Nhiều quốc gia loay hoay trước khủng hoảng chi phí sinh hoạt

Theo Nhịp sống kinh tế, trong khi những doanh nghiệp và nhà đầu tư dồn sự chú ý tới chuỗi cung ứng đang bị gián đoạn và thị trường tài chính bất ổn định, hàng tỷ người dân châu Á đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt.

Ấn Độ

Tỷ lệ lạm phát bán lẻ hàng năm trên mức 7% đã và đang tàn phá "ngân sách nhỏ bé" của nhiều hộ gia đình vốn đã kiệt quệ dần sau đại dịch Covid-19.

Ngoài những loại ngũ cốc như gạo và lúa mì đã được chính phủ cung cấp miễn phí cho người nghèo, giá của hầu hết mọi mặt hàng thực phẩm đều tăng mạnh. Giá rau tăng tới 56% chỉ trong tháng trước, một phần do đợt nắng nóng và một phần do chi phí đầu vào tăng mạnh.

Giá nhiên liệu tăng cao đã khiến người dân Ấn Độ gặp nhiều khó khăn khi muốn đổ đầy bình xăng để đi làm. Chị Ankita Singh sống tại Delhi cho biết: "Tôi chọn cách đi chợ mua rau vào buổi tối muộn để có thể mua bất cứ thứ gì người bán hàng muốn bỏ đi. Chúng không hề tươi chút nào nhưng tôi không có sự lựa chọn nào khác".

Isarel và những vùng lãnh thổ của người Palestine

Isarel, nơi chi phí sinh hoạt vốn đã rất cao đang không hề bị ảnh hưởng nặng nề bởi những cuộc khủng hoảng như những quốc gia có thu nhập cao khác. Mặc dù vậy, quốc gia này lại đang có mức chênh lệch thu nhập lớn nhất thế giới với hơn 50% dân số nghèo nhất có mức thu nhập ít hơn 19 lần so với 10% dân số giàu nhất.

Chi phí xăng dầu và nhà ở tăng cao hơn đã làm dấy lên những cuộc biểu tình trên đường phố tại Tel Aviv và Beersheba trong tháng 6 này.

Lạm phát đã tăng gần 4% trong năm qua, mức cao nhất trong gần 11 năm trở lại đây. Giá hàng gia dụng cũng tăng trung bình 2,3% vào năm 2022 cho tới nay. Cuộc khủng hoảng nhà ở của Isarel cũng trở nên vô cùng trầm trọng, giá nhà tăng lên 13% vào năm 2021 so với năm 2020 và hiện tăng hơn 1% mỗi tháng.

Đối với nhiều người dân ở những vùng lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng, nơi tỷ lệ nghèo đói là khoảng 31,3%, việc tăng giá dù chỉ vài shekel cũng có thể ảnh hưởng không nhỏ tới cuộc sống của những người nông dân và công nhân nông nghiệp vốn đang gặp vô vàn khó khăn.

Bác nông dân có tên Abu Fadi (52 tuổi) ở phía bắc Jericho cho biết rằng: "Mọi người hiện đang phải bán cừu của họ vì nhiều lý do, nhưng chủ yếu là để trang trải tiền thức ăn, một tấn thực phẩm có giá 1.300 shekel (8,8 triệu đồng) và bây giờ là 2.000 shekel (13,6 triệu đồng)".

Nigeria

Ngân hàng Trung ương Nigeria trong tuần trước cho biết lạm phát gia tăng có thể trở thành "xu hướng phi mã". Ngân hàng này đã công bố đợt tăng lãi suất đầu tiên tính từ năm 2016, theo sau những động thái ở Ai Cập, Ghana và một số nơi khác.

Lạm phát lương thực đã tăng cao trở lại vào tháng 4 lên 19%, với việc đồng Naira tiếp tục mất giá so với đồng đô la. Giống như nhiều quốc gia khác trong châu lục, nền kinh tế lớn nhất châu Phi phụ thuộc rất nhiều vào nhập khẩu lương thực và vì vậy rất dễ bị biến động giá.

Mặc dù vậy, những tai ương kinh tế của đất nước còn kéo dài hơn nhiều so với cuộc khủng hoảng hiện nay. Lạm phát cao, thị trường việc làm suy thoái và tiền dần rớt giá. Tất cả đã tạo nên một đám mây u ám cho nền kinh tế.

Theresa Aderele (24 tuổi), thường giúp mẹ bán nước tại nhà ở Onikan, thành phố Lagos cho biết rằng: "Ở đâu cũng vậy, giá đã tăng cao chóng mặt, mọi người phàn nàn nhưng có thể làm gì được bây giờ?".

Chi phí đi lại, thực phẩm, giá điện và khí đốt đều tăng đều đặn trong vòng 6 năm qua, và còn tồi tệ hơn nữa trong năm nay. Theresa cho biết rằng: "Tất cả mọi người, bất kể giàu nghèo đều đang cảm nhận được thực tế đó".

Philippines

Giá nhiên liệu đã tăng nhanh tới mức những người lái xe ba bánh và xe jeepney (xe chở khách du lịch đi tham quan) nói rằng họ gần như không đủ khả năng để có thể tiếp tục với công việc. Những tổng đài điện thoại vì lo ngại nhân viên của mình không đủ chi phí đi tới chỗ làm đã cho phép làm việc từ xa.

Chương trình Lương thực Thế giới, vào tháng 4, đã báo cáo chi phí nhiên liệu tăng lên 40% tính từ đầu năm đã cảnh báo hoạt động của chương trình sẽ bị ảnh hưởng rất tiêu cực.

Theo thống kê của chính phủ Philippines, giá ngô đã tăng lên 24,4% so với cùng kỳ năm trước, rau đã tăng lên mức 15,2% và dầu mỡ tăng lên 13,6%. Theo Social Weather Stations, hơn 12,2% gia đình Philippines đã phải trải qua cơn đói ít nhất 1 lần trong 3 tháng qua.

Một người lái xe ba bánh 60 tuổi, Orlando Garcia tới từ Manila từng được trả tới 1.300 Php/ngày (550.000 đồng), vẫn cảm thấy may mắn biết bao nếu kiếm được 700 Php (296.000 đồng). Không chỉ có ít khách hơn mà giá xăng còn tăng chóng mặt, anh không thể đổ đầy bình xăng để di chuyển phục vụ khách.

Thu nhập của ông Orlando chỉ đủ để trang trải chi phí ăn uống cho chính mình và gia đình. Ông cũng chỉ dám ăn những món đơn giản như cá rán và những món ăn từ đậu xanh vì nó rẻ. "Đôi khi tôi chỉ chọn nấu những món ăn cần tới ít nguyên liệu", ông chia sẻ.

Nam Phi

Tại đây, trừ những người giàu có, đều đang bị ảnh hưởng bởi sự tăng giá. Đối với tầng lớp trung lưu, chi phí nhiên liệu, điện, viện trợ y tế và giáo dục tăng cao chỉ làm giảm sức chi tiêu của họ.

Nhưng với hàng chục triệu người luôn phải vật lộn với mức lương thấp, công việc bấp bênh, thiếu trợ cấp của chính phủ, thì mức lạm phát cao nhất trong nhiều năm đã khiến cuộc sống trở nên vô cùng khó khăn.

Giá những mặt hàng chủ lực như bột ngô và dầu ăn đang tăng mạnh do nguồn cung ngũ cốc và hạt có dầu bị thiếu hụt. Ở nhiều khu phố nghèo, giờ đây đang hình thành nên một thị trường bán dầu cọ đã qua sử dụng.

Precious Chawalala, một nữ phục vụ 37 tuổi sống tại thành phố Cosmo ở phía Tây Bắc Johannesburg cho biết rằng: "Bạn có thể mua tới 20 lít với giá 350 rand (514.000 đồng), bằng một nửa so với giá dầu cọ mới. Vì vậy, chúng tôi đang suy nghĩ về việc làm điều đó".

Giống như nhiều nhân viên nhà hàng tại Nam Phi, Precious Chawalala không có tiền lương, mà phụ thuộc vào tiền típ của khách. Giá vé xe buýt, phương tiện đưa cô đi hàng ngày, vừa tăng 20% sau khi giá nhiên liệu trên toàn quốc tăng.

"Tôi trộn bột ngô và gạo để có thể giảm đi chi phí. Mọi người đều đang gặp khó khăn", cô nói. "Chúng tôi phàn nàn về điều này mỗi lần đi lễ nhà thờ nhưng không thể giúp đỡ nhau như chúng tôi đã từng làm vì mọi người đã sử dụng tất cả tiền tiết kiệm trong đợt đại dịch Covid-19".