Năm 2023 đầy kỳ vọng cho các doanh nghiệp chăn nuôi: Vẫn có những nỗi lo tiềm ẩn

Cầu giảm nhưng cung tăng

Theo ông Nguyễn Quốc Đạt, Phó Chủ tịch phụ trách miền Nam - Hội Chăn nuôi Việt Nam, ngành chăn nuôi trong năm 2022 gặp nhiều khó khăn. Hiện tại, dù giá cả không thuận lợi cho ngành chăn nuôi nhưng số lượng dự trữ nguồn cung cho dịp cuối năm lại tương đối ổn định. Với nhiều lý do khách quan và chủ quan, nhu cầu về thực phẩm trong dịp Tết Nguyên đán 2023 dự kiến sẽ giảm so với các năm trước. 

Trong đó, giá các sản phẩm gia cầm cũng có xu hướng giảm vì nguồn cung dồi dào trong khi nhu cầu còn yếu. Hằng năm, nhu cầu tiêu thụ thịt lợn sẽ tăng mạnh, giúp giá lợn hơi tăng dần từ nửa cuối tháng 11 cho đến trước Tết. Thế nhưng năm nay đã khác, diễn biến giá lợn hơi cùng giá thịt lại khá ảm đạm. Điều đáng nói, giá thành chăn nuôi vẫn đang ở mức cao, bình quân 60.000 đồng/kg khiến người nông dân thua lỗ. 

Nhu cầu giảm nhưng sản lượng thịt lại tăng mạnh. Theo Cục trưởng Cục Chăn nuôi Dương Tất Thắng, tổng giá trị sản xuất của ngành chăn nuôi trong năm 2022 ước tính đạt hơn 506 nghìn tỷ đồng, so với năm 2021 đã tăng 5,5%. Trong năm 2022, tổng sản lượng thịt hơi xuất chuồng ước đạt 7 triệu tấn, sản lượng trứng trên 18,4 tỷ quả và trên 1,1 triệu tấn sữa.

Công ty cổ phần Chứng khoán SSI cho biết, giá lợn hơi ổn định trong nửa đầu năm ở mức trung bình là 55.000 đồng/kg, giảm 25% so với cùng kỳ. Đến tháng 7 và tháng 8, giá lợn hơi tăng lên, đạt mức cao nhất là 70.000 đồng/kg. Giá lợn hơi tăng mạnh là do các thương lái đầu mối xuất khẩu lợn hơi sang Trung Quốc thông qua đường tiểu ngạch. Tuy nhiên, chỉ một thời gian ngắn sau đó, Trung quốc đã áp dụng chặt chẽ hơn hoạt động thương mại biên giới, khiến giá lợn hơi trung bình được điều chỉnh giảm xuống mức 53.000 đồng/kg trong quý 4/2022, tăng 15% so với cùng kỳ. 

Tuy nhiên, quý 4/2021 là mức nền so sánh thấp, vì thế ngoại trừ tháng 7 và tháng 8, giá lợn hơi trung bình tại Việt Nam chỉ ở mức 55.000 đồng/kg, so với cùng kỳ đã giảm 10%. Trong khi đó, giá nguyên liệu thô tăng lên, đặc biệt là giá ngô tăng 17% còn giá lúa mì tăng 60%, giá đậu tương tăng 10% so với cùng kỳ. Giá của các nguyên liệu thô đã đạt đỉnh vào quý 2/2022, đến nửa cuối năm đã giảm tốc. Thế nhưng, chi phí thức ăn chăn nuôi hạ nhiệt chậm hơn dự kiến.

Theo ước tính, chi phí thức ăn chăn nuôi đã tăng 38% so với cùng kỳ, gấp đôi năm 2020. Điều này ảnh hưởng lớn đến các trang trại hộ gia đình và các trang trại thương mại, bởi nguyên liệu thô đã và đang chiếm đến 75% tổng chi phí chăn nuôi. Cụ thể, chi phí sản xuất trung bình của trang trại hộ gia đình là khoảng 55.000- 60.000 đồng/kg, chi phí sản xuất trung bình của trang trại thương mại là khoảng 50.000 đồng/kg. Khi giá lợn hơi bình quân 55.000 đồng/kg, các hộ chăn nuôi gần như không có lãi.

Với những trang trại theo mô hình 3F (Feed-Farm- Food) dù không bị ảnh hưởng nặng nề nhưng biên lợi nhuận vẫn thấp hơn nhiều năm trước, ở mức thấp nhất trong vòng 5 năm qua. Theo dữ liệu của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), mức tiêu thụ thịt lợn bình quân đầu người đã giảm, từ 31,4kg/người/năm năm 2018 xuống 26,8 kg/người/năm năm 2022. 

Năm 2023, khó khăn sẽ giảm bớt

Sau 3 năm thực hiện những chính sách chống dịch nghiêm ngặt, Trung Quốc mới đây đã chính thức công bố về việc nới lỏng những biện pháp phòng chống Covid-19. Việc nền kinh tế lớn thứ hai trên thế giới dần nới lỏng những hạn chế về dịch bệnh sẽ ảnh hưởng đến kinh tế của các nước ASEAN, trong đó có Việt Nam. 

Theo các chuyên gia SSI, việc Trung Quốc mở cửa trở lại sẽ giúp hoạt động thương mại qua biên giới được thúc đẩy, hỗ trợ giá lợn hơi năm 2023. Nếu quy định có liên quan đến nguồn gốc xuất xứ và an toàn thực phẩm được thông qua, những trang trại với “mô hình 3F” được tích hợp đầy đủ sẽ được hưởng lợi. 

Các chuyên gia phân tích tại Công ty cổ phần Chứng khoán VNDirect nhận định, khó khăn của những doanh nghiệp sản xuất thịt heo sẽ giảm bớt trong năm 2023. Giá heo dự báo sẽ tăng 5% khi nhu cầu ăn uống bên ngoài phục hồi. Chưa kể, giá ngũ cốc cũng được dự báo giảm khi các nước xuất khẩu tăng nguồn cung. Theo VNDirect, giá thức ăn chăn nuôi trong nước dù có độ trễ hơn giá nông sản thế giới, thế nhưng chi phí thức ăn chăn nuôi vẫn sẽ giảm dần trong năm 2023.

Cũng theo các chuyên gia, nhu cầu tiêu thụ tăng tích cực khi thu nhập thực tế của người tiêu dùng tăng lên cộng với lượng khách du lịch quốc tế dự kiến sẽ phục hồi 84% trong quý 2/2023 và 100% trong quý 4/2023, kéo theo sự phục hồi mạnh mẽ của dịch vụ giải trí, lưu trú cũng như ăn uống. Đây là yếu tố giúp hỗ trợ các doanh nghiệp chăn nuôi và chế biến thịt lợn. Nhờ đó, nhóm doanh nghiệp chăn nuôi và sản xuất thịt lợn sẽ ghi nhận mức tăng trưởng doanh thu tích cực trong năm tới. Đồng thời, biên lãi gộp của các nhóm doanh nghiệp trong nhóm như Công ty cổ phần Tập đoàn Dabaco Việt Nam (Dabaco); Công ty cổ phần Masan; Công ty cổ phần Nông nghiệp BaF Việt Nam và Công ty cổ phần Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai … sẽ phục hồi tích cực.