Người trẻ Trung Quốc “chê” việc tại nhà máy, thi nhau làm shipper kiếm hơn 2000 đô mỗi tháng

Theo Nhịp sống kinh tế, điều này không khỏi khiến chính phủ Trung Quốc tỏ ra lo lắng. 

"Thà làm shipper còn hơn làm công nhân" 

Những lao động nhập cư trẻ tại Trung Quốc không muốn làm công việc tại nhà máy. Đây là một loại nghề mà trước đây, các thế hệ đều cảm thấy hài lòng. Tuy nhiên, ngày nay, nhiều người trẻ tuổi thích gia nhập đội quân shipper hơn với mức thu nhập hấp dẫn cùng giờ làm việc lại linh hoạt.

Theo Liao Yong – shipper 19 tuổi ở Bắc Kinh: “Bạn sẽ chẳng có điều gì khi làm thực tập tại một nhà máy”. Với công việc shipper, Liao có thể kiếm được 15.000 tệ (khoảng 2350 USD/tháng), mức lương gấp đôi so với công việc làm tại nhà máy.

“Công việc cứ lặp đi lặp tại trong 7-8 tiếng mỗi ngày. Tôi không có điều kiện và cơ hội để cải thiện kỹ năng. Trong khi đó, việc giao hàng lại vui hơn, tôi có thể gặp gỡ nhiều người khác nhau, nhìn thấy nhiều thứ”, Liao nói.

Lời nhận xét của Liao cũng cho thấy một cuộc tranh luận khiến nhiều sự chú ý vào tháng trước đã đổ dồn vào nó. Lúc đó, một hãng sản xuất động cơ và ô tô đã lên tiếng chỉ trích công ty cung cấp dịch vụ ship về việc tuyển lao động trẻ tuổi.

Theo nhà sản xuất này, tình trạng trên khiến họ phải đối mặt với nhiều khó khăn hơn. Đại diện công ty đã kêu gọi người trẻ hãy tham gia đội ngũ sản xuất của mình.

Thế nhưng, đối với nhiều lao động nhập cư trẻ tại đây, công việc ở nhà máy đang kém hấp dẫn hơn, mặc dù không tính đến cơ hội mới và sự phổ biến của dịch vụ ship ở thành thị.

Theo chia sẻ từ Wang Juncheng – một shipper 21 tuổi ở Bắc Kinh: “Tôi có thể quản lý thời gian của mình linh hoạt. Thu nhập của tôi cũng cao hơn nếu làm thêm giờ”.

Nhà kinh tế học về Trung Quốc tại công ty đầu tư Loomis, Sayles & Company - Zhuang Bo cho hay những người lao động nhập cư ngày càng thấy chán nản với việc làm ở nhà máy. “Ngày nay, lao động nhập cư trẻ muốn sống mà không bị gò bó. Với nhiều người, việc làm bồi bàn còn hấp dẫn hơn làm công nhân tại nhà máy”.

Mặt khác, các nhà sản xuất đang đứng trước sức ép lớn vì khan hiếm kỹ sư lành nghề. Tham vọng của Trung Quốc trong việc thúc đẩy hoạt động của các nhà máy thông minh cũng bị chặn lại vì lao động thiếu hụt. Trong khi, đó là điều mà Bắc Kinh kỳ vọng để vươn tới tương lai.

Bộ Nhân lực và An sinh xã hội Trung Quốc cho biết gần 30 triệu việc làm trong lĩnh vực sản xuất của nước này sẽ bị “bỏ trống” đến năm 2025. Thêm nữa, 1 nửa trong số 100 ngành nghề cũng gặp khó khăn với tình trạng thiếu hụt lao động trầm trọng, nhất là các vị trí ở bộ phận sản xuất vào nửa cuối năm ngoái.

Theo Cục Thống kê Quốc gia, khoảng 44% các công ty công nghiệp cho hay họ gặp khó khăn khi tuyển dụng, đây là thách thức lớn nhất mà họ đối mặt vào năm ngoái.

Nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc tại Macquarie Group - Larry Hu cho rằng với sự phát triển của ngành dịch vụ tại Trung Quốc và mức lương trung bình tăng, nhiều cơ hội việc làm với mức thu nhập cao hơn sẽ được tạo ra.

“Việc Trung Quốc trở thành công xưởng toàn cầu và có nhiều đơn đặt hàng từ các nước là do người trẻ ở những nơi đó không muốn làm các công việc lắp ráp với thu nhập thấp nữa. Trung Quốc hiện nay đạt đến giai đoạn này, và đây là hệ quả của sự phát triển kinh tế”.

Trung Quốc phải làm gì để khắc phục tình trạng lao động thiếu hụt?

Dù có những khó khăn, nhưng Trung Quốc vẫn đưa ra một trong những kế hoạch tự động hóa. Đây là điều tham vọng nhất của họ. Họ đề ra mục tiêu số hóa 70% các nhà sản xuất trong nước năm 2024 theo kế hoạch 5 năm về lĩnh vực sản xuất thông minh.

Liệu Trung Quốc có nên cải tổ công nghiệp bằng loại bỏ hay chuyển nhượng hoạt động sản xuất cấp thấp hay không được tranh luận bởi các chuyên gia từ lâu. Có ý kiến cho biết kế hoạch này có thể giải quyết vấn đề thâm hụt lao động và giúp tăng thu nhập cho người lao động.

Theo Zhuang, “tình trạng thiếu lao động sẽ giảm miễn là nhà máy nâng cao chất lượng cuộc sống cho người lao động như quyền lợi về nhà ở hay trả mức lương cao hơn. Lương thấp chính là nguyên do dẫn đến thiếu hụt lao động”.

Năm 2008, Bắc Kinh đã thiết lập Kế hoạch Ngàn người tài với mục đích thu hút nhân tài và học giả Trung Quốc tại nước ngoài, nhất là lĩnh vực công nghệ và khoa học. Chi phí nghiên cứu và sinh hoạt sẽ được tài trợ bằng tiền mặt. Thế nhưng, kế hoạch này chịu sự giám sát khắt khe từ mỹ khi Washington cáo buộc Bắc Kinh sử dụng tài sản trí tuệ của họ để thúc đẩy quân sự và nền kinh tế.

Nhà kinh tế trưởng tại Ngân hàng Hang Seng - Wang Dan cho rằng dòng nhân tài trở về nước đang bị cản trở bởi căng thẳng địa chính trị những năm qua. Do kinh phí và nguồn lực hạn chế, ươm mầm tài năng trong nước là quá trình chậm chạp.

Hồi năm ngoái, chủ nhà máy Fuyao Glass, doanh nhân Cao Dewwang cho biết ông sẽ rót vốn 10 tỷ NDT (1,58 tỷ USD) để xây dựng một ngôi mới là Đại học Khoa học và Công nghệ Fuyao.

Tuy nhiên, lại tỏ ra nghi ngờ về sự cố gắng này vì có không ít trường hợp thất bại. “Nếu không có trợ cấp. trường tư khó có thể phát triển ổn định vì chi phí vận hành quá cao”.

Zhuang đến từ Loomis, Sayles & Company cho biết Đức là ví dụ điển hình về việc thực hiện phát triển một ngành sản xuất hiện đại và đào tạo công nhân tay nghề cao để nâng cao chuỗi giá trị. “Người lao động Đức có những lợi ích cạnh tranh và đảm bảo việc làm và không chịu tác động từ chu kỳ kinh tế toàn thế giới. Bởi vậy, sản phẩm của Đức đều đạt giá trị cao”.

“Nhìn chung, đầu tư nhiều hơn cho R&D, tăng tiền lương - phúc lợi cho người lao động, tăng lợi nhuận sản xuất là những cách để giải quyết tình trạng thiếu hụt lao động. Ngoài ra, cũng cần cải thiện các chương trình đào tạo”, Zhuang nói thêm.