Chứng khoán SSI nhận định: Từ quý 4/2022, xuất khẩu sẽ bắt đầu suy giảm

Mục tiêu tăng trưởng cho cả năm 2022 là 7%

Mới đây, SSI Research đã công bố báo cáo triển vọng thị trường nửa cuối năm 2022 và năm 2023, theo đó nhiều khả năng tăng trưởng kinh tế của Việt Nam có thể đạt được mục tiêu tăng trưởng cho cả năm 2022 là 7% (tương đương với mức tăng 7,5% trong nửa cuối năm 2022) nhờ mức nền thấp của năm 2021. Và việc mở cửa trở lại nền kinh tế kể từ đầu năm 2022 được ghi nhận bởi xu hướng tìm kiếm từ khóa trên Google liên quan đến du lịch Việt Nam (trong nước và quốc tế) đã ngày càng tăng. Chính vì thế, khối phân tích cho rằng nhu cầu đối với lĩnh vực lưu trú, nghỉ dưỡng cũng sẽ tiếp tục tăng trưởng tốt trong quý 3 khi đây sẽ là mùa cao điểm của du lịch. Không những thế, tiêu dùng nội địa cũng sẽ được thúc đẩy bởi nền kinh tế tiếp tục phục hồi, tuy nhiên với tốc độ có thể sẽ chậm lại từ quý IV do chi phí sinh hoạt và giá năng lượng, hàng hóa tăng nhanh. 

6 tháng cuối năm 2022, đầu tư công sẽ là động lực chính

Trong báo cáo cũng nhấn mạnh đầu tư công được coi là động lực tăng trưởng chính cho 6 tháng cuối năm 2022 và năm 2023, trong dó việc giải ngân vốn sẽ tập trung vào công tác giải phóng công tác giải phóng mặt bằng của các dự án đầu tư công đang được ưu tiên. Trên thực tế, thông qua các văn bản pháp luật được công bố trong thời gian gần đây, Chính phủ cũng đặt mục tiêu sẽ bàn giao 70% diện tích mặt bằng của các gói thầu xây lắp cho các dự án nêu trên trước quý 2/2023 còn phần còn lại sẽ bàn giao vào quý 4/2023. Hơn thế, để có thể thúc đẩy tốc độ giải ngân thì Chính Phủ cũng sẽ áp dụng cơ chế thưởng vượt tiến độ cho nhà thầu cũng như thành lập ban chỉ đạo quốc gia về các cơ sở hạ tầng giao thông và những điều này được thể hiện một quyết tâm về chính trị rất lớn. 

Xuất khẩu và sản xuất sẽ không bị ảnh hưởng

Bên cạnh đó, SSI còn nhận định hoạt động xuất khẩu và sản xuất bị ảnh hưởng bởi thách thức trên toàn cầu. Khi bước vào nửa cuối năm 2022, kinh tế trên toàn cầu được dự báo sẽ chậm lại rõ rệt bởi một số nguyên nhân sau: 

Đầu tiên là chính sách tiền tệ toàn cầu thắt chặt hơn sau giai đoạn nới lỏng tiền tệ lớn nhất và dài nhất trong lịch sử.

Thứ hai chính là giá hàng hóa toàn cầu duy trì ở mức cao hơn so với cùng kỳ do nguồn cung năng lượng bị hạn chế. 

Bên cạnh đó, nguyên nhân còn đến từ sự gián đoạn nguồn cung năng lượng do cuộc khủng hoảng của Nga và Ukraine. 

Có thể thấy, chính sách tiền tệ thắt chặt hơn có thể sẽ đẩy nền kinh tế toàn cầu rơi vào vùng suy thoái. Thực tế cho thấy, khi kinh tế trên toàn cầu phục hồi sau cuộc khủng hoảng do đại dịch gây ra thì lạm phát đã tăng lên mức tăng chưa từng thấy trong nhiều thập kỷ. Mỹ cũng đã chứng kiến lạm phát tăng vọt lên 9,1% so với cùng kỳ vào hồi tháng 6, đây là mức cao nhất kể từ năm 1981. Chính vì thế, nhằm đối phó với lạm phát, NHTW Mỹ đã thực hiện tăng lãi suất liên tục và tính đến thời điểm hiện tại, Cục dự trữ liên bang Mỹ đã tăng 225 điểm cơ bản so với thời điểm cơ bản so với cuối năm ngoái. Đưa ra nhận định những thách thức toàn cầu sẽ tác động đến Việt Nam như thế nào, SSI cho hay các lĩnh vực liên quan đến thương mại sẽ là đối tượng đầu tiên chịu tác động, tuy nhiên thì khối phân tích dự báo các tác động vẫn còn hạn chế nhờ vào sự dịch chuyển dịch sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam. 

SSI đưa ra dự báo: "Chúng tôi tin rằng tăng trưởng xuất khẩu sẽ tiếp tục được duy trì trong quý III khi tăng trưởng của các đơn hàng xuất khẩu mới vẫn được ghi nhận ở trong các khảo sát PMI gần đây. Tuy nhiên, tăng trưởng các ngành xuất khẩu có thể bắt đầu suy giảm từ quý IV khi nhu cầu từ các đối tác thương mại chính của Việt Nam, đặc biệt là Mỹ có thể yếu đi rõ rệt". 

Theo lời các chuyên gia, nguy cơ kinh tế toàn cầu rơi vào trạng thái suy thoái đang ở mức cao. Và ngay cả khi chu kỳ suy thoái này có thể ngắn hạn hơn bình thường, tác động tiêu cực đến thương mại của Việt Nam có thể không tránh khỏi. Mặc dù vậy, do Việt Nam là thành viên của nhiều hiệp định thương mại tự do nên vẫn có khả năng sẽ giảm thiểu được phần nào các tác động nói trên.

Chuyên gia của SSI cho hay: "Nhằm đối phó với tình trạng lạm phát, Ngân hàng Trung ương Mỹ đã tăng lãi suất liên tục và tính đến hiện tại, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã tăng 225 điểm cơ bản so với cuối năm 2021. Câu hỏi đặt ra là những thách thức toàn cầu này sẽ tác động đến Việt Nam như thế nào? Tổng quan, các lĩnh vực liên quan đến thương mại sẽ được xem là đối tượng đầu tiên chịu tác động. Tuy nhiên chuyên gia SSI cho rằng các tác động vẫn còn hạn chế nhờ sự chuyển dịch sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam. Theo đó, tăng trưởng xuất khẩu sẽ tiếp tục được duy trì trong quý 3 khi tăng trưởng của các đơn hàng xuất khẩu mới vẫn được ghi nhận ở trong các khảo sát PMI gần đây. Hơn thế, tăng trưởng các ngành xuất khẩu có thể bắt đầu suy giảm từ quý 4 khi nhu cầu từ các đối tác thương mại chính của Việt Nam, đặc biệt là Mỹ và có thể yếu đi rõ rệt. Vậy nên, nguy cơ kinh tế toàn cầu rơi vào suy thoái đang ở mức cao. Ngay cả khi chu kỳ suy thoái này có thể ngắn hơn bình thường thì tác động tiêu cực đến thương mại của Việt Nam có thể không tránh khỏi. Hơn thế, do Việt Nam là thành viên của nhiều hiệp định thương mại tự do nên vẫn sẽ có khả năng giảm thiểu được phần nào các tác động nói trên".

Dự báo lạm phát thấp hơn các nước khác

Nói về lạm phát, khối phân tích dự báo lạm phát trung bình của Việt Nam vào khoảng 3,5% vào năm 2022, thấp hơn so với mục tiêu 4% của Chính phủ và so với mức lạm phát được dự báo các quốc gia khác. Mặc dù vậy, lạm phát tại thời điểm cuối quý IV có thể sẽ tăng lên 5% so với cùng kỳ và thậm chí sẽ cao hơn trong quý 1/2023 trước khi hạ nhiệt dần vào nửa cuối năm 2023. Trong báo cáo cho thấy: "Trên thực tế, mặc dù lạm phát tại Việt Nam đang tăng dần (dưới áp lực từ chi phí xăng dầu) nhưng với tốc độ chậm hơn so với hầu hết các quốc gia khác, phần nào nhờ vào nguồn cung lương thực thực phẩm dồi dào trong nước". 

Trong ngắn hạn, Chứng khoán SSI tin rằng lạm phát toàn phần gia tăng chủ yếu do các yếu tố chi phí đẩy, trong bối cảnh giá năng lượng cao đẩy giá thực phẩm tăng lên theo. Trong khi đó, lạm phát do cầu kéo vẫn duy trì ở mức thấp.

Trong năm 2023, áp lực về lạm phát còn đến từ việc điều chỉnh giá của các dịch vụ do Chính phủ quản lý ví dụ như giá điện, y tế, giáo dục sau thời gian 2 năm bị trì hoãn. Mục tiêu của lạm phát trung hạn được kỳ vọng vẫn giữ vững trong kỳ vọng của Chính Phủ (4%) và không bị ảnh hưởng bởi những biến động giá trong thời gian ngắn hạn. Báo cáo cũng cho thấy với mục tiêu tăng trưởng của năm 2022 vẫn đang được duy trì, chính sách vĩ mô trong nửa cuối năm 2022 dự báo là sự kết hợp giữa chính sách tài khóa mở rộng khi gói kích thích sẽ được thực hiện trong giai đoạn năm 2022 - 2023 và chính sách tiền tệ thận trọng hơn. 

Chứng khoán SSI cũng cho rằng chính sách tiền tệ sẽ vẫn hướng đến việc hỗ trợ các lĩnh vực ưu tiên, tuy nhiên hạn mức tăng trưởng tín dụng sẽ được điều chỉnh một cách thận trọng và các khoản vay tới các lĩnh vực rủi ro cũng sẽ được giám sát một cách chặt chẽ hơn. 

Trong 6 tháng đầu năm 2022, Ngân hàng nhà nước đã lựa chọn cách tiếp cận thận trọng và trì hoãn việc tăng lãi suất với mục đích có thể hỗ trợ cho nền kinh tế hậu COVID-19. Mặc dù vậy, với việc áp lực lạm phát đang gia tăng thì Ngân hàng nhà nước có thể sẽ áp dụng các biện pháp linh hoạt để ổn định được tỷ giá trước xu hướng tăng lãi suất ở trên toàn cầu.