meta đã giảm gần 3%.

Di sản khổng lồ

Sự ra đi của bà Sandberg thực sự là một “cú nổ lớn” với Meta. Bloomberg mới đây đã có một bài viết về vị COO này, cũng như về “di sản khổng lồ” mà bà để lại. Sandberg tự nhận xét mình là người mang sứ mệnh phát triển Meta, với tư cách là một trong 6 vị Giám đốc điều hình quyền lực nhất nhì Big Tech. Những năm 2000, người phụ này đã từ bỏ vị trí Giám đốc quảng cáo tại Google và tới với Meta, bấy giờ là Facebook, dìu dắt và phát triển bộ máy đặt tới quy mô khổng lồ nhờ vào nguồn doanh thu quảng cáo tưởng chừng vô tận.

Mặc dù có những thành tựu to lớn như vậy, bà Sandberg lại vô cùng khiêm tốn. Bà chỉ dám nhận mình được công chúng biết tới thông qua cuốn tự truyện “Lean In” xuất bản năm 2013, cuốn sách do chính bà biên soạn nhằm khuyến khích nữ giới dũng cảm nói lên tiếng nói của mình. Tuy nhiên, với giới chuyên môn, “di sản” lớn nhất mà Sheryl Sandberg để lại có lẽ chính là sự phụ thuộc của ngành công nghiệp công nghệ vào quảng cáo.

“Những cuốn sách của Sheryl có sức ảnh hưởng lớn. Khi một người như Sheryl sẵn sàng chia sẻ những sai lầm mà bà ấy từng mắc phải, mọi người sẽ lắng nghe và đúc kết được điều gì đó cho bản thân”. Một trong những điều tuyệt vời khi được làm việc cùng Sheryl, là bà ấy không bao giờ lãng phí một giây phút nào. Bà ấy thực sự rất tập trung để hoàn thành tốt công việc”,  chuyên gia Kim Scott cho hay.

Cũng theo Bloomberg, Sandberg không chỉ xây dựng mô hình kinh doanh cho Facebook mà bà còn giám sát nhóm chính sách công của tập đoàn. Bà Katie Harbath, cựu Giám đốc chính sách công của Facebook kiêm trợ lý Đảng Cộng hòa, nhận xét Sandberg là một "công cụ vô cùng đáng kinh ngạc".

“Bà ấy rất giỏi trong việc quan sát mọi thứ. Suy nghĩ cũng rất kỹ càng, chín chắn nữa. Ban đầu, Mark Zuckerberg không muốn trở thành một phần của chính sách công như thế này đâu”, bà Katie Harbath chia sẻ.

Sau khi trở thành một thành viên của Facebook vào năm 2008, bà Sandberg đã đặt tư duy và tầm nhìn của  mình vào đứa con cưng” của Mark Zuckerberg. Tuy nhiên, trong vài năm trở lại đây, động lực đó đã thay đổi do Mark Zuckerberg đã nắm giữ gần như toàn bộ quyền lực ở Meta. "Tôi không nghĩ sự thay đổi này làm nội bộ ngạc nhiên, dù đây là cú chuyển mình mang tính biểu tượng”, Harbath nói.

Bloomberg cho biết, sức ảnh hưởng của Sandberg đủ lớn để giúp hoạt động kinh doanh của Google bành trướng và trở thành một phần thiết yếu trong ngân sách của mọi nhà sáng lập. Thay vì nhắm mục tiêu người dùng dựa trên các công cụ tìm kiếm như Google, dưới sự dẫn dắt của Sandberg, Facebook đã tận những gì nền tảng thu được, từ danh tính cá nhân đến sở thích người dùng. Và hướng đi mới mẻ này đã được toàn ngành công nghiệp công nghệ học hỏi.

“Sheryl đóng vai trò quan trọng tại cả 2 tập đoàn lớn và thành công nhất lịch sử”, Colin Sebastian, chuyên gia phân tích tại Robert W. Baird & Co nhận xét. “Theo quan điểm của chúng tôi, di sản mà bà ấy để lại cho Meta chính là những mô hình kinh doanh khổng lồ trong nền kinh tế kỹ thuật số”.

Các nghi vấn bao quanh

Trong một vài năm trở lại đây, hình ảnh của bà Sandberg trong mắt công chúng ít nhiều bị hoen ố trước những lời chỉ trích nhắm vào Facebook. Tập đoàn này được cho là không thể ngăn cản sự lan truyền của những “fake news”, những thông tin sai lệch chứa đựng các ngôn từ kích động mang tính thù địch, thậm chí là vi phạm quyền riêng tư.

Bà Sandberg và Zuckerberg cũng thường xuyên bị thẩm vấn trước Quốc hội. Các vụ bê bối của Facebook dường như chưa bao giờ dừng lại, từ kích động bạo lực sắc tộc ở Myanmar và Sri Lanka, công khai lan truyền các video bạo lực cho tới những thông tin sai lệch về đại dịch COVID-19.

Gần đây nhất, tờ Wall Street Journal còn đưa ra nghi vấn bà Sandberg, vài năm trước, đã lợi dụng quyền lực của mình tại Facebook để bưng bít thông tin về bạn trai. Tuy nhiên, đại diện Meta đã bác bỏ và khẳng định đây không phải nguyên nhân sâu xa khiến bà quyết định rời bỏ công ty.

Nhận xét về những “di sản” mà bà Sandberg để lại, cũng có những ý kiến cho rằng người phụ nữ này không ý thức được những hệ luỵ nghiêm trọng đằng sau các chính sách điều hành độc đoán của mình.

“Người ta chứng minh rằng Facebook đã mở rộng quy mô một cách liều lĩnh có chủ đích để thống trị toàn bộ cách chúng ta giao tiếp trên toàn cầu. Chính nó đã gây ra nhiều hỗn loạn và ảnh hưởng tiêu cực đến mọi người. Tôi chưa bao giờ thấy bà ấy tự nhận thức được điều đó”, Yael Eisenstat nói, nhà sáng lập công Kilele Global cho biết. 

Các dự tính

Theo Wall Street Journal, quyết định rời bỏ Big Tech của bà Sandberg không có gì đáng ngạc nhiên. Được biết đến với vai trò dẫn dắt kinh doanh quảng cáo của Meta từ con số 0 đến quy mô 115 tỷ USD như hiện nay, Sandberg được coi như “cánh tay phải” đắc lực của Mark Zuckerberg. Tuy nhiên, dần dần sự tín nhiệm từ những ngày đầu tiên đang dần biết mất, đặc biệt là sau khi Facebook đổi tên thành Meta.

Năm ngoái, trong một báo cáo cho thấy tỷ lệ nhân viên thông qua bà Sandberg đã giảm đi, trong khi vai trò Giám đốc phụ trách mảng tăng trưởng Javier Olivan lại được nâng tầm. Đại diện của “ông lớn” này cho biết có thể ông Olivan sẽ ngồi vào chiếc ghế COO mà bà Sandberg để lại.

Tuy nhiên, bất chấp những sự thay đổi trong hệ thống ban lãnh đạo, tầm quan trọng của bà Sandberg vẫn hiện hữu. Vị cự COO này đã công khai lên tiếng bảo vệ các nền tảng của Meta trước những cáo buộc có liên quan tới bầu cử và xúi giục bạo lực. Đội ngũ luật sư của Meta, thời dưới trướng bà Sandberg, cũng tăng trưởng nhanh hơn khoảng 60% so với tổng thể công ty, trong bối cảnh Meta liên tục bị cuốn vào vào xoáy chống độc quyền và cổ đông kiện tụng.

Trong bài phỏng vấn mới đây với Bloomberg, bà Sandberg đã ngầm ám chỉ những nỗ lực này và cho tằng vai trò của bà tại Meta “không chỉ đơn thuần là quản lý những thứ dễ dàng”. 

Cựu COO này, đến những giây phút cuối cùng, vẫn dành những lời khen tới Mark Zuckerberg - vị CEO luôn thẳng thắn thừa nhận đúng là Meta được gây dựng nên từ một tiền đề non trẻ. Tuổi tác và kinh nghiệm của bà đã thực sự giúp Facebook có được sự tín nhiệm rộng khắp tại Thung lũng Silicon.

Trong bài đăng dài 1.500 từ của mình, bà Sandberg tuyệt nhiên không nhắc tới metaverse. Bà chỉ nói tới cơ duyên 14 năm trước tới với Facebook cùng lời hứa sẽ gắn bó lâu dài với Mark Zuckerberg. Thế nhưng, trong những cuộc họp thực tế ảo sắp tới của Meta sẽ thiếu vắng bà Sheryl Sandberg và người sẽ xuất hiện thường xuyên phải chăng sẽ chỉ là Giám đốc Công nghệ Andrew Bosworth.

Một câu hỏi nữa được dư luận quan tâm lúc này chính là liệu Mark Zuckerberg có thể một mình lèo lái con thuyền Meta đi đúng hướng, khi không còn  “chiếc mỏ neo” là bà Sandberg. Dù hiện nay, Meta vẫn là tập đoàn quảng cáo lớn nhất lĩnh vực mạng xã hội, nhưng tập đoàn này lại đang cố gắng biến mình thành một công ty “siêu thị” có đủ mọi thứ, từ thực tế ảo đến một số ứng dụng công nghệ liên quan. Như vậy, khao khát về tốc độ tăng trưởng của Zuckerberg trước giờ vẫn không thay đổi.

Trong bài phỏng vấn mới nhất với nhà đầu tư Tim Ferriss, chính Zuckerberg đã khẳng định “đi nhanh là để học hỏi“ và việc chôn chân trong một lĩnh vực quá lâu đã khiến bản thân cảm thấy tự mãn.

Dù vậy, Facebook trước đây hay Meta bây giờ vẫn luôn là “con tàu” thuộc về Zuckerberg. Tuy nhiên, nay đã mất đi một người bạn đồng hành đắc lực, đồng nghĩa, vị tỷ phú trẻ tuổi sẽ phải cáng đáng nhiều hơn trên con đường khó khăn sắp tới. Đặc biệt khi các nhà đầu tư đang chứng kiến cổ phiếu Meta lao dốc tới 44% trong năm nay.