Doanh nghiệp gỗ phải đối mặt với thách thức gì khi xuất khẩu "giảm tốc"?

Số liệu thống kê từ Tổng cục Hải quan, giá trị xuất khẩu gỗ cũng như sản phẩm gỗ trong quý 2/2022 đạt mức 4,4 tỷ USD, so với quý 2/2022 giảm 0,4%. Trong đó, trị giá xuất khẩu sản phẩm từ gỗ trong quý 2/2022 đạt mức 3,06 tỷ USD, so với cùng kỳ năm ngoái giảm 11,5%. 

Tính chung trong 6 tháng đầu năm 2022, trị giá xuất khẩu gỗ cùng những sản phẩm gỗ đạt mức 8,4 tỷ USD, so với cùng kỳ năm 2021 tăng 1,7%. Trong đó, xuất khẩu sản phẩm gỗ đạt mức 6,06 tỷ USD, so với cùng kỳ năm 2021 giảm 5,8%. Thời điểm trước đó, năm 2021 ngành gỗ đã đạt được thành tích ngoạn mục và thiết lập kỷ lục xuất khẩu là 14,5 tỷ USD, so với năm 2020 tăng 18%. Còn trong những tháng đầu năm 2022, xuất khẩu gỗ cùng những sản phẩm gỗ tiếp tục tăng trưởng tích cực với 5 tháng đầu năm ghi nhận xấp xỉ 7 tỷ USD, so với cùng kỳ tăng 4,6%. Dù vậy, xuất khẩu đồ gỗ của Việt Nam, đáng chú ý là với các mặt hàng xuất khẩu chính đã bắt đầu xu hướng giảm khá mạnh từ trong tháng 5/2022. 

Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Vifores) cho biết, từ tháng 5, xuất khẩu đồ gỗ sang Mỹ cùng Trung Quốc đều giảm mạnh. Việt Nam được xem là thị trường cung cấp đồ gỗ nội thất bằng gỗ lớn thứ 3 cho Trung Quốc. Cũng vì thế mà xuất khẩu đồ gỗ sang thị trường Trung Quốc trong những tháng đầu năm 2022 giảm rất mạnh, với mức giảm hơn 21% chủ yếu do tác động bởi tình hình dịch bệnh cùng chính sách Zero Covid khiến cho việc thông quan cũng gặp khó khăn hơn. Trong khi đó, thị trường Mỹ (ghi nhận chiếm đến 60% giá trị xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ Việt Nam) tình trạng lạm phát quá cao cũng đang tác động không nhỏ đến ngành gỗ Việt Nam khi có nhiều đơn vị nhập khẩu của nước này đang giảm mua đồ gỗ. 

Quý 2/2022, lợi nhuận ngành gỗ của các doanh nghiệp bắt đầu phân hóa

Có thể thấy, trong bối cảnh xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ bắt đầu giảm tốc trong quý 2/2022, doanh thu và lợi nhuận của các doanh nghiệp ngành gỗ cũng đã có sự phân hóa, mặc dù đa phần vẫn có lãi nhưng vẫn có một số doanh nghiệp giảm lãi và thậm chí là báo lỗ. 

Và dẫn đầu nhóm doanh nghiệp gỗ báo lãi chính là Công ty cổ phần Gỗ An Cường (mã chứng khoán: ACG) với mức doanh thu thuần đạt 1.059 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế đạt mức 159 tỷ đồng, so với cùng kỳ năm 2021 tăng lần lượt là 15% và 16,3%. Tính chung trong 6 tháng đầu năm, Gỗ An Cường đã ghi nhận mức doanh thu là 1.915 tỷ đồng, tăng 12% còn lợi nhuận sau thuế đạt mức 197 tỷ đồng, so với cùng kỳ năm trước tăng 17,7%.

Trong năm 2022, doanh nghiệp đã đặt mục tiêu doanh thu là 4.242 tỷ đồng 4.242 tỷ đồng còn lợi nhuận sau thuế là hơn 50 tỷ đồng. Như thế, sau thời gian 6 tháng thì Gỗ An Cường đã hoàn thành được hơn 45% kế hoạch về doanh thu và 50% mục tiêu về lợi nhuận của cả năm. 

Còn đối với CTCP Hợp tác Kinh tế và Xuất nhập khẩu Savimex (mã SAV), đơn vị cũng công bố lợi nhuận sau thuế quý 2/2022 tăng 128% so với cùng kỳ lên mức 24,3 tỷ đồng và doanh thu tăng 20% lên mức 292,3 tỷ đồng. Sau thời gian nửa năm 2022, doanh thu thuần của công tủ đã đạt 566 tỷ đồng, so với nửa đầu năm ngoái tăng hơn 8% còn lợi nhuận trước thuế và lợi nhuận sau thuế cũng lần lượt đạt mức 46,4 tỷ đồng và 37,2 tỷ đồng, so với cùng kỳ tăng 77%. Như thế, so với mục tiêu đạt doanh thu của cả năm 1.080 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế là 56 tỷ đồng thì sau thời gian nửa năm Savimex đã thực hiện được hơn 52% kế hoạch về doanh thu và gần 83% mục tiêu lợi nhuận sau thuế. 

Đối với CTCP Chế biến Gỗ Đức Thành (mã GDT), công ty cũng đã ghi nhận tốc độ tăng trưởng doanh thu cũng như lợi nhuận hai con số trong quý 2 với doanh thu thuần gần 131 tỷ đồng, so với cùng kỳ năm ngoái tăng 13,5% còn lợi nhuận sau thuế là 23,2 tỷ đồng, tăng 19,8%. Lũy kế trong nửa năm 2022, Gỗ Đức Thành đã đạt 239 tỷ đồng doanh thu thuần, so với cùng kỳ tăng 10,7% và lãi sau thuế đạt 44,6 tỷ đồng, tăng 19,8%.

Trong năm 2022, Gỗ Đức Thành đã đặt mục tiêu doanh thu thuần là 500 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế là 94,3 tỷ đồng. Như thế, sau 6 tháng đầu năm công ty đã thực hiện được 47,8% kế hoạch về doanh thu và 47,3% mục tiêu về lợi nhuận. 

Cũng tương tự, CTCP Phú Tài (mã PTB) cũng đã ghi nhận doanh thu tiếp tục đà tăng trưởng gần 18% trong quý 2/2022 lên mức 1.899 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế tăng 14,6% so với cùng kỳ lên mức 159 tỷ đồng. Lũy kế trong nửa đầu năm, công ty đã báo doanh thu thuần đạt mức 3.618 tỷ đồng còn lãi sau thuế là 304,6 tỷ đồng, so với cùng kỳ lần lượt tăng 20% và 32,4%. Mặc dù tăng trưởng trong 6 tháng đầu năm khá tốt nhưng bước sáng quý 3, Phú Tài đặt kế hoạch doanh thu là 1.593 tỷ đồng còn lợi nhuận sau thuế là 166 tỷ đồng, so với thực hiện trong quý 3/2021 lần lượt giảm 7,9% và 20,4%. Trong năm 2022, công ty cũng đã đặt kế hoạch doanh thu hợp nhất là 7.250 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế là 632 tỷ đồng, sau 6 tháng công ty đã hoàn thành được 49,9% kế hoạch về doanh thu và 48,2% mục tiêu về lợi nhuận của cả năm 2022. 

Giảm sút hơn một chút, CTCP Chế Biến Gỗ Thuận An (mã GTA) mới đây cũng công bố doanh thu thuần quý 2/2022 đạt gần 183 tỷ đồng, so với cùng kỳ tăng 10% và lãi sau thuế đạt gần 6 tỷ đồng, tăng 2%. Lũy kế trong 6 tháng đầu năm, công ty đã ghi nhận doanh thu thuần gần 321 tỷ đồng, so với cùng kỳ tăng 12% và lợi nhuận sau thuế là 11 tỷ đồng, tăng 7%.

Và trong đa phần các doanh nghiệp gỗ vẫn duy trì được kết quả kinh doanh tốt thì vẫn có một số doanh nghiệp mặc dù ghi nhận doanh thu tăng trưởng nhưng lợi nhuận lại giảm đáng kể vì do giá vốn tăng cao. Ví dụ như, CTCP Gỗ MDF VRG Quảng Trị (mã MDF) cũng đã báo doanh thu thuần trong quý 2/2022 tăng 24% so với cùng kỳ, đạt 363,4 tỷ đồng nhưng lãi sau thuế lại giảm 21% xuống còn 20,8 tỷ đồng. Lũy kế trong 6 tháng, công ty ghi nhận 680,4 tỷ đồng doanh thu thuần, so với cùng kỳ tăng 12%. Tuy nhiên, lợi nhuận sau thuế lại ghi nhận giảm 49% so với cùng kỳ xuống còn 24,2 tỷ đồng. Phía công ty giải trình, giá nguyên liệu đầu vào cho sản xuất gỗ MDF của công ty trong 6 tháng đầu năm tăng 2,67 lần còn axit citric, ure tăng hơn 2 lần so với cùng kỳ.

Ngược lại, sau 4 quý lãi liên tiếp thì CTCP Tập đoàn Kỹ nghệ Gỗ Trường Thành (mã TTF) bước sang quý 2/2022 lại ghi nhận lỗ sau thuế là 10,8 tỷ đồng trong khi cùng kỳ lãi 42 tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế cổ đông công ty mẹ là âm 6,8 tỷ đồng nhưng cùng kỳ đạt 42,8 tỷ đồng. Cũng trong kỳ, mặc dù doanh thu thuần của Gỗ Trường Thành tăng đến 42,3% lên gần 623 tỷ đồng nhưng giá vốn hàng bán cũng ghi nhận tăng gần 50% lên mức 548,2 tỷ cộng với chi phí tài chính cũng tăng vọt lên 33 tỷ đồng. Bên cạnh đó, chi phí bán hàng tăng mạnh lên mức 43 tỷ đồng và đặc biệt là chi phí quản lý doanh nghiệp tăng gấp 7,8 lần lên mức 40.7 tỷ đồng còn các chi phí khác cũng tăng gấp 2,5 lần lên mức 12,4 tỷ đồng. 

Lý giải về nguyên nhân lợi nhuận sụt giảm thì lãnh đạo của Gỗ Trường Thành cho hay, chủ yếu là do lợi nhuận gộp về bán hàng cũng như cung cấp dịch vụ của công ty trong quý đã giảm từ 9% xuống còn 6%. Và dù trong quý 2 lỗ 10,8 tỷ đồng nhưng tính chung trong 6 tháng đầu năm, Gỗ Trường Thành vẫn báo lãi sau thuế là 7,76 tỷ đồng, tăng đáng kể so với con số 2,7 tỷ cùng kỳ năm 2021. Hơn thế, doanh thu cũng tăng 54,5%  lên mức 1.159 tỷ đồng. Trong năm 2022, công ty đặt mục tiêu doanh thu hợp nhất là 2.268 tỷ đồng còn lợi nhuận sau thuế là 72 tỷ đồng. Sau nửa năm đầu 2022, công ty đã thực hiện được 51,1% mục tiêu về doanh thu nhưng chỉ đạt 10,8% mục tiêu về lợi nhuận.

Tình hình lạm phát tăng cao đã tác động tiêu cực lên ngành gỗ

Báo cáo cho thấy, sau những tháng đầu năm tăng trưởng khá tích cực, những tháng gần đây xuất khẩu gỗ và các sản phẩm từ gỗ đã có dấu hiệu sụt giảm, đáng chú ý là từ đầu quý 3. Số liệu từ Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Vifores) cho thấy, giá trị xuất khẩu gỗ và lâm sản trong tháng 7 ước đạt 1,41 tỷ USD, so với tháng 6/2022 giảm 5,5% và so với cùng kỳ năm 2021 giảm 1,6%. Tính chung giá trị xuất khẩu gỗ và lâm sản 7 tháng đầu năm ước đạt mức 10,42 tỷ USD, so với cùng kỳ năm 2021 tăng 1,3%. Các nước như Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc, EU, Hàn Quốc vẫn tiếp tục là thị trường xuất khẩu chính, tổng giá trị xuất khẩu tại 5 thị trường ước đạt mức 9,38 tỷ USD và chiếm 90% tổng giá trị xuất khẩu của cả nước. Cụ thể, xuất khẩu gỗ và lâm sản sang thị trường Mỹ đạt trên 5,84 tỷ USD, so với cùng kỳ giảm 4,9% và riêng gỗ và sản phẩm gỗ đạt 5,58 tỷ USD, giảm 5,1%.

Còn xuất khẩu gỗ sang thị trường Nhật Bản cũng đạt 1,04 tỷ USD, so với cùng kỳ năm 2021 tăng 19,4% và xuất khẩu gỗ sang thị trường Trung Quốc đạt 1,161 tỷ USD, so với cùng kỳ năm 2021 tăng 23,8%.

Vifores đánh giá, mức tăng trưởng xuất khẩu 7 tháng đầu năm 2022 đạt thấp so với cùng kỳ năm 2021 và những năm trước đó. Nguyên nhân là do giá nguyên liệu sản xuất và sản phẩm tăng cao, các quốc gia cũng tiến hành thắt chặt chính sách tín dụng do lạm phát có xu hướng tăng đã dẫn đến nhu cầu tiêu dùng giảm mạnh. Đơn vị này cũng đánh giá lạm phát tăng cao ở các thị trường Mỹ, Châu  u và ANh đang tác động tiêu cực đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp ngành gỗ.