Nhà đầu tư "bỏ của chạy lấy người" sau khi trúng đấu giá gây thiệt hại cho người có nhu cầu sử dụng thực

"Mất hút" sau khi trúng đấu giá

Có thể thấy, năm 2021 được xem là năm bùng nổ của các phiên đấu giá tại các địa phương. Theo đó, có nhiều lô đất trúng đấu giá gấp đôi so với giá khởi điểm từ đó thu về cho ngân sách số tiền không nhỏ. Dù vậy, sau đó là hàng loạt trường hợp doanh nghiệp, cá nhân đã bỏ của chạy lấy người đã khiến kết quả các cuộc đấu giá bị hủy bỏ. 

Trung tâm Phát triển quỹ đất quận Cầu Giấy mới đây đã làm thủ tục có liên quan để hủy kết quả đấu giá 4 lô đất bỏ cọc sau phiên đấu giá 25 lô đất tại khu tái định cư X4 thuộc phường Mai Dịch. 

Cũng theo Trung tâm này, bà N.T.H trú tại quận Hai Bà Trưng, Hà Nội là khách hàng trúng đấu giá 3 lô đất A12, B19, B29. Trong đó, lô A12 rộng 43,7m2 giá khởi điểm 110,2 triệu đồng/m2 đã được trả lên 289,2 triệu đồng/m2. Còn ông P.Q.T. trú tại quận Đống Đa, Hà Nội là người trúng lô F12 với chiều rộng 81,9m2 và có giá khởi điểm 113,3 triệu đồng/m2, giá trúng đấu giá lên đến 232,2 triệu đồng/m2. 

Và theo kết quả đấu giá, bên cạnh số tiền cọc 3,2 tỷ đồng thì hai cá nhân của 4 lô đất nói trên đã phải nộp khoảng 42 tỷ đồng. Tuy nhiên sau thời gian 90 ngày kết thúc thời gian nộp tiền sử dụng đất người trúng đấu giá không nộp tiền theo quy định và chấp nhận việc mất cọc. 

Hơn thế, phiên đấu giá 25 lô đất tại khu X4 trên từng gây xôn xao dư luận bởi vì mức giá khởi điểm lên đến 200 triệu đồng/m2 và hơn 700 hồ sơ tham gia. Như vậy, kết quả đấu giá 25 lô đất đạt trên 50% giá khởi điểm, cá biệt lô B12 diện tích 44,5m2 với vị trí lô góc ở mặt phố Dương Khuê với mức giá khởi điểm cao nhất đến 182,3 triệu đồng/m2. Tuy nhiên mức giá trúng lại lên tới 364,3 triệu đồng/m2, gấp 2 lần so với mức giá khởi điểm đưa ra. 

Cũng tương tự, vào tháng 2 vừa qua, Công ty TNHH Đầu tư Phát triển và Thương mại Bình Minh đã có văn bản gửi đến các cơ quan liên quan đến việc xin bỏ cọc lô đất 3 - 9 khu đô thị mới Thủ Thiêm, TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh. Được biết, trước đây doanh nghiệp này đã vượt qua 140 lượt gọi giá với 13 doanh nghiệp khác để trúng đấu giá lô đất với tổng giá trị 5.026 tỷ đồng - tăng 6,9 lần so với mức giá khởi điểm. 

Vào thời gian đầu tháng 1 năm nay, công ty TNHH Đầu tư bất động sản Ngôi Sao Việt thuộc Tập đoàn Tân Hoàng Minh đã chính thức rút khỏi lô đất 3 - 12, lô đất này đã có giá trúng cao gấp 8,3 lần so với giá khởi điểm, trung bình mỗi m2 lên tới 2,45 tỷ đồng và gây chấn động dư luận. 

Đến hiện tại, ngoài 2 lô đất có giá trị lớn nhất tại buổi đấu giá đã xin bỏ cọc thì còn lại 2 lô đất với giá trị khoảng 8.000 tỷ đồng thì Công ty CP Dream Republic và Công ty CP Sheen Mega vẫn chưa nộp thêm phần tiền theo đúng quy định ngoài phần tiền đã đặt cọc. 

Lợi dụng đấu giá đất ảo để thổi giá hoặc nâng cao giá trị cổ phiếu, trái phiếu

Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP. Hồ Chí Minh (HoREA) - ông Lê Hoàng Châu cho biết: "Ngay sau các cuộc đấu giá đất đã xuất hiện các hành vi lợi dụng đấu giá đất ảo để té nước theo mưa, thổi giá tại nhiều địa phương hoặc nâng cao giá trị cổ phiếu, trái phiếu. Cũng có trường hợp sau khi đấu giá, doanh nghiệp đã "đánh vống" giá trị tài sản đảm bảo của các khoản vay tín dụng. Mà nếu như thực hiện trót lọt thì có thể rút ruột ngân hàng hoặc làm sạch bảng cân đối tài chính của doanh nghiệp với mục đích trục lợi". 

Cũng theo ông Châu, trên thực tế giá nhà đất tại nhiều khu vực đã bị đẩy lên mức giá cao hơn. Đơn cử chính là một dự án tại TP. Thủ Đức đang tiến hành chào bán nhà phố với diện tích khoảng 95m2 vao gồm trệt và 4 lầu với giá bán khoảng 38,1 tỷ đồng, trong đó đơn giá đất có thể lên đến 350 triệu đồng/m2. 

Ông Châu nhận định: "Như vậy, không chỉ có doanh nghiệp đặt giá cao để trúng thầu rồi bỏ cọc nhằm trục lợi mà nhiều doanh nghiệp khác cũng đang tìm cách tối đa hóa lợi nhuận sau các cuộc đấu giá đất". 

Theo đó, Bộ LĐTBXH đã có báo cáo gửi Bộ Tài nguyên và Môi trường về việc tổng kết thi hành luật đất đai trong năm 2021 và xây dựng Luật đất đai sửa đổi. Cụ thể, trong văn bản này đã nêu rõ việc thực hiện các chính sách pháp luật trong quản lý đất đai đã có thể đáp ứng được nhu cầu thực tiễn phát triển xã hội, công tác cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai đã được coi trọng và giảm tối đa các thủ tục hành chính trong lĩnh vực này. Theo đó, bộ máy quản lý đất đai các cấp từng bước được thực hiện và hoạt động ngày càng hiệu quả hơn và nhận thức của đại bộ phận cán bộ, nhân viên đối với công tác quản lý, sử dụng đất được nâng lên. 

Dù thế nhưng ngoài kết quả đạt được trong quá trình thực hiện Luật đất đai năm 2013 cũng còn tồn tại nhiều tồn tại, vướng mắc. 

Chi tiết, theo Bộ Lao động Thương binh Xã hội về vấn đề quy hoạch treo đã gây bức xúc cho người dân, bồi thường tái định cư tại một số khu đô thị vẫn còn chậm so với tiến độ được yêu cầu, hơn nữa tài chính về đất đai vẫn chưa linh hoạt, giá đền bù vẫn còn thấp hơn so với thị trường. Không những thế, tình trạng thổi giá đất thông qua đấu giá cũng là một trong những điểm nóng từ đó gây bức xúc và thiệt hại cho một bộ phận người dân có nhu cầu sử dụng thực. Bên cạnh đó, tình trạng bỏ giá cao sau đó bỏ cọc, không hoàn thành nghĩa vụ tài chính vẫn còn xảy ra mạnh trong thời gian gần đây. 

Không những thế, tình trạng vi phạm chính sách, pháp luật về đất đai vẫn còn diễn ra tại nhiều địa phương. Trong khi đó công tác về thanh tra, giải quyết khiếu nại cũng như tố cáo về đất đai vẫn còn khá chậm. 

Bộ LĐTBXH nhận định: "Nguyên nhân của những tồn tại trên là do giá trị đất cao, lợi ích lớn nên các đối tượng vẫn cố tình vi phạm, lách luật nhằm chiếm đoạt. Hơn nữa, một số quy định còn mâu thuẫn, thiếu sự đồng bộ và chưa bổ sung sửa đổi kịp thời. Công tác thanh tra và kiểm tra vẫn chưa ngăn chặn, xử lý kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật về đất đai". 

Ngoài ra, năng lực tổ chức quản lý đất đai vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu. Văn phòng Đăng ký đất đai tại các địa phương vẫn chậm kiện toàn, cơ sở vật chất cũng như trang thiết bị còn thiếu thốn, lạc hậu, lực lượng cán bộ, viên chức vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu đưa ra. Bộ LĐTBXH cũng đưa ra định hướng sửa đổi Luật đất đai 2013 như điều chỉnh đúng và phù hợp với thực tiễn quản lý cũng như sử dụng đất. Theo đó cần phải đảm bảo thống nhất với các luật khác như Luật quy hoạch, Luật đầu tư, Luật Nhà ở, Luật quản lý tài sản công. Bên cạnh đó cũng cần phải hoàn thiện cơ chế chính sách quản lý, sử dụng đất nông nghiệp và đẩy mạnh tích tụ, tập trung ruộng đất thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp. Bên cạnh đó cũng cần nâng cao năng lực quản lý nhà nước về đất đai. Chi tiết, cần phải đào tạo bộ máy tổ chức, nguồn nhân lực và đất đai đủ mạng để có thể làm tốt nhiệm vụ xây dựng chính sách quản lý đất đai. Song song với đó là cần xử lý nghiêm các trường hợp gây nhiễu, tiêu cực và vi phạm về đất đai. Cuối cùng là cần hoàn thiện xây dựng cơ sở dữ liệu về đất đai, quản lý một cách công khai, minh bạch và hiệu quả.