Nhiều “ông lớn” gia nhập thị trường chăn nuôi, mảng thịt heo có gì hấp dẫn?

Hàng loạt “ông lớn” gia nhập mảng chăn nuôi 

Mới đây, ngành chăn nuôi Việt Nam vừa đón thêm một tay chơi mới gia nhập thị trường, đó chính là Thaigroup - công ty con của Thaiholdings (Mã: THD). Theo như báo cáo tài chính soát xét nửa đầu năm nay, Tập đoàn Thaigroup đã rót tới 600 tỷ đồng cùng với CTCP Xuân Thiện Thanh Hóa 2 cùng với Xuân Thiện Thanh Hóa 3 để lập dự án chăn nuôi heo và sản xuất heo giống. Dự kiến, THD sẽ nhận được 60% lợi nhuận từ dự án thông qua khoản đầu tư này. Điều này đồng nghĩa với việc, Thaiholdings đã trở thành tân binh trong mảng chăn nuôi heo, theo sau các ông lớn như Dabaco, Masan, Hòa Phát và Hoàng Anh Gia Lai.

Không riêng gì chăn nuôi, mảng phân phối thịt heo cũng thêm phần sôi động sau khi Hoàng Anh Gia Lai ra mắt chuỗi cửa hàng Bapi. Đồng thời, công ty còn đẩy mạnh mô hình “heo ăn chuối”, đồng thời phân phối thịt thông qua hệ thống cửa hàng này. Mục tiêu của HAGL là chạm cột mốc 1.000 cửa hàng vào cuối năm 2023. Tuy nhiên, công ty vẫn phải thuê gia công bên ngoài, chưa thể chủ động trong mảng giết thịt. 

Đối với mảng chăn nuôi, HAGL cũng mở mục tiêu mở rộng công suất lên tới 1 triệu con vào năm sau, mặt hàng tiêu thụ chính trong thời gian tới vẫn là heo hơi. Nhiều người băn khoăn, mảng thịt heo có gì hấp dẫn mà thu hút nhiều “ông lớn” đến thế? 

Thực tế, thịt heo là thực phẩm chính của người Việt và chiếm từ 65 đến 70% rổ thực phẩm, thường xuyên xuất hiện trong các bữa ăn hàng ngày. Các ông lớn ngành chăn nuôi có cơ hội kiếm bộn tiền trong bối cảnh tiêu thụ thịt heo đang ngày càng gia tăng. Theo nhận định từ Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), Việt Nam nhiều khả năng sẽ vươn lên vị trí thứ hai châu Á về lượng tiêu thụ thịt heo trong năm nay, chỉ đứng sau Trung Quốc. 

Năm 2021, sản lượng thịt heo của Việt Nam đạt gần 4,2 triệu tấn, dự kiến đến năm 2030 sẽ tăng lên 4,7 triệu tấn, tương ứng với tốc độ tăng trưởng bình quân 3,1%/năm trong giai đoạn 2021 đến năm 2030. Cùng với đà tăng trưởng này, mảng thịt heo đã trở thành “mảnh đất màu mỡ” cho những doanh nghiệp lớn.  

Đánh giá về tiềm năng của mảng thịt heo, theo ước tính của Masan MEATLife, quy mô thị trường thịt heo của Việt Nam rơi vào khoảng 15 tỷ USD, trong đó hơn 10 tỷ USD là đến từ thị trường thịt mát, cao nhất trong số những nhóm sản phẩm ngành F&B. Việt Nam có số lượng dân số lên đến gần 100 triệu người, thu nhập bình quân cũng liên tục được cải thiện khiến nhu cầu tiêu thụ thịt sạch cùng với truy xuất được nguồn gốc ở Việt Nam tăng cao. Thế nhưng, có đến 90% sản phẩm thịt heo trên thị trường nội địa vẫn chưa được chuẩn hóa và không có thương hiệu.

Cụ thể, Masan MEATLife nhận định: “Người tiêu dùng ngày càng chú trọng đến các sản phẩm có thể truy xuất được nguồn gốc. Điều này tạo điều kiện cho thương hiệu thịt sạch có tiềm năng tăng trưởng”. Trong khi đó, bà Rungphech Chitanuwat Rose, Giám đốc khu vực ASEAN Tập đoàn Informa Markets cho rằng: “Hành vi của người tiêu dùng đã thay đổi và các công ty lớn đã nhìn thấy cơ hội trong đó. Họ đua nhau đầu tư vào mảng thịt, sản xuất theo hướng hiện đại hơn để mọi quy trình từ trang trại cho đến bàn ăn đều được chuẩn chỉnh, đảm bảo chất lượng an toàn thực phẩm. Bản thân doanh nghiệp cũng đầu tư và áp dụng tiến bộ khoa học, công nghệ để lấn sâu và đứng vững tại thị trường cạnh tranh này”.

Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Trọng, Nguyên Phó cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT) cho biết, tổng đàn heo của cả nước trong 6 tháng đầu năm nay là 28,2 triệu con, so với cùng kỳ năm trước đã ghi nhận mức tăng gần 7%. Đáng chú ý, tổng đàn heo thuộc 16 doanh nghiệp cùng với đơn vị chăn nuôi quy mô lớn và đạt 6,5 triệu con, chiếm đến gần 23% tổng đàn.

Dư địa lớn trong xuất khẩu sản phẩm chăn nuôi

Không riêng gì thị trường nội địa, những doanh nghiệp Việt còn có sự địa lớn trong xuất khẩu các sản phẩm chăn nuôi, đặc biệt trong bối cảnh nước ta đang tích cực tham gia nhiều hiệp định thương mại. Điều này đã tạo nên cơ hội lớn để Việt Nam dễ dàng xuất khẩu nhiều sản phẩm, trong đó có các sản phẩm chăn nuôi. Để có thể tận dụng được cơ hội xuất khẩu sản phẩm chăn nuôi, các doanh nghiệp phải đáp ứng được đầy đủ các quy định về kiểm dịch và an toàn thực phẩm cùng với phúc lợi động vật trong quá trình chăn nuôi, giết mổ và vận chuyển. 

Điều đáng nói, nhiều doanh nghiệp lớn đều đáp ứng được các điều kiện này, bởi họ có chuỗi chăn nuôi khép kín từ khâu đầu (con giống) cho đến khâu cuối (phân phối), thậm chí cả chế biến sản phẩm giá trị gia tăng. Thế nhưng, thịt heo Việt Nam vẫn chưa thể đẩy mạnh việc xuất khẩu do vướng phải rào cản về giá bán cùng với vùng chăn nuôi an toàn. 

Cụ thể, Việt Nam hiện vẫn chưa có cơ sở, vùng chăn nuôi heo đạt an toàn dịch bệnh theo đúng tiêu chuẩn của OIE. Những trang trại lớn và khép kín nằm xen kẽ với các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ khiến điều kiện an toàn dịch bệnh chưa được đảm bảo, việc kiểm soát tuyệt đối rủi ro về dịch bệnh càng thêm khó khăn, giấc mơ xuất khẩu thịt heo cũng càng trở nên xa vời.  

Liên quan đến vấn đề này, ông Nguyễn Văn Khánh - Phó Giám đốc CTCP Phát triển chăn nuôi Hòa Phát cho biết, cơ quan quản lý nhà nước trong thời gian qua đã xây dựng bộ tiêu chuẩn về chăn nuôi, tuy nhiên cần phải xem xét những điều kiện này sao cho bám sát thực tế. Ông Khánh chia sẻ: “Việc xây dựng vùng an toàn dịch bệnh không chỉ nằm ở tiêu chuẩn mà còn nằm ở khâu kiểm tra chặt chữ và liên tục. Bản thân trang trại của các doanh nghiệp đã xây dựng hệ thống an toàn và rất chặt chẽ. Nhưng trong quá trình vận hành, chỉ cần anh em lơ là một chút đã có nguy cơ, chứ chưa nói đến nông hộ. Khi đã xây dựng vùng an toàn dịch bệnh, cần cơ chế kiểm soát và tần suất xử lý vi phạm như thế nào để đạt được vùng an toàn sinh học là điều quan trọng không kém”.

Ông Khánh cũng cho rằng, xét về lâu dài, Việt Nam cần phải có thêm nhiều cơ chế những doanh nghiệp lớn đang chăn nuôi chuyên nghiệp, nâng tỷ trọng nhóm này đồng thời  giảm tỷ trọng hộ chăn nuôi nhỏ lẻ.

Bên cạnh đó, giá thịt heo ở Việt Nam đang rất khó cạnh tranh với những nước khác. Giá thịt heo ở Việt Nam đang ở mức khoảng 65.000 – 70.000 đồng/kg, tương đương với 3 USD/kg; giá thịt heo ở Mỹ đang ở mức 1,1 USD/kg, thấp hơn giá thành nuôi của các nghiệp lớn (khoảng 2 USD/kg). Giá thành nuôi heo tại Việt Nam cao bởi chủ yếu phụ thuộc vào nguồn thức ăn chăn nuôi nhập khẩu. Vì thế, các doanh nghiệp cần đầu tư lớn, hệ thống bài bản mới có thể đáp ứng được mọi tiêu chí.  

Hiện tại, Việt Nam mới chỉ xuất khẩu lợn sữa sang những thị trường châu Á để phục vụ làm heo quay nhưng vẫn chưa thể xuất khẩu thịt đông lạnh. Theo lãnh đạo Cục Chăn nuôi, Việt Nam trong vòng 5 năm qua đã có 81 dự án đầu tư FDI trong lĩnh vực chăn nuôi, tổng vốn đầu tư rơi vào khoảng 2,2 tỷ USD. Trong đó, con số đầu tư lớn nhất chủ yếu tập trung vào chuỗi chăn nuôi khép kín từ trang trại cho đến bàn ăn.