Nhà đầu tư “ngậm ngùi” mất trắng hàng trăm triệu khi lật kèo thanh lý hợp đồng mua nhà

Anh Lê Tuấn Minh, một giám đốc sàn giao dịch bất động sản tại TP.Thủ Đức (TP.HCM) cho hay, trong khoảng thời gian nửa đầu tháng 1/2023, số lượng căn hộ chung cư và đất nền được khách hàng ký gửi bán lại ở công ty đã tăng thêm khoảng 15% so với thời điểm tháng 12/2022. Riêng lượng khách hàng chờ để làm thủ tục thanh lý hợp đồng (đặt cọc mua nhà nhưng đổi ý trả lại hàng) đã ghi nhận tăng đến hơn 20%.

Khách hàng sớm “rời bỏ” cuộc chơi

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng số lượng hồ sơ xin làm thủ tục thanh lý hoặc xin giãn tiến độ thanh toán đã trở nên tăng vọt, theo lý giải của anh Minh điều này đến từ việc người mua nhà để ở hoặc các nhà đầu tư không thể thoát hàng được do thị trường bất động sản thứ cấp rơi vào tình trạng tắc thanh khoản, áp lực từ đòn bẩy tài chính và việc thu hồi vốn đè nặng lên vai nhà đầu tư.

Chị Vũ Thị Hồng là một trong số rất nhiều nhà đầu tư lựa chọn cách thanh lý hợp đồng đặt cọc mua nhà. Cuối năm 2021, sau một thời gian cân nhắc chị quyết định mua căn hộ chung cư có giá 5 tỷ đồng tại thành phố Thủ Đức, số tiền đặt cọc là 20% tổng giá trị nhà tương đương với 1 tỷ đồng.

80% số tiền đặt cọc nhà là do chị Hồng đi vay mượn. Đến thời điểm cuối quý I/2022, khi áp lực tài chính gia tăng, chị Hồng chấp nhận ký gửi nhờ sàn gioa dịch bán lại với mức giá gốc. Tuy nhiên, sau hơn 10 tháng đăng tin, “nhiều người hỏi thông tin nhưng không có người quyết mua”, chị đành quyết định thanh lý hợp đồng, chấp nhận chi ra khoản tiền phạt lên đến gần 230 triệu đồng.

Chị Hồng chia sẻ: “Tuy áp lực về lãi suất không quá lớn, nhưng căng thẳng tâm lý thì dai dẳng, lại chưa biết đến khi nào tính thanh khoản của thị trường hồi phục, và nếu có hồi phục rồi cũng cũng không biết có thể bán được giá gốc hay không. Nhận thấy tình hình rủi ro quá lớn nên tôi quyết định làm thủ tục thanh lý hợp đồng, chấp nhận chịu lỗ”.

Cùng chung hoàn cảnh, anh Nguyễn Trọng Đại, mua một căn hộ chung cư diện tích 42m2, trị giá 2,5 tỷ đồng ở TP.Thuận An, tỉnh Bình Dương, chia sẻ đã đóng được số tiền là 40% giá trị hợp đồng. Thế nhưng càng về sau, tiến độ thanh toán càng nặng hơn, trong khi nguồn thu nhập không ổn định, cảm nhận không thể kham nổi, anh đành lựa chọn phương án thanh lý hợp đồng sau một thời gian dài không thể tìm cách thoát hàng.

Anh Đại thừa nhận vì không có đủ tài chính để lựa chọn các căn hộ chung cư ở trung tâm, anh đã đành chấp nhận tìm mua nhà ở những khu vực vùng ven xa hơn. Với khát khao sở hữu nhà riêng, anh đánh liều vay mượn thêm tiền để đặt cọc nhà, với tâm lý là giá cả kiểu gì cũng sẽ tăng, nếu sau này không kham được lãi suất cho vay thì bán sang tay ăn chênh lệch. Nhưng cái kết thu về thì lại… “quá đắng”.

Đáng chú ý, ngay cả những người mua thanh lý các căn hộ do lỗi đến từ phía đơn vị chủ đầu tư chưa hoàn tất thủ tục pháp lý nhưng cũng nhận lại những khoản bồi thường có giá trị rất thấp. Đơn cử có thể kể đến như là một dự án căn hộ nằm trên con đường Nơ Trang Long, quận Bình Thạnh, TP HCM khách hàng chỉ được chủ đầu tư hoàn tiền gốc với mức lãi suất 5% khi thanh lý, hủy hợp đồng.

Theo các chuyên gia kinh tế, có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến làn sóng ồ ạt thanh lý hợp đồng mua bán nhà đất. Đầu tiên là lỗi của các chủ đầu tư, khi để cho dự án thi công kéo dài, khách hàng sốt ruột, mất kiên nhẫn. Thứ hai là người mua “gãy đòn bẩy”, không thể xoay xở được nguồn thu, không có tiền để đóng theo tiến độ, cũng không thể bán thoát hàng khi thị trường mất thanh khoản.

Ngoài ra, trong bối cảnh niềm tin về thị trường bất động sản đang dần “chạm đáy”, tâm lý kỳ vọng tăng giá hầu như đã biến mất trong ngắn hạn, nhiều người có tâm lý giữ tiền, thu tiền mặt về, chấp nhận chịu những khoản lỗ lớn để giảm thiểu nguy cơ rủi ro.

Doanh nghiệp bất động sản cũng khốn khổ

Theo ghi nhận từ tình trạng thực tế, những trường hợp sau khi thanh lý được trả lại tiền ngay vẫn là còn vô cùng “may mắn” bởi vì có rất nhiều khách hàng dù đã phải chịu lỗ nhưng vẫn phải chờ đợi mòn mỏi mới có thể nhận lại được tiền cọc mà mình đã bỏ ra.

Điển hình, trong một dự án căn hộ chung cư nằm ở khu vực trung tâm của quận Bình Thạnh, rất nhiều khách hàng đã phải sốt ruột chờ đợi đến gần 2 tháng nhưng đơn vị chủ đầu tư vẫn chưa hoàn thành thủ tục tất toán tiền theo thỏa thuận của hợp đồng thanh lý. Lý do được đơn vị doanh nghiệp này đưa ra là tình hình khó khăn kéo dài, thị trường nhiều biến động khiến cho nguồn tiền trở nên cạn kiệt.

Ông Lê Thanh Bình, một khách hàng mua nhà căn hộ dự án đã đóng khoản tiền 600 triệu đồng theo quy định từ hợp đồng cọc, ký hồ sơ làm thủ tục thanh lý từ thời điểm đầu tháng 12/2022, được hẹn chỉ sau tối đa 30 ngày sẽ hoàn tiền. Nhưng cho đến thời điểm cận Tết vẫn chưa thấy tiền hoàn về đâu. “Tôi đến tận trụ sở công ty đòi, nhân viên chỉ lấp liếm nói xin lỗi, hứa hẹn sẽ thanh toán sau Tết”, ông Bình nói.

Có thể thấy, việc thanh lý hợp đồng mua nhà không chỉ đem đến những khoản lỗ lên đến hàng trăm triệu cho người mua, mà ngay cả đối với các đơn vị chủ đầu tư cũng là một nỗi ám ảnh, lo sợ. Bởi, khó khăn lớn nhất đối với doanh nghiệp địa ốc hiện nay đó là thiếu hụt dòng tiền nên không thể thực hiện việc chi trả đúng thời gian đã hẹn với khách hàng.

Đại diện chủ đầu tư của một dự án bất động sản quy mô 550 căn hộ chung cư tại Thủ Đức, thừa nhận rằng vài tháng doanh nghiệp này gần như “mất ăn mất ngủ” vì áp lực tài chính quá nặng nề, liên tục phải “chạy đôn, chạy đáo” để tìm cách hóa giải những vấn đề khó khăn.

Đặc biệt, để có tiền trả cho khách hàng thanh lý hợp đồng, công ty đã buộc lòng phải đi vay ngoài với mức lãi suất khá cao hoặc tìm cách bán bớt các dự án hoặc tài sản của doanh nghiệp với mức giá rẻ để nhanh chóng thu hồi tiền về. Như một miếng đất diện tích rộng ở Bình Dương, mức giá mua vào lên đến hơn 500 tỷ đồng, nhưng công ty chấp nhận phải bán lại với mức giá chỉ vỏn vẹn chưa đầy 350 tỷ đồng.

Theo giới chuyên gia phân tích, trong thời gian sắp tới, nếu tín dụng không được nới lỏng, thị trường bất động sản vẫn tiếp tục ảm đạm, khó khăn cuộc đua thanh lý căn hộ chung cư có thể sẽ còn lan rộng hơn, thậm chí là bùng nổ trong khoảng thời gian hai quý đầu năm 2023. Các chủ đầu tư vốn dĩ đã rơi vào tình trạng thiếu hụt trầm trọng dòng tiền từ nhiều tháng qua sẽ cần phải mất ít nhất thời gian từ 6-12 tháng để thực hiện việc cân đối tài chính, sắp xếp được dòng tiền để tiến hành tất toán được cho hàng loạt những khách hàng dừng cuộc chơi, thanh lý hợp đồng.