Ngành năng lượng năm 2023: Xuất hiện một điểm sáng giữa nhiều rủi ro

Đối mặt với nhiều thách thức

Tính đến thời điểm hiện tại, nguy cơ suy thoái kinh tế tại châu Âu gần như đã là một điều chắc chắn. Điều này thể hiện rõ nét ở việc giá dầu thô, khí đốt cùng với mặt hàng thiết yếu với các gia đình cùng với ngành công nghiệp đã tăng lên hơn 3 lần chỉ trong những tháng cuối năm trước mối lo ngại về việc Nga sẽ cắt đứt nguồn cung năng lượng.

Đồng thời, sau dịch bệnh Covid-19, giá năng lượng và lương thực tăng phi mã cộng với những căng thẳng của chuỗi cung ứng đã đẩy lạm phát trên toàn thế giới lên mức cao kỷ lục - mức cao nhất kể từ những năm 1970 cho đến nay. Tình hình này đã tác động lớn đến thị trường trái phiếu, đặc biệt ở những quốc gia đang có chi phí lãi vay ngày càng tăng lên cộng với lo ngại về nguy cơ vỡ nợ ngày càng lớn hơn. Các chuyên gia nhận định, việc Nga giảm dần nguồn cung khí đốt sẽ tác động nặng nề đến những nền kinh tế lớn trong khu vực sử dụng đồng euro, điển hình như Đức và Italy. 

Tính từ đầu năm cho đến nay, lượng khí đốt mà Nga vận chuyển qua những đường ống chính tới châu Âu đã giảm mạnh lên đến khoảng 75%. Tình trạng này đã khiến cho nhiều nhà lãnh đạo hàng đầu châu Âu cho rằng, Nga đang có ý định “vũ khí hóa” nguồn tài nguyên này.

Thời điểm hiện tại, những quốc gia ở gần khu vực chiến sự như Ba Lan hay Hungary đều đang chịu nhiều tác động nặng nề đến nền kinh tế. Chung áp lực này, trái phiếu của những nước nhập khẩu nhiều lúa mì và khí đốt cũng đang vô cùng khó khăn. Điều này thể hiện rõ ở việc giá cổ phiếu của các công ty hóa chất đã giảm mạnh mẽ nhất kể từ khi xung đột bùng nổ. Nguyên nhân bởi, khí đốt tự nhiên vốn đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình sản xuất của những công ty này. 

Chỉ số đo lường sự biến động của những thị trường đến từ chứng khoán cùng với trái phiếu, dầu mỏ cùng với tỷ EUR/USD đều tăng mạnh mẽ ngay sau động thái triển khai chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga vào ngày 24/2, sau đó giảm dần. Tuy nhiên khi đến các tháng cuối năm, những chỉ số này lại tăng lên, bất chấp những lo ngại về suy thoái cũng như năng lượng có thể sẽ gia tăng thêm một lần nữa. 

Những điểm sáng trong năm tới

Trong thời gian qua, phía Fed đã liên tục có động thái thắt chặt chính sách tiền tệ thông qua công cụ tăng lãi suất. Điều này đã khiến cho cả thị trường tài chính toàn cầu và thị trường dầu thô nhiều lần chao đảo. Việc Fed liên tục tăng lãi suất cũng khiến cho đồng USD mạnh lên và chênh lệch rất nhiều so với những đồng tiền khác. Do đó, chi phí kinh doanh hàng thực và giao dịch dầu thô cũng tăng theo. Mới hồi đầu tháng 11 vừa qua, Fed đã tiến hành công bố trong một cuộc họp về mức tăng 75 điểm cơ bản, từ đó đưa lãi suất lên mức 3-3,25%. Trong khi đó, biểu đồ “Dot-plot” cũng thể hiện kỳ vọng về mức lãi suất mục tiêu của các thành viên FOMC; đồng thời điều này cũng cho thấy lãi suất có thể tăng tới 4,6% trước khi bước sang năm 2023.

Liên quan đến vấn đề này, Tổng thư ký của OPEC là ông Haitham al-Ghais nhận định, nhu cầu năng lượng trên toàn thế giới sẽ tăng thêm 23%, từ mức 286 triệu thùng/ngày trong năm 2021 lên con số 351 triệu thùng/ngày vào năm 2045. Những con số này thể hiện một điều rõ ràng rằng, nhu cầu tiêu thụ chính trên toàn cầu vẫn đang chủ yếu tập trung vào dầu mỏ.

Đồng thời, khi đề cập đến quyết định giảm sản lượng của OPEC+, ông Al-Ghais cũng nhấn mạnh: “Các thành viên trong liên minh đã nhất trí đối với sự cần thiết phải thực hiện các bước chủ động nhằm ngăn ngừa những cuộc khủng hoảng mới có thể xảy ra trong tương lai. Trong dài hạn, ngành dầu mỏ thế giới sẽ cần đến các khoản đầu tư có tổng trị giá lên đến 12.100 tỷ USD”.

Trong bối cảnh cung và cầu có sự chênh lệch lớn như thời điểm hiện tại, lợi nhuận của nhiều ông lớn ngành dầu mỏ như Total Energies SE (TTEF), Devon Energy hay Conoco Phillips đã tăng từ 43-90% khi so sánh với cùng kỳ năm trước. Cụ thể, trong quý 3 năm nay, lợi nhuận của Total Energies SE đã đạt được con số lên đến 6,6 tỷ USD (tương đương với mức tăng lên đến 43%). So với cùng kỳ năm 2021, lợi nhuận của Conoco Phillips đã đạt 4,3 tỷ USD (tương đương với mức tăng gần 90%).

Dễ dàng thấy được rằng, lợi nhuận của ngành dầu mỏ đã tăng lên mạnh mẽ. Trong khi đó, ngành năng lượng cũng đang tận dụng giá dầu cùng với giá khí đốt tăng cao để tạo nên nguồn thu nhập ở mức kỷ lục. Cách đây không lâu, Total Energies cũng đã cam kết sẽ chia cổ tức ở mức 0,69 EUR/1 cổ phiếu vào 2/1/2023. Đây là điều mà được nhiều người coi là một loại hình đầu tư có khả năng sinh lời cũng như an toàn cho các nhà đầu tư trên thị trường hiện nay. 

Các chuyên gia trong ngành cũng chỉ ra, nhiều nhân tố mới xuất hiện sẽ ảnh hưởng đáng kể đến thị trường năng lượng trong năm tới. Những nhân tố này bao gồm: 

Đầu tiên phải kể đến thiết bị đầu cuối ở trong chuỗi cung cấp LNG. Trước đó, Đức vốn là một quốc gia phụ thuộc khá nhiều vào khí đốt của Nga sẽ trở thành nơi tái khí hóa đầu tiên và chính thức đi vào hoạt động vào đầu năm 2023. Đồng thời, trạm đầu mối LNG ngoài khơi tại Wilhelmshaven với công suất xử lý lên đến 7,5 tỷ m3 khí tự nhiên mỗi năm cũng sẽ được khởi động. Trong khi đó, một trạm khác đang được xây dựng ở Brunsbüttel dự kiến​​ sẽ bổ sung thêm 3 cho đến 5 tỷ m3 công suất nhập khẩu mỗi năm. Đến năm 2023, 2 cơ sở này có thể đáp ứng được hơn 10% nhu cầu khí đốt hàng năm của quốc gia này.

Bên cạnh đó, việc đàm phán với Iran cũng được coi là một sự kiện vô cùng quan trọng. Các cuộc đàm phán với Iran - nhà sản xuất dầu thô hàng đầu của thế giới cũng đã được “hồi sinh” do thị trường dầu thô thiếu nguồn cung trầm trọng. Tất nhiên, những cuộc đàm phán này sẽ được cả thị trường theo dõi một cách chặt chẽ, sát sao; nhiều khả năng kéo dài đến tận năm sau. 

Khá nhiều cuộc thảo luận diễn ra, tuy nhiên EU vẫn không đưa ra kỳ vọng về việc Iran cùng với Mỹ sẽ đạt được một thỏa thuận nhất định cũng như cho phép dỡ bỏ một số hạn chế đối với việc sản xuất cũng như xuất khẩu. Trong năm tới, nếu như phía Iran không chấp thuận về việc tăng nguồn cung, điều này sẽ khiến cho thị trường dầu mỏ trên toàn cầu rơi vào cảnh thiếu hụt trầm trọng.  

Trong khi đó, một tổ hợp lọc hóa dầu cùng với công suất lên đến 650.000 thùng/ngày hiện đang được xây dựng ở nhà máy lọc dầu Dangote. Theo ước tính, chi phí của tổ hợp này là 19 tỷ USD, dự kiến ​​sẽ đạt sản lượng tối đa trong năm tới. Điều đáng nói, đây chính là cơ sở lọc dầu toa đơn (single-train) lớn nhất trên thế giới. Một khi cơ sở này đi vào hoạt động, nó sẽ giúp cho  Nigeria có thể giúp giá năng lượng trong nước giảm xuống đáng kể. Tuy nhiên, nhà máy này chỉ giao dịch hàng hóa tại địa phương và chỉ được coi là nguồn cung chính cho Nigeria.