Nga lần đầu tiên vỡ nợ trái chủ nước ngoài

Vỡ nỡ nhân tạo

Nga tiến gần đến mức vỡ nợ vào 26/6 trong bối cảnh có rất ít dấu hiệu cho thấy các nhà đầu tư nắm giữ trái phiếu quốc tế của họ đã nhận được thanh toán, báo trước đây sẽ là vụ vỡ nợ đầu tiên của quốc gia này trong nhiều thập kỷ.

Các khoản thanh toán được đề cập là 100 triệu USD tiền lãi cho hai trái phiếu, một bằng USD Mỹ và một bằng euro, Nga đến hạn thanh toán vào ngày 27 tháng 5. Các khoản thanh toán có thời gian gia hạn là 30 ngày và đã hết hạn vào ngày 26/6.

Bộ Tài chính Nga cho biết họ đã thực hiện các khoản thanh toán cho Trung tâm Lưu ký Thanh toán Quốc gia (NSD) trên đất nước bằng đồng euro và USD, đồng thời cho biết thêm rằng họ đã hoàn thành các nghĩa vụ.

Tuy nhiên, không có khả năng các quỹ sẽ tìm đường đến với nhiều chủ sở hữu quốc tế. Đối với nhiều trái chủ, việc không nhận được số tiền nợ đúng hạn vào tài khoản của họ được coi là một sự vỡ nợ.

Không có thời hạn chính xác được nêu rõ trong bản cáo bạch, các luật sư cho biết Nga có thể phải trả tiền cho các trái chủ đến cuối ngày làm việc sau đó.

Hồi đầu tháng 6, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov tuyên bố phương Tây ép Nga đến cảnh "vỡ nợ nhân tạo", theo Tass. "Tôi gọi là nhân tạo, vì tình huống do họ tạo ra chứ không có cơ sở thực tế nào về vỡ nợ của Nga".

Kể từ sau khi Nga phát động "chiến dịch quân sự đặc biệt" tại Ukraine hôm 24/2, nước này đối mặt hàng loạt biện pháp trừng phạt của phương Tây, khiến Moscow không thể trả lãi suất trái phiếu cho các nhà đầu tư bằng USD hay euro.

Nga đã phải vật lộn để duy trì các khoản thanh toán cho 40 tỷ USD trái phiếu chưa thanh toán kể từ khi xâm lược Ukraine vào ngày 24 tháng 2, điều này gây ra các lệnh trừng phạt sâu rộng đã khiến nước này bị loại khỏi hệ thống tài chính toàn cầu và khiến nhiều nhà đầu tư không thể chạm tới tài sản của nước này.

Điện Kremlin đã nhiều lần cho biết không có lý do gì để Nga vỡ nợ nhưng không thể gửi tiền cho các trái chủ vì các lệnh trừng phạt, cáo buộc phương Tây đang cố gắng đẩy nó vào một vụ vỡ nợ nhân tạo.

Những nỗ lực của đất nước nhằm thay đổi những gì sẽ là vụ vỡ nợ lớn đầu tiên đối với trái phiếu quốc tế kể từ cuộc cách mạng Bolshevik hơn một thế kỷ trước đã gặp phải rào cản không thể vượt qua khi Văn phòng Kiểm soát Tài sản Nước ngoài của Bộ Tài chính Hoa Kỳ (OFAC) đã chặn Moscow thực hiện các khoản thanh toán vào cuối tháng 5.

Dennis Hranitzky, trưởng bộ phận tranh tụng chủ quyền tại công ty luật Quinn Emanuel, nói với Reuters: “Kể từ tháng 3, chúng tôi nghĩ rằng một vụ vỡ nợ của Nga có lẽ là không thể tránh khỏi, và câu hỏi đặt ra là khi nào.

Cho rằng một vụ vỡ nợ chính thức phần lớn chỉ mang tính biểu tượng vì Nga không thể vay nợ quốc tế vào lúc này và không cần nhờ đến nguồn thu từ dầu khí dồi dào, sự kỳ thị có thể sẽ làm tăng chi phí đi vay của nước này trong tương lai.

Nga đối phó ra sao

Tình hình pháp lý xung quanh các trái phiếu có vẻ phức tạp.

Trái phiếu của Nga đã được phát hành với nhiều loại kỳ hạn bất thường và mức độ mơ hồ ngày càng tăng đối với những trái phiếu được bán gần đây, khi Moscow đang phải đối mặt với các lệnh trừng phạt vì sáp nhập Crimea vào năm 2014 và một vụ đầu độc ở Anh vào năm 2018.

Rodrigo Olivares-Caminal, chủ tịch luật ngân hàng và tài chính tại Đại học Queen Mary ở London, cho biết cần phải có sự rõ ràng về yếu tố cấu thành việc Nga phải giải ngũ theo nghĩa vụ của nước này, hoặc sự khác biệt giữa việc nhận và thu hồi các khoản thanh toán.

Olivares-Caminal nói với Reuters: “Tất cả những vấn đề này đều phải được giải thích bởi tòa án luật, nhưng Nga đã không từ bỏ bất kỳ quyền miễn trừ chủ quyền nào của mình và cũng không đệ trình lên cơ quan tài phán của bất kỳ tòa án nào trong hai bản cáo bạch.

Một ủy ban về các công cụ phái sinh đã ra phán quyết về một "sự kiện tín dụng" đã xảy ra trên một số chứng khoán của họ, điều này đã kích hoạt một khoản thanh toán cho một số giao dịch hoán đổi nợ tín dụng của Nga - công cụ được các nhà đầu tư sử dụng để đảm bảo nợ khi vỡ nợ. Điều này được kích hoạt bởi Nga không thanh toán 1,9 triệu USD tiền lãi cộng dồn cho một khoản thanh toán đến hạn vào đầu tháng Tư.

Một sự vỡ nợ về chủ quyền dường như không thể tưởng tượng được, với việc Nga được xếp hạng đầu tư ngay trước thời điểm đó. Một vụ vỡ nợ cũng sẽ không bình thường vì Moscow có đủ tiền để trả nợ.

OFAC đã ban hành một sự từ bỏ tạm thời, được gọi là giấy phép chung 9A, vào đầu tháng 3 để cho phép Moscow tiếp tục thanh toán cho các nhà đầu tư. Nó cho phép hết hạn vào ngày 25 tháng 5 khi Washington thắt chặt các biện pháp trừng phạt đối với Nga, cắt đứt các khoản thanh toán cho các nhà đầu tư và thực thể Hoa Kỳ.

Giấy phép OFAC hết hiệu lực không phải là trở ngại duy nhất mà Nga phải đối mặt khi vào đầu tháng 6, Liên minh châu Âu đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với NSD, đại lý được chỉ định của Nga cho Eurobonds của họ.

Trong những ngày gần đây, Moscow đã cố gắng tìm cách giải quyết các khoản thanh toán sắp tới và tránh vỡ nợ.

Tổng thống Vladimir Putin đã ký một sắc lệnh vào thứ Tư tuần trước để khởi động các thủ tục tạm thời và cho chính phủ 10 ngày để lựa chọn các ngân hàng để xử lý các khoản thanh toán theo một kế hoạch mới, cho thấy Nga sẽ xem xét các nghĩa vụ nợ đã hoàn thành khi họ thanh toán cho các trái chủ bằng đồng rúp.

"Nga nói rằng họ tuân thủ các nghĩa vụ theo các điều khoản của trái phiếu không phải là toàn bộ câu chuyện", Zia Ullah, đối tác và người đứng đầu bộ phận điều tra và tội phạm doanh nghiệp tại công ty luật Eversheds Sutherland nói với Reuters.

"Ví dụ, nếu bạn là một nhà đầu tư không hài lòng, nếu bạn biết tiền đang bị mắc kẹt trong tài khoản ký quỹ, đó sẽ là tác động thực tế của những gì Nga đang nói, câu trả lời sẽ là, cho đến khi bạn hoàn thành nghĩa vụ, bạn chưa thỏa mãn các điều kiện của trái phiếu”.